MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalı işyerinde 1988-14/07/2011 tarihleri arası çalıştığını, iş akdini emeklilik nedeniyle sonlandırdığını, fesih sonrası hak ettiği alacakların ödenmediğini öne sürerek hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil, fazla çalışma ve ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının fazla çalışmasının olmadığını, şoför olarak normal mesai saatler dışında göreve gönderildiğinde geçici görev yolluğu ödendiğini, davacının bir alacağının bulunmadığını savubarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacının, davalı işveren nezdinde hizmet akdine bağlı olarak çalıştığı, davacının dosyadaki görevlendirme yazıları kapsamında hafta tatili çalışmasının söz konusu olmadığı, davacının Büyükşehir merkezi dışında görevlendirilmesinde 6245 sayılı yasa ve ... hükümleri çerçevesinde yasa gereği belirlenen harcırah gündeliğine göre 1/3 ve 2/3 oranında seyyar görev tazminatı ödendiği, bu nedenle fazla mesai talep hakkının olmadığı, itibar edilen bilirkişi raporuna göre davacı işçinin yaptığı işin niteliği, işyerindeki genel çalışma koşulları değerlendirilip takdiren %30 oranında indirim uygulanmak suretiyle genel tatil ücret alacağının 97,53 TL olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle temyiz nedenlerine göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacı işçinin fazla mesai çalışması yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda ise işçinin ihtirazi kayıt ileri sürmesi beklenemeyeceğinden, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının her türlü delil ile ispatı mümkündür.
Somut uyuşmazlıkta; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının Büyükşehir merkezi dışında görevlendirilmesinde 6245 sayılı Yasa ve ... hükümleri çerçevesinde yasa gereği belirlenen harcırah gündeliğine göre 1/3 ve 2/3 oranında seyyar görev tazminatı ödendiği, bu nedenle fazla çalışma talep hakkının olmadığı yönünde görüş bildirilmiş, Mahkemece de bu görüşe itibar edilerek fazla çalışma ücreti alacağı talebinin reddine karar verilmiş ise de; varılan sonuç dosya içeriği ile örtüşmemektedir.
Toplu İş Sözleşmesi"nin 37/a. bendinde asli görevleri gereği memuriyet halli dışında ve belirli görev bölgesi içinde fiilen gezici olarak görev yapanlara ... Bakanlığınca vize edilen cetveller esas alınarak Seyyar Görev Tazminatı bölge dışında ise genel hükümlere göre gündelik ödeneceği belirtilmiştir. Toplu İş Sözleşmesi 37/b. bendinde ise asli görevi gezici nitelikte olmayan fiili görevlerini işyeri merkezinde ifa eden mevsimlik ve daimi statüye ait işçilere bulunduğu belediye dışına geçici görevlendirilmeleri halinde geçici görev yolluğu ödeneceği düzenlenmiştir.
Toplu İş Sözleşmesinin 26/e. ve 50. maddelerinde seyyar görev tazminatı konusunda Harcırah Kanunu hükümleri uygulanacağı belirtilmiştir.
6245 sayılı Harcırah Kanunu"nun seyyar olarak vazife gören memur ve hizmetliler başlığı altındaki 49. maddesinde “-asli görevleri gereği memuriyet mahalli dışında ve belirli bir görev bölgesi (Merkez veya il kuruluşuna dahil birimlerde il sınırı, bölge şeklinde çalışan birimlerde bölge sınırı) içinde fiilen gezici olarak görev yapan memur ve hizmetlilere gündelik ve (Aşağıda unvanları sayılanlar hariç) ... masrafı ödenmez. Bunlardan, ... ve Gümrük Bakanlığınca görev unvanları ile iş ve çalışma özellikleri uygun görülenlere; bu Bakanlıkça vize edilen cetvellere dayanılarak fiilen gezici görev yaptıkları günler için almakta oldukları aylık/kadro derecelerine göre müstehak oldukları yurtiçi gündeliklerinin üçte biri günlük tazminat olarak verilir. Takip memuru, gezici sağlık memuru, ebe, orman muhafaza memuru, koruyucu, koruma memuru, posta dağıtıcısı, ... bakıcısı, tahsildar, gezici başöğretmen ve görev niteliklerinin bunlara benzerliği ... Bakanlığınca onaylanacak diğer memur ve hizmetlilerin ... masrafları mutat taşıt araçlarına fiilen ödedikleri miktarlar üzerinden karşılanır" hükmü düzenlenmiştir.
Aynı Kanunun ""Memuriyet mahalli dışına gönderilenlerin gündeliği "" başlıklı 39. maddesinde ise ; "" Resmi bir görevle memuriyet mahalli içinde bir yere gönderilenlere gündelik verilmez. Geçici bir görevle memuriyet mahalli dışındaki bir yere gönderilenlerden, buralarda ve yolda öğle (saat 13.00) ve akşam (saat 19.00) yemeği zamanlarından birini geçirenlere 1/3, ikisini geçirenlere 2/3 oranında ve geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir. "" düzenlemesi mevcuttur.
Dairemizin yerleşik hale gelen içtihatları ile sabit olduğu üzere (Örneğin Dairemizin 2017/5492 esas, 2017/5565 karar sayılı ilamı) 6245 sayılı Harcırah Kanunu maddelerine göre ödenen tazminat ve yollukların fazla çalışma karşılığı olduğunun kabulü mümkün değildir. Bu nedenle bu ödemelerin, fazla çalışma alacağı olup olmadığının belirlenmesinde dikkate alınması hatalıdır.
Açıklanan nedenle, taşıt görev emirleri, davacının emsal olduğunu belirterek sunduğu Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesi"nin 16.10.2014 tarih 2014/10445 esas ve 2014/18493 karar sayılı ilamı ile onanan ... 1. İş Mahkemesi"nin 2012/77 esas ve 2014/199 karar sayılı dava dosyası; belirtilen dosya içeriğinden puantaj kayıtlarının mevcut olduğu anlaşıldığından davalıdan davacıya ait puantaj kaydı bulunup bulunmadığı sorularak var ise temin edilerek bu kayıtlar ve tüm dosya içeriği birlikte değerlendirilerek davalı işyerinde davacının haftanın beş günü mü yoksa altı günü mü çalıştığı netleştirilerek buna göre normal mesai günü ve saatleri belirlenmeli; her hafta için normal mesai ve taşıt görev emri bulunan günler için bu belgelerdeki mesaiye erken giriş ve mesaiden geç çıkışlar da eklenerek günlük çalışma süresi bulunup ara dinlenme süresinin düşümü ile haftalık 45 saati yada günlük 11 saati aşan çalışma olup olmadığı konusunda bir karar verilmelidir.
Örneğin, hesaplama yapılırken taşıt görev emirlerinin düzenlendiği günler için göreve saat 10.00"da çıkılmış ise bile mesainin belirlenen başlangıç saati esas alınmalı ve taşıt görev emirlerindeki dönüş saati mesai bitimi öncesi ise mesai bitimi olarak, dönüş saati mesai bitiminden sonra örneğin 19.00 ise taşıt görev emrindeki 19.00 olan bu dönüş saati esas alınarak günlük ve haftalık çalışma süresi her hafta için ayrı ayrı hesaplanmalıdır.
Mahkemece belirtilen yönleri kapsayacak şekilde alınacak denetime elverişli rapor ve tüm dosya kapsamına göre davacının fazla çalışma yapıp yapmadığı belirlenmeli ve fazla çalışma yapıldığının tespiti halinde tüm çalışma döneminin kayıtlar ile ispatlanmadığı dikkate alınarak takdiri indirim yapılması gerektiği gözetilmelidir.
Bu yönler üzerinde durulmadan yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 05.07.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.