BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/381 Esas 2022/578 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/381 Esas
KARAR NO : 2022/578

DAVA : İtirazın İptali (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 25/07/2020
KARAR TARİHİ : 28/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA VE TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin, 3996 Sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümlerine göre ... işletme hakkının sahibi, davalının ise, işletme hakkı müvekkili şirkette bulunan köprü ve otoyolları kullanmış bulunan gerçek kişi olan tacir olduğunu, işletme hakkı müvekkili şirkette bulunan köprü ve otoyollardan geçişlerin 6001 Sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanunun 30/5 maddesi kapsamında ücretlendirilmekte ve aynı düzenleme kapsamında ücret ödemeksizin yapılan geçişlerde; 15 günlük sürede geçiş ücretinin ödemesini yapmayan araç maliklerine, geçiş ücretinin dört katı tutarında ceza uygulaması yapıldığını, (Bununla birlikte geçiş tarihini izleyen 15 günlük sürede geçiş ücretini ödeyenlere 6001 sayılı Kanunun 30/7 maddesi uyarınca ceza uygulaması yapılmadığını, Davalının, ... plakalı aracı ile 01/09/2018 tarihinde ücret ödemeksizin, işletme hakkı müvekkili şirkette olan ... Köprüsü ve bağlı otoyolundan ihalli geçişler gerçekleştirdiğini, geçiş ücretleri ve bu ücretlere ait 6001 S.K. m.30/5 hükmünün getirdiği yasal cezanın ödenmemesi üzerine ... 12. İcra Müdürlüğünün ... E sayılı dosyası üzerinden icra takibine girişildiğini, davalının ise, müvekkili şirkete ait otoyol ve köprüden geçtiğini kabul ettiğini, bununla beraber HGS cihazında bakiyesinin bulunduğunu, sistemdeki arızadan dolayı paranın çekilmediğini gerekçe göstererek icra takibine itiraz ederek takibi durdurduğunu, ancak takibe yapılan itirazın haksız olduğunu ileri sürerek itirazın iptaline karar verilerek icra takibinin geçiş ücreti ve gecikme cezası olmak üzere toplam 798,75 TL asıl alacak ile bu alacağa takip tarihinden önce işlemiş faiz 20,33 TL ve KDV 3,66 TL yönünden takip talebinde gösterilen şartlarla devamına, davalı borçlu tarafından icra takibine haksız bir şekilde itiraz edildiğinden icra takibine konu alacağın %20'sinden aşağı olmamak üzere belirlenecek icra inkâr tazminatının davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Hak düşürücü süre itirazları olduğunu, müvekkili şirketin davaya konu tarihte ... kullanmadığının HGS kayıtlarından anlaşılacağını, dava konusu aracın 01.09.2020 tarihinde ... ve başkaca ücretli yolu kullanmakla birlikte ...'nden geçiş yapmadığını, ücretli otoyollardan yapılmış olan geçişlerin bedellerinin de ödendiğini, dava konusu ... plakalı aracın 01.09.2018 tarihinde ... Otoyoluna saat 17.36'da ...'dan giriş yaptığını ve saat 18.47'de ...'den çıkış yaptığını, bu giriş ve çıkışların ücretinin ödendiğini, ayrıca müvekkili şirketin ticari faaliyetleri içerisinde ücretli otoyolları birçok kez kullanma ihtiyacı olduğundan HGS ödemelerinin otomatik olarak yapıldığını, davacı tarafın iddialarını kabul etmemekle birlikte, köprü HGS okuma sistemlerinde de arıza ya da hatalı okumanın olması ihtimali ödemenin yapılamaması sonucunu doğurabileceğini, böyle bir durumda müvekkili şirketin kusurunun gündeme gelmeyeceğini, müvekkili şirketin ödemelerin gereği gibi yapılabilmesi adına üzerine düşen sorumlulukları yerine getirdiğini beyan ederek davanın reddine, takibinde haksız ve kötü niyetli olan alacaklı hakkında takip konusu alacağın % 20’sinden az olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
... 12. İcra Müdürlüğünün ... E sayılı dosyasına ait takip talebi, araç ruhsat örneği, ihlalli geçiş dökümü, ihlalli geçiş bildirimi, fotoğraflar, bilirkişi incelemesi.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE:
Davacı tarafından açılan dava, İİK 67.maddesine dayalı itirazın iptali davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, ihlalli geçiş nedeniyle geçiş tutarı ve yasadan kaynaklı para cezasına dayalı olarak davacının davalıdan alacağı olup olmadığı, hak düşürücü süre itirazının ve icra müdürlüğünün yetkisine yönelik itirazın yerinde olup olmadığı hususlarındadır.
İtiraz dilekçesinin davacı alacaklıya tebliğ edilmemiş olması nedeni ile hak düşürücü süre itirazının reddine, Davalının icra müdürlüğünün yetkisine yönelik itirazının HMK m.10 ve TBK m.89 maddeleri gereğince reddine karar verilmiştir.
İlgili ... 12. İcra Müdürlüğünün ... E sayılı dosyasına ait takip talebinin ve itiraz dilekçesinin incelenmesinde, davacı alacaklı tarafından davalı borçlu aleyhine 03/11/2018 tarihinde, ihlalli geçişlerden kaynaklanan 798,75 TL asıl alacak ile bu alacağa takip tarihinden önce işlemiş faiz 20,33 TL ve KDV 3,66 TL olmak üzere toplam 822,75 TL alacağın ve takip tarihinden itibaren işleyecek faizin ve KDV' sinin icra giderleri ve avukatlık ücreti ile birlikte tahsili amacı ile ilamsız icra takibi başlatıldığı, davalı borçlunun 22/11/2018 tarihli itiraz dilekçesi ile HGS'de parasının bulunmasına rağmen ceza kesildiğini, bu durumu kabul etmediğini, kendisinden kaynaklanan bir hata olmadığını ileri sürerek borca, faize ve yetkiye itiraz ettiği ve takibin durduğu anlaşılmıştır. Davacı alacaklının iş bu davayı açmakta hukuki yararı bulunduğu, itirazın iptali davasının koşullarının oluştuğu anlaşılmıştır.
İtirazın iptali davası yargılama usulü bakımından genel hükümlere tabidir. İspat yükü kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir. Kanuni bir karineye dayanan taraf sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda ön görülen istisnalar dışında karşı taraf kanuni karinenin aksini ispat edebilir. (HMK M.190). İtirazın iptali davasında ispat yükü kural olarak davacı alacaklıdadır. Ancak borçlunun itirazındaki beyana göre ispat yükü yer değiştirebilir. Borçlu itirazın iptali davasına karşı vereceği cevapta ödeme emrine itiraz ederken bildirmiş olduğu itiraz sebepleri ile bağlı değildir, borçlu her türlü borca itirazını ödeme emrine itirazından bağımsız olarak ileri sürebilir. Somut olayda, davalı borçlu, davaya konu tarihte ... kullanmadığını, dava konusu ... plakalı aracın 01.09.2018 tarihinde ... Otoyoluna saat 17.36'da ...'dan giriş yaptığını ve saat 18.47'de ...'den çıkış yaptığını, bu giriş ve çıkışların ücretinin ödendiğini, HGS ödemelerinin otomatik olarak yapıldığını ileri sürdüğünden bu iddialarını ispat ile yükümlüdür.
Bilirkişiler... ve Bilgisayar Mühendisi ...'den alınan bilirkişi raporu, dosya kapsamına uygun, açıklayıcı ve denetime elverişli olup hükme esas alınmıştır.
Hızlı Geçiş Sistemi (HGS), 17 Eylül 2012 tarihinde Karayolları Genel Müdürlüğü ve PTT işbirliği ile hizmete giren bir ücretlendirme sistemi olup, köprü ve otoyol gişelerden geçiş yapılırken durmaya gerek olmadan ücret tahsil edilmesi temeline dayanmaktadır. HGS’nin kart ve etiket olmak üzere iki çeşit ürünü bulunmaktadır. Her iki türde de, tanımlı olduğu hesaba bakiye yüklenmesi ile bu bakiye üzerinden geçiş ücreti tahsil edilmesi işlemleri uygulanmaktadır. Bakiye yükleme işlemi kredi kartı üzerinden veya banka hesabı üzerinden otomatik ödeme talimatı ile yapılabildiği gibi manuel olarak ta ücret yükleme yapılabilmektedir. Davacı şirket geçiş yapan plakanın HGS hesabı üzerinde, gönderilen provizyon tutarı ücret kadar sorgulaması yapabilmekte olup, hesapta yeterli bakiye olması durumunda ilgili provizyon sonucu olumlu dönmesi durumunda ücret tahsili yapılmakta, hesaba gönderilen provizyon sorgusunun herhangi bir nedenle sonucu olumsuz dönmesi durumunda ise ücret tahsilatı yapılamamaktadır. Bu kapsamda, HGS kartlarında veya etiketinde kontör bittiği halde geçiş yapılmışsa veya geçiş ihlali yapılmışsa; geçiş yapılan plaka üzerine 15 gün içerisinde hesaba para yatırılması veya HGS abonesi olunması durumunda cezalı geçiş ücreti iptal edilmektedir. Ancak bu sürede ödemenin yapılmaması durumunda ise yasa gereği geçiş ücreti ile birlikte geçiş ücretinin 4 katı kadar ceza bedeli tahakkuk edilebilmektedir.
İhlalli geçişe konu olan ... plakalı aracın 2011 Model ... cinsi araç olduğu ve 03/01/2011 tarihinde Davalı adına tescil edildiği ve halen de Davalı adına kayıtlı bulunduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla davaya konu ihlalli geçiş sırasında ... plakalı aracın davalı adına tescilli durumda bulunduğu anlaşılmıştır.
Davacı tarafça sunulan CD içerisinde provizyon bilgilerinin yer aldığı excel dosyası üzerinde yapılan incelemede toplam 1 ihlalli geçişin davaya konu edilmiş olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu geçiş kaydının 01/09/2018 tarihinde giriş istasyonu “...” çıkış istasyonu “...” olarak gerçekleştirildiği ve bakiye düşümü gerçekleştirilememesine ilişkin red nedeni açıklamasının “Provizyon iptal edilmiş / İptal Ürün” şeklinde olduğu anlaşılmıştır.
Davacıya ait ... plakalı araca ait ... hesap numaralı HGS ürününe ilişkin döküm Davalı tarafından cevap dilekçesi ekinde sunulduğu, buna göre davaya konu ihlalli geçiş tarihi olan 01/09/2018 tarihinde Davacının HGS hesabında “Kalan Bakiye” olarak, geçiş için yeterli bakiye olan 159,75 TL’ nin mevcut olduğu anlaşılmıştır. Ancak provizyon kayıtlarında davaya konu geçiş ücretinin tahsil edilememesinin nedeni bakiye yetersizliği değil ve “Provizyon iptal edilmiş / İptal Ürün” olarak belirtilmiştir. Dolayısıyla bakiye düşümünün yapılamamasının nedeninin Davalının HGS ürününden gelen bu cevap olduğu değerlendirildiğinde, ortaya çıkan bu durumun Davalı kaynaklı değil, Davalının HGS ürününün bağlı bulunduğu sistem kaynaklı olması nedeniyle ceza bedelinin uygulanmasının yerinde olmadığı, ceza bedelinin uygulanmaması gerektiği, talep edilebilecek tutarın yalnızca geçiş ücreti bedeli olan 159.75 TL olduğu anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, Davacının işletme hakkı sahibi olduğu köprü ve otoyollardan davalıya ait ... plakalı araç ile 01/09/2018 tarihinde ... gişesinden ihlalli geçiş gerçekleştirilmiş olduğu, 1 geçiş kaydının bulunduğu, ihlalli geçişe ilişkin fotoğrafın da bulunduğu, ihlalli geçişe ilişkin provizyon kayıtlarında red nedeni olarak “Provizyon iptal edilmiş / İptal Ürün” açıklamasının yer aldığı, bu nedenle Davalıya ait ... plakalı aracın 01/09/2018 tarihindeki geçişi sırasında ücret alınamadığı, bu geçişe ilişkin olarak kanunda ön görülen 15 günlük süre içerisinde kurumun belirttiği kanallar ile davalıdan alınamayan ücretin ödenmediği, ihlalli geçiş tarihi olan 01/09/2018 tarihinde Davalının HGS hesabında “Kalan Bakiye” olarak, geçiş için yeterli bakiye olan 159,75 TL’ nin mevcut olduğu, ancak provizyon kayıtlarında davaya konu geçiş ücretinin tahsil edilememesinin nedeninin bakiye yetersizliği olmadığı ve “Provizyon iptal edilmiş / İptal Ürün” açıklaması ile davalının HGS ürünün bağlı bulunduğu sistem kaynaklı olarak provizyonun red almış olduğu, dolayısıyla HGS üzerinden gelen cevap dolayısıyla ödemenin gerçekleştirilememiş olduğu anlaşılmış, davalı tarafından ... 12. İcra Müdürlüğü’nün... E sayılı icra dosyasına yöneltilen itirazın 159,75 TL asıl alacak yönünden iptaline ve takibin bu miktar üzerinden devamına, geçerli bir ilamsız genel icra takibinin varlığı, borçlunun yedi günlük süre içerisinde ödeme emrine itiraz etmiş olması, bir yıl içinde açılmış bir itirazın iptali davası bulunması, davacı alacaklının tazminat istemini dava dilekçesinde açıkça talep etmiş olması ve takip konusu alacağın miktarının belli (likit) olması dikkate alınarak borçlunun itirazının haksız olması nedeniyle asıl alacağın % 20 si oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan yasal, gerektirici nedenlere göre;
Davanın kısmen kabulü kısmen reddi ile, davalı tarafından ... 12. İcra Müdürlüğü’nün ... E sayılı icra dosyasına yöneltilen itirazın 159,75 TL asıl alacak yönünden iptaline ve takibin bu miktar üzerinden devamına, asıl alacağın % 20'si oranında icra ve inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Harçlar Kanununca alınması gerekli 80,70 TL ilam harcından peşin yatırılan 54,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 26,30 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
Davacı tarafından yatırılan 80,70 TL harcın davalıdan alınarak davacıya iadesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince 159,75 TL avukatlık ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince 663,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan 54,40 TL başvuru harcı, 2.400,00 TL bilirkişi ücreti, 65,00 TL tebligat ve müzekkere giderlerinden oluşan toplam 2.519,40 TL yargılama giderlerinden davanın kabulü oranında 489,18 TL'sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair kesin olmak üzere verilen karar taraf davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 28/09/2022

Katip
¸e-imzalıdır


Hakim
¸e-imzalıdır