MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

Yargıtay bozma ilamında özetle; "Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm vermek için yeterli olmadığı belirtilerek, dava tarihi olan 2011 yılından 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi, jeolog bilirkişi ve 3 kişilik ... mühendisleri bilirkişi kurulunun katılımıyla keşif yapılması, yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı hususlarının etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması, ziraatçi bilirkişi kurulundan taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, jeolog bilirkişiden ise taşınmazın dere yatağı olup olmadığını ya da dereden kazanılıp kazanılmadığını belirten ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması, bilirkişi ve tanık sözlerinin komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmesi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişiden hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmaz üzerinde imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarihi belirtir şekilde rapor alınması, taşınmazı tüm yönlerinden gösterir fotoğrafların çektirilmesi, fen bilirkişiye keşfi takibe imkan verir ve denetime elverişli kroki ve ayrıntılı rapor düzenlettirilmesi ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gereğine ve kabule göre de, davanın niteliği gereği göz ardı edilerek yargılama giderlerinin yasal hasım olan davalı Hazine üzerinde bırakılmasının isabetsizliğine" değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişi raporunda (B) harfi ve yeşil renk ile gösterilen 3.853,533 metrekare, (D) harfi ile ve mor renk ile gösterilen 831,999 metrekare ve (E) harfi ve mavi renk ile gösterilen 917,142 metrekare yüzölçümüne sahip toplam 5.602,674 metrekare yüzölçümlü taşınmazın davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili ve dahili davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyulduğu halde bozma gerekleri yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda (B), (D) ve (E) harfleri ile gösterilen çekişmeli taşınmaz bölümlerinde imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı ve davacı lehine zilyetlik yoluyla taşınmaz edinme koşullarının oluştuğu kabul edilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır. Bir taşınmazın niteliğinin ve kullanım durumunun belirlenmesinde en önemli delil hava fotoğrafı incelemesi olduğundan, hükmüne uyulan bozma ilamında belirtildiği üzere, dava tarihinden 15-20-25 yılı öncesi zaman dilimine ilişkin en az 3 adet hava fotoğrafı üzerinde jeodezi ve fotogrametri mühendisi eliyle inceleme yaptırılması gerektiği halde, belirtilen konularda kanaat vermeye elverişli döneme ait olmayan tek (1984 yılı) hava fotoğrafının incelenmesiyle yetinilmiş ve söz konusu hava fotoğrafının incelemesi neticesi sunulan raporda, taşınmazın imar ihyasının 1984 tarihinden önce tamamlandığı yönünde soyut açıklamaya yer verildiği halde bu rapor hükme esas alınmış, jeolog ve ziraatçi bilirkişilerin taşınmaz bölümlerinin evveliyatları, kullanım süreleri, nitelikleri ve üzerlerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığı hususlarına ilişkin somut verilere dayalı açıklama içermeyen yetersiz raporlarıyla yetinilmiş, çekişmeli taşınmaz bölümlerine komşu (240 ada 3 ve 7 parsel sayılı) taşınmazlara ait kayıtlar getirtilerek mahalli bilirkişi ve tanık beyanları ile denetlenmemiş ve bu kayıtların çekişmeli taşınmaz bölümlerinin yönünü ne gösterdiği üzerinde durulmamış ve yerel bilirkişi ve tanıkların soyut içerikli yetersiz beyanlarına dayanılarak hüküm kurulması cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaz bölümlerine ait en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümlerinin bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle, buradan elde edilen verilere göre taşınmazın içerisinde bulunduğu imar planının onay tarihinden 15-20-25 yıl öncesine, bulunamadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere ait farklı dönemlerde çekilmiş (incelenen 1984 yılı hava fotoğrafı da dahil olmak üzere) en az üç adet hava fotoğrafı getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile jeolog bilirkişi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi, 3 kişilik ... mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve bu keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu taşınmaz bölümlerinin geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; komşu taşınmazların dayanak kayıtlarının dava konusu taşınmaz yönünü ne okuduğu belirlenmeli; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; ... mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmaz bölümlerinin toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz bölümlerinin imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığını, böyle yerlerden iseler imar-ihyaya konu olmaya başladıkları ve ihyalarının tamamlandığı tarihi bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını içerir somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeolog bilirkişisinden taşınmaz bölümlerinin dere yatağı vasfında olup olmadıklarını ya da dere yatağından kazanılıp kazanılmadıklarını ve derenin aktif alanında kalıp kalmadıklarını açıklayan ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlemesi istenilmeli; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden, hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde, taşınmaz bölümlerinin sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; teknik bilirkişiye ise, keşfi takibe ve denetlemeye elverişli, dava konusu taşınmaz bölümlerini komşularıyla birlikte gösterir şekilde krokili rapor düzenlettirilmeli ve böylelikle zilyetlikle kazanma şartlarının davacı lehine oluşup oluşmadığı kesin olarak belirlenmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu yönler göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi, kabule göre de; bozma ilamından önce alınan ... ve... tarafından düzenlenen 09.05.2013 havale tarihli rapor ekindeki 1/1000 ölçekli haritada gösterilen korordinat noktaları ile yapılan alan hesabının, bozma ilamından sonra... tarafından düzenlenen 25.11.2015 havale tarihli rapor ekinde yer alan haritada farklı düzenlenmiş olduğu, 04.06.2013 tarihli hükmün davalı Hazine tarafından temyiz edilmekle Hazine lehine bozulduğu anlaşıldığına göre 09.05.2013 havale tarihli raporda (A), (B) ve (C) harfleri ile gösterilen bölümlerin sınırları ve yüzölçümleri dışında kalan bölümler yönünden hükmün davacı yönünden kesinleştiği göz ardı edilerek, davalı Hazine yararına oluşan usuli kazanılmış hakkı ortadan kaldıracak şekilde hüküm kurulması da isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz edenlere iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09.03.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.