Bölge Adliye Mahkemesi :

Dava, 1479 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığın tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine,.... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İstem
Dava, 25.04.1988-09.06.1988 tarihleri arası 1479 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığın tespiti istemine ilişkindir.
II-Cevap
Davalı Kurum vekili, davacının 1479 sayılı Yasa kapsamında zorunlu sigortalılık tescilinin bulunmaması ve 5510 sayılı Yasanın geçici 8 ile 1479 sayılı Yasanın geçici 18’inci maddeleri kapsamında davacının sigortalılık şartlarını sağlamadığını belirterek haksız davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-Mahkeme Kararı
A-İlk Derece Mahkeme Kararı
Mahkemece, giriş bildirgesi, kuruluş kayıtları ve dosya içeriğine göre davanın hak düşürücü süre nedeniyle karar verilmiştir.
İstinaf Sebepleri:
Davacı vekili, oda kaydı ve isteğe bağlı sigortalılığı nedeniyle tescil edilmiş sigortalılık nedenleri ile istinaf yolu ile mahkeme kararının kaldırılarak davanın kabulüne dair karar verilmesini talep etmiştir.
B-Bölge Adliye Mahkemesi Kararı:
.... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 21.09.2017 günlü ilamı ile özetle, bağımsız çalışmaya ilişkin kuruluş kayıtları ve dosya içeriğine göre davacı avukatının ileri sürdüğü itirazların, sıralanan gerekçeler ışığında yerinde olmadığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-Temyiz Eden:
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı avukatı tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
V-Temyiz Nedenleri:
.... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen karar, davacı avukatı tarafından, oda kaydı ve isteğe bağlı sigortalılığı nedeniyle tescil edilmiş sigortalılık nedenlerini ileri sürerek usul ve yasaya aykırı mahkeme kararının bozulması gerektiği gerekçesi ile temyiz etmiştir.
V-İlgili Hukuk Kuralları ve Esasın İncelemesi
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasanın 24. maddesinde zorunlu ... sigortalılığı için esnaf sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kaydı aranırken 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasanın 24. maddesi değiştirilecek zorunlu ... sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olması şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için meslek kuruluşuna kayıtlı olma yeterli görülmüş, 22.03.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3165 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu ... sigortalılığı için vergi kaydı veya esnaf sicil kaydı veya oda kaydının bulunması yeterli görülmüş, 02.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu ... sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olma şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için esnaf sicil kaydı ve oda kaydının bir arada bulunması yeterli görülmüştür.
1479 sayılı Yasaya 4956 sayılı Yasa ile eklenen Geçici 18. maddesinde; bu Kanuna göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 04.10.2000 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetlerinin 04.10.2000 tarihinden itibaren başlayacağı, ancak bu Kanuna göre zorunlu sigortalı olarak tescil edilmiş olanların sigortalılıklarının, bu kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde kuruma yazılı olarak başvurmaları ve 20.04.1982-04.10.2000 tarihleri arasındaki vergi kayıtlarını belgelemek ve belgelenen bu sürelere ilişkin olarak prim borçlarının tamamını tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içinde ödemek kaydıyla bu sürelerin sigortalılık süresi olarak değerlendirileceği bildirilmiştir.
4956 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 02.08.2003 tarihine kadar tescilleri, prim ödemeleri veya tescil başvuruları yoksa aynı tarihten sonra sadece aynı yasa ile 1479 sayılı Yasaya eklenen geçici 18. maddeye göre vergide kayıtlı olan süreleri için borçlanma haklarını kullanarak sigortalılık süresi elde edebilirler. Geçmişe yönelik hizmetlerini tespit ettiremezler. 02.08.2003 tarihinden önceki tarihte Kuruma tescil edilmiş, giriş bildirgesi vermiş veya bir şekilde kendi adına tescil isteği yerine geçecek şekilde prim ödemiş olan ve 1479 sayılı Yasa kapsamında kendi adına veya hesabına bağımsız çalışanlar, 20.04.1982 tarihinden itibaren vergi kaydına dayalı olarak, 22.03.1985 tarihinden itibaren de vergi, esnaf sicili veya meslek kuruluşu kayıtlarına dayalı olarak sigortalılıklarının tespitini isteyebilirler.
Somut olayda, davacının, 1479 sayılı Kanunun geçici 18. maddesinin yürürlüğe girdiği 02.08.2003 tarihine kadar aynı Kanun kapsamında zorunlu sigortalı olarak tescili ile bu madde kapsamında vergi kaydının da bulunmadığı, 1479 sayılı Kanunun 79. maddesi kapsamındaki isteğe bağlı sigortalılık tescilinin, aynı Kanun kapsamında zorunlu sigortalılık tescili olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı hususları dikkate alınmak sureti ile davacının, dava konusu dönemde 1479 sayılı Kanun kapsamında zorunlu sigortalı olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığına dair mahkeme ve Bölge Adliye Mahkemelerinin kabulü isabetli ise de, ilk derece mahkemesince, davanın esastan reddi yerine anılan yasal düzenlemelerin hak düşürücü süre niteliği taşıdığı kanaati ile yazılı şekilde hak düşürücü süre nedeniyle reddine dair karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Ne var ki; bu aykırılığın giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, karar bozulmamalı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 370/2. maddesi gereğince verilen karar, düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ:.... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılmasına, ilk derece mahkemesi kararının 1. fıkrasının silinmesi ile yerine “ Davanın reddine” ibaresinin yazılmasına ve ilk derece mahkemesi hükmünün bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 23.01.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.