BAM Hukuk Mahkemeleri Konya 2. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/634 Esas 2022/571 Karar Sayılı İlamı

T.C. KONYA . ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: ... Esas - ...
T.C.
KONYA
. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :

DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ :
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan itirazın iptali davasının dosya üzerinden yapılan incelemesi sonunda,
HEYETİMİZCE GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
TALEP :
Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu 28/09/2022 havale tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin kumasal özelliği bulunan tüzel kişiliğe tabi bir işletme olduğunu, taraflar arasında 01/01/2022 tarihli süt alım sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşmenin 31/12/2022 tarihine kadar geçerli olduğunu, sözleşme gereğince belirlenen tarihlerde davaya konu edilen bedellerin ödenmediğini, bunun üzerine önce noter ihtarı yapıldığını yine ödenmemesi üzerine alacaklarının tahsili için Konya . İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, müvekkilinin kendi üzerine düşen edimini yerine getirerek sözleşme gereğince davalıya teslim edilmesi gereken sütleri teslim ettiğini ancak davalının sözleşme gereğince yapması gereken ödemeleri yapmadığını, müvekkilinin takibe konu faturalara davalı tarafından itiraz edilmediğini, davalı icra takibine itiraz ederek takibin durmasına neden olduğunu, sözleşme gereğince alacaklarının sabit olduğunu, İİK'nun 257-268 maddeleri uyarınca ihtiyati haciz şartlarının mevcut olup alacaklarına ilişkin ihtiyati haciz kararı verilmesini, konuyla ilgili uzman görüşü aldıklarını beyanla ihtiyati haciz kararı verilerek davalarının kabulüne, icra takibine yapılan itirazın iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DAVANIN NİTELİĞİ, DELİLLER, DEĞERLENDİRİLME VE GEREKÇE :
Dava satım sözleşmesinden kaynaklı alacağın itirazın iptali yoluyla tahsili istemine ilişkindir.
İşbu davada öncelikle mahkememizin görevli olup olmadığının üzerinde durulması gerekmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 1. maddesinde: Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir” hükmüne yer verilmiştir. Aynı yerdeki farklı mahkemeler arasındaki ilişki görev ilişkisi olup, mahkemelerce görev hususu resen nazara alınır.
HMK nun 114. maddesi gereğince mahkemenin görevli olması hususu dava şartlarındandır. HMK nun 115. maddesi gereğince de mahkemenin görevli olması ile ilgili dava şartındaki noksanlığın sonradan giderilmesi mümkün değildir. Mahkemenin görevsizliği halinde de davanın usulden reddi ile mahkemenin görevsizliğine karar verilmelidir.
TTK nun 5. maddesinde de ticari dava ve ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi kurumundan hareket ederek asliye ticaret mahkemelerinin görevli olduğu dava ve işler düzenlenmiştir. TTK nun 5. maddesine göre; Asliye ticaret mahkemeleri tüm ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işlerine bakmakla görevlidir. Yine özel kanunlardan doğan özel hükümler uyarınca ticaret mahkemesinde görülecek diğer dava ve işlere asliye ticaret mahkemesinde bakmakla görevlidir.
TTK nun 4. maddesinde ticari dava ve ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi kurumu düzenlenmiştir. TTK nun 4. maddesine göre; Her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ve çekişmesiz yargı işleri ticari dava ve ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi sayılır. Yine tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın; TTK ndan, TMK nun 962–969. maddelerinden, TBK nun 202, 203, 444, 447, 487–501, 515–519, 532–545, 547–554, 555–560 ve 561–580. maddelerinden, fikrî mülkiyet hukukuna dair mevzuattan, borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümlerden ve bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerden doğan hukuk davaları ve çekişmesiz yargı işleri ticari dava ve ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi sayılır.
Bir davaya asliye ticaret mahkemesinin bakmakla görevli olabilmesi için görülecek dava veya işin; 1-Ya her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davası olması, 2-Ya da TTK'nda düzenlenen bir konudan doğan hukuk davası olması, 3-Veyahut TTK 4/1. maddenin (b), (c), (d), (e), (f) bentlerinde sayılan konulardan doğan hukuk davası olması, 4-Yahut da diğer özel kanunlardan doğan hukuk davası olması gerekmektedir.
Somut olayda davacı taraf, davalıya satılan hayvansal ürünlerin bedelinin tahsili amacıyla girişilen icra takibine yapılan itirazın iptalini talep etmektedir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık satım sözleşmesi kaynaklı olup, dava, mutlak ticari dava niteliğinde değildir. Bu halde iş bu dava için Mahkememizin görevli olup olmadığının tayini açısından tarafların tacir olup olmadığı ve uyuşmazlığın ticari işletmeleri ile ilgili olup olmadığı belirleyici olacaktır.
Davalı şirketin tacir olduğunda bir tereddüt bulunmamaktadır. Ancak davacının tacir olup olmadığının ve uyuşmazlığın işletmesiyle ilgili olup olmadığının tespiti açısından yürürlükteki mevzuata ve yargısal içtihatlara bakılması gerekmektedir.
06.08.2016 tarihli ve 29813 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirme Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelik uyarınca, illerde bu yönetmelik kapsamında üretim amaçlı hayvan yetiştirme birliklerin kurulduğu sabittir. Davalı birliğin de bu amaçla kurulmuş olduğu ve tüzel kişiliğinin bulunduğu anlaşılmaktadır. Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik incelendiğinde, birliğin amacının Hayvan gen kaynaklarının korunması, araştırılması, tespiti, ıslahı, geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve pazarlanması konularında faaliyet göstermek amacıyla; koyun ve keçi türlerinde müştereken, diğer hayvan cinslerinde ise aynı türden hayvana veya arılı kovana sahip gerçek veya tüzel kişi yetiştiriciler tarafından, tüzel kişiliği haiz ve özel hukuk hükümlerine tabi birlik ve merkez birliklerinin kurulması, işleyişi, görevleri, yönetimi ve denetimleriyle ilgili usul ve esasları belirlemek olduğu, amacın ticari bir teşekkül kurmak olmadığı anlaşılmaktadır.
Zira, davalı kurumun kuruluş amacı, “Birlik Ana Sözleşmesinde;
- Birlik üyeleri ile koordinasyonu sağlayarak üstün verimli hayvanlar yetiştirmesi için gerek yurt içinde gerekse yurt dışından ithal edilen ve gerekse de yerli ırkların genetik potansiyellerinin geliştirilmesi,
-Verimlerinin arttırılması, bunların soy kütüğü ve ön soy kütüğü kayıtlarının tutulması,
-Hayvanlarla ilgili sağlık hizmetlerinin yürütülmesi ve sigorta işlemlerinin yapılması,
-Üyelerin eğitimlerinin sağlanması,
-Üyeler arasında yarışmalar düzenlenmesi, ihtiyaçlarının temin ve tedariki ile üretimin yurt içi ve yurt dışında pazarlanması,
-Ürünlerin değerlendirilmesi için gerekli tesislerin kurulması, isletilmesi çalışmalarını içermektedir.
Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Ana Sözleşmesi gereği, Birliğin çalışma konuları ise aşağıdaki gibidir;
-Merkez Birliğince planlanan ıslah programlarını uygulamak,
-Üyelerini yurt içinde ve yurt dışında temsil etmek, çıkarlarını korumak, yasa ve yönetmeliklerde belirtilen amaçlarını gerçekleştirebilmeleri doğrulusunda faaliyetlerini yönlendirmek,
-Ön soy kütüğü, soy kütüğü ve Bakanlığın uygulamaya koyduğu hayvan ıslahı programı kapsamında Merkez Birliği talimatları doğrultusunda Döl Kontrolü faaliyetlerini yürütmek,
-Üyelerin hayvanlarının sağlık ve suni tohumlama hizmetlerini vermek. Veteriner hekim denetim ve gözetiminde hastalık teşhis ve tedavisine yönelik olarak hayvan sağlığı ile ilgili ilaç, asi ve serum, ıslah amacıyla suni tohumlama ile ilgili sperma, embriyo ve benzeri malzeme temin etmek ve dağıtmak,
-Üyelerin damızlık materyal, alet ve ekipman, kaba yem, kesif yem, yem bitkileri tohumluklarını ve diğer ihtiyaçlarını sağlamak,
-Üyelerin damızlık materyal, alet ve ekipman, kaba yem, kesif yem, yem bitkileri tohumluklarını ve diğer ihtiyaçlarını sağlamak, dağıtmak ve pazarlamak,
-Üyeleri arasında dayanışmayı sağlamak,
-Yurt içinden ve gerekli hallerde yurt dışından sağlanan, erkek ve dişi materyal, sperma embriyo ya da diğer biyolojik yöntemleri kullanarak ıslah programları ile bütünlesen her türlü faaliyet için gerekli kadro ve ekipleri oluşturmak, gerekli hallerde sperma ve embriyo gibi ıslah materyallerini üretmek için Merkez Birliğinin talebi ve Bakanlığın izniyle ruhsatlı laboratuarlar kurmak, bu konudaki bilgileri yetiştiricilere duyurmak, kullanımlarına izin veren sistemi geliştirmek ve bu konuda kurslar düzenlemek,
-Hayvanların bakim ve beslenmesi ile ilgili her türlü teknik ve idari tedbirleri almak veya aldırmak,
-Üyelerce yetiştirilen hayvanların satısını organize etmek, bunun için fuar, sergi ve panayırlar kurmak ve kurulanlara katılmak, yarışmalar tertiplemek, ödüller vermek, yetiştirilen ırkları tanıtmak,
-Üyelerin yetiştirdiği ürünlerin değer fiyatına satısını sağlayacak her türlü pazarlama organizasyonları ve ürün isletme tesislerini kurmak, kiralamak ve isletmek,
-Üyelerin ihtiyaçlarına yönelik iş ve işlemleri yapmak veya yaptırmak,
-Hayvanlar ve hayvancılık işlemleri ile ilgili her türlü sigorta hizmetlerini yapmak veya yaptırmak,
-Kredi temini konusunda üreticilerine yardımcı olmak,
-Konusu ile ilgili üyelerinin ihtiyaç duyduğu araştırmaları yapmak veya yaptırmak,
-Hayvancılığın geliştirilmesi konusunda gerekli tesisleri kurmak, ortak olmak, isletmek ve gerektiğinde bu isler için şirket ve ya şirketler kurmak”tır.
Görüldüğü üzere davalı birliğin mesleki destek amacıyla kurulmuş olduğu, ticari nitelikte olmadığı anlaşılmaktadır. Nitekim birçok Yargıtay içtihadı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararında davalı birliğin tacir olmadığı vurgulanmaktadır. (Bakınız; Yargıtay . Hukuk Dairesi'nin ... Esas - ... Karar, Yargıtay . Hukuk Dairesi'nin ... Esas - ... Karar, Konya BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas-... Karar, Konya BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas-... Karar, Sakarya BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas-... Karar, Samsun BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas- ... Karar)
Birliğin ticari teşekkül olmaması karşısında, davanın TTK'nun 4.maddesinde düzenlenen ticari nitelikte bir dava olmayıp, davalı hakkında açılan iş bu davanın HMK kapsamında genel yetkili mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemelerince görülmesi gereken bir dava olduğu anlaşılmakla, görev kamu düzenini ilgilendirdiğinden, mahkememizce re'sen görev hususu değerlendirilmiş ve aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın mahkememizin görevli olmaması nedeniyle HMK nun 114/1-c maddesi ve HMK nun 115/2. maddesi gereğince USULDEN REDDİNE,
2-HMK nun 20. maddesi gereğince taraflardan birinin, verildiği anda kesin olan kararlarda kararın tebliği tarihinden, süresinde kanun yoluna başvurulmadığından kesinleşen kararlarda kararın kesinleştiği tarihten ve kanun yoluna başvurulan kararlarda da kanun yolu başvurusunun reddi kararının tebliği tarihinden itibaren yasal iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmesi halinde dava dosyasının görevli KONYA NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE,
3-Belirtilen iki haftalık süre içinde talepte bulunulmaması veya süresinden sonra talepte bulunulması halinde mahkememizce re'sen davanın açılmamış sayılmasına karar (ek karar) verileceğinin taraflarca bilinmesine, HMK 331/2. maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılması hakkında karar verilmesi halinde talep halinde yargılama giderleri konusunda karar tayin olunmasına,
4-Harç ve yargılama giderleri ile sair hususların görevli mahkemece karara bağlanmasına,
5-İş bu karar duruşma yapılmaksızın evrak üzerinden yapılan inceleme sonunda verildiğinden ve talep olmadan gerekçeli karar tebliğe çıkarılamayacağından varsa gider avansından harca yapılarak davanın 29/09/2022 tarihinde karara bağlandığı ve talep halinde gerekçeli kararın tebliğe çıkarılabileceği hususlarının tüm taraflara tebliğine,
Dair; tarafların yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 s. HMK'nın 345. maddesi gereğince (2) hafta içerisinde, ilgili BAM Hukuk Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere ve oy birliğiyle dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu karar verildi.29/09/2022

Başkan Üye Üye Katip