4. Hukuk Dairesi 2015/9812 E. , 2016/10946 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
DAVALILAR : 1- Müflis... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş. (... İflas Müdürlüğü 2013/25 E.S.İflas Masası) İflas İdare Memuru: Avukat ...vekili Avukat ... 2- .... Faktoring Hizmetleri A.Ş. vekili Avukat ...
Davacı ... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş. vekili Avukat ... tarafından, davalılar Müflis... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş. ve .... Faktoring Hizmetleri A.Ş. aleyhine 12/03/2013 gününde verilen dilekçe ile maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine dair verilen 08/12/2014 günlü kararın Yargıtay’da duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle daha önceden belirlenen 08/11/2016 duruşma günü için yapılan tebligat üzerine duruşmalı temyiz eden davacı vekili Avukat ... ile karşı taraf davalılardan... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş. vekili Avukat ... ve .... Faktoring Hizmetleri A.Ş. vekili Avukat ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra taraflara duruşmanın bittiği bildirildi. Dosyanın görüşülmesine geçildi. Tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
1- Davacının, davalılardan .... Faktoring Hizmetleri A.Ş."ye yönelik temyiz itirazları yönünden;
Davalılardan .... Faktoring Hizmetleri A.Ş."ye yöneltilen dava, haksız haciz nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, .... Faktoring Hizmetleri A.Ş. yönünden davanın husumetten reddine, ayrıca manevi tazminat taleplerinin de reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, 06/02/2004 tarihinde Alman menşeli Adolf... Gmbh ve ... ile bir araya gelerek "... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş." isimli bir şirket kurduklarını, bu yeni şirketin ortağı olmakla birlikte kendisi de bağımsız olarak ticari faaliyetini yapmaya devam ettiğini, 21/05/2012 tarihinde bu şirketteki hisselerini devrederek ortaklıktan ayrıldığını, bu şirketin isminin "... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş." olarak değiştirilip yeni ünvanının ilan edildiğini, davalılardan .... Faktoring Hizmetleri A.Ş. tarafından bu durum bilinmesine rağmen, davalılardan (müflis)... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş."nin borcundan kaynaklı olarak alınan ihtiyati haciz kararına istinaden, şirkete ait iş yerine hacze gelindiğini, cebri icra tehdidi altında, dosya borcu ile hiçbir alakaları olmamasına rağmen icra dosyasına ödeme yapmak durumunda kaldıklarını belirterek 19.804,00 TL"nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini, 5.000,00 TL manevi tazminatın da davalı ...."den tahsilini talep etmiştir.
Davalı ...Ş., davacının muhatabının yalnızca diğer davalı... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş. olduğunu belirterek, davanın husumet yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
-2-
Mahkemece, davacı şirketin borçlu olmadığı bir parayı ödemesi sebebi ile sebepsiz zenginleşme yaratmış olduğunun öne sürülebileceği, ancak bu durumda sebepsiz zenginleşenin icra dosyası borçlusu olan... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş. olduğu, sebepsiz zenginleşme iddiasının davalı ...."ye karşı ileri sürülemeyeceği, bu davalı yönünden davanın husumetten reddi gerektiği, manevi tazminat istemi yönünden ise; haciz ile ödemenin elde edilmiş olduğu, hukuka aykırı yapılmış bir eylem olmadığı, haciz işleminde kusurlu hareketin tespit edilemediği gerekçeleriyle; iadesi istenilen para ile ilgili olarak .... Faktoring Hizmetleri A.Ş. yönünden davanın husumetten reddine, manevi tazminat taleplerinin ise esastan reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamından; dava dışı... İzolasyon Boya Elk. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 30/09/2012 tarihinde ".... Boya ve Kimya Sanayi Tic. A.Ş." adına 13.000,00 TL bedelli bir çek keşide edildiği, çekin davalı... Boya şirketi tarafından "...." kaşesi ile davalı ... şirketine ciro edildiği, karşılığının çıkmaması üzerine 10/10/2012 tarihinde davalı ... şirketi tarafından .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2012/1658 değişik iş sayılı dosyası üzerinden keşideci... şirketi ve ciranta olarak "...." adı ile davalı... Boya şirketi aleyhine ihtiyati haciz kararı alındığı, aynı gün Bursa 12. İcra Dairesi"nin 2012/10376 esas sayılı dosyası üzerinden ... İzolasyon Boya Elk. San. ve Tic. Ltd. Şti ve "... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş." aleyhine takip başlatılarak 11/10/2012 tarihinde Büyükçekmece İcra Dairesi"ne haciz ve muhafaza işlemleri için talimat yazıldığı anlaşılmaktadır.
12/10/2012 tarihinde talimat icra dosyası üzerinden davacı şirket adresine hacze gidilmiştir. Adresin davacı şirkete ait olduğunun tespit edilmesi ve yapılan evrak aramasında icra dosyası borçlusu olan davalı... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş."ye ait herhangi bir belgeye rastlanamaması üzerine icra memuru tarafından haciz ve muhafaza işlemi yapılmamıştır. İcra memuru işlemine karşı davalı ... şirketi tarafından yapılan şikayet; talimat icra dairesinin haciz talimatında belirtilen işlemleri yapma yükümlülüğü bulunduğu belirtilerek kabul edilmiştir. Bunun üzerine davacı şirketin adresine 12/11/2012 tarihinde yeniden hacze gidilmiştir. Davalı alacaklı .... Faktoring vekilinin haciz ve muhafaza yönündeki talebi üzerine; davacı şirket, "haciz ve muhafaza tehdidi altında, borçla hiçbir ilgileri bulunmamasına rağmen, alacaklı şirkete ödenmemesi ve icra dosyasında depo edilmesi kaydıyla dosya borcunu ödeyeceklerini" belirterek icra dosyasına 19.804,00 TL ödeme yapmıştır.
Davalı ... şirketinin 12/10/2012 tarihli ilk haciz işlemi sırasında haciz tutanağına da geçen "3. şahıs firma ile borçlu firma çok yakın zamana kadar ortaklık etmişlerdir... Organik bağları devam etmektedir" şeklindeki beyanından anlaşıldığı üzere; davalı şirket haczin yapıldığı tarihte iki şirketin ortaklıklarının sona erdiğini bilmektedir. İhtiyati haciz kararını ".... Boya ve Kimya Sanayi Tic. A.Ş." adı ile almasına rağmen, icra takibini "... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş." adı ile yapmıştır. İlk haciz işlemi sırasında davacı şirkete ait işyerinde, borçlu davalı şirket adına herhangi bir belgeye de rastlanmamış, bu husus haciz tutanağında kayıt altına alınmıştır. Buna rağmen davalı ... şirketi tarafından haciz ve muhafaza işlemi yapılmasında ısrarcı olunmuş, davacı şirket de cebri icra tehdidi altında ve ihtirazi kayıtla ödeme yapmıştır. Davalı ... şirketinin bu eylemleri haksız eylem (haciz) niteliğindedir. Vakıaları anlatmak taraflara, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesini yapmak hakime aittir. Davalı ..."e yöneltilen davanın sebepsiz zenginleşme olarak nitelendirilmesi ve maddi tazminata ilişkin istemin husumet yokluğundan reddedilmesi doğru değildir. Davacı şirketin haciz tehdidi altında icra dosyasına ödediği paranın iadesine karar verilmesi gerekir. Öte yandan; haczin haksız olduğu sabit olduğuna göre; davacı şirket yararına uygun bir manevi tazminata da karar verilmelidir. Yanılgılı gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
2- Davacının, davalılardan (müflis)... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş."ye yönelik temyiz itirazları yönünden;
Davalılardan... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş."ye yöneltilen dava, sebepsiz zenginleşme nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, takip dışı üçüncü kişi konumundaki davacı şirketin, kendisini borçlu zannederek borcu ifa etmesinin, yani yanlışlıkla borcu ödemesinin söz konusu olmadığını, üçüncü kişinin aslında borçlu olmadığı bir parayı, borçlu olmadığını bildiği halde ödemek suretiyle haczi engellediği, bu nedenle sebepsiz zenginleşme koşullarının oluşmadığı gerekçesi ile davalı ... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş. yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
TBK"nın 77-82. maddeleri gereğince, haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Sebepsiz zenginleşme kurumunun amacı, haksız değer kaymalarının önlenmesi olup, tam bir eski hale getirme özelliği taşımaktadır.
Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene "ya da" borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır.
Davacı şirket tarafından icra dosyasına ödeme yapılması ile birlikte, icra dosyası borçlusu olan davalı... Boya şirketi, bu oranda borcundan kurtulmuş olmakla sebepsiz olarak zenginleşmiştir. Davalının zenginleşmesi borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayanmamaktadır. Davaya konu uyuşmazlık, zenginleşen açısından bu zenginleşmenin haklı bir sebebe dayanmaması nedeniyledir. Sebepsiz zenginleşen davalı... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş., aleyhine zenginleştiği davacıya karşı geri verme borcu altında olduğundan onun hakkındaki davanın reddi doğru değildir. Yanılgılı gerekçe ile hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın, yukarıda (1) numaralı bentte gösterilen nedenlerle davacının davalı ...."ye yönelik temyiz itirazları yönünden, (2) numaralı bentte gösterilen nedenlerle davalı... Boya ve Kimya San. Tic. A.Ş."ye yönelik temyiz itirazları yönünden BOZULMASINA ve davacı yararına takdir olunan 1.350,00 TL duruşma avukatlık ücretinin davalılara yükletilmesine, peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesi 08/11/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.