5. Hukuk Dairesi 2020/10593 E. , 2020/11575 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü;
- K A R A R -
Taraflar arasında görülen ... 7. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/186 Esas sayılı dosyasının yargılaması sırasında davacı ... vekili ile davacı asil dosyasına sundukları 17/01/2020 ve 31/01/2020 tarihli dilekçeleri ile davanın makul sürede bitirilmediği, mahkeme hakiminin davalılara verilen sürede evrakları mahkemeye ibraz etmediği, mahkemece bunun üzerine davalılara evrak sunulması için ek süre verildiği, görevlendirilen bilirkişinin hesap uzmanı olmadığı, bilirkişiye itiraz dilekçesinin bilirkişi raporuna itiraz olarak UYAP sistemine kaydedildiği, mali müşavir bilirkişinin ikinci bilirkişi olarak dosyaya görevlendirmesinin davasında haklı olduğunu gösterdiği, ikinci bilirkişi ücretinin maddi olarak kendisini zarara uğrattığı, kendisine duruşmada konuşma hakkı tanınmadığı, zabıtların bu durumu açıkça gösterdiği, eksik evrakla rapor düzenlendiği, yeni bilirkişi raporu alınmasının mahkemece kabul edilmediği, site banka özetlerinin dosyaya eksik gönderildiği, hesap özetlerinin getirilmesi talebinin mahkemece kabul edilmediği, davalılara karar defterlerinin verildiği, davacı ve davalı evrak asıllarının da davalılar vekiline teslim edildiği, davalılar vekillerinin evraklarda tahrifat yapmış olabilecekleri belirtilerek hakimin reddi istenilmiştir..
Reddi istenilen hakim, ret dilekçesinde ileri sürülen sebeplerin HMK"nın 36. maddesinde ifade edilen sebeplerden olmaması nedeniyle reddi hakim talebinin esastan reddine karar verilmesi, ret talebinin kötüniyetli olması gözetilerek HMK"nın 42/4. maddesine göre davalı taraf hakkında disiplin para cezasına hükmolunması gerektiği yönünde görüş bildirmiştir.
Hakimin reddi talebini inceleyen merci tarafından ise red taleplerinin kanunda belirtilen red sebeplerinden olmadığından ileri sürülen olgular gerçek olmadığından reddi hakim talebinin reddine, aynı kanunun ilgili maddesi gereği davacının taktiren 1.000.TL disiplin para cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiş, verilen karar davacı tarafından istinaf edilmiş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesi 10/09/2020 tarih, 2020/963 esas, 2020/1517 karar sayılı karar ile davacının süresinde istinaf yoluna başvurmadığı gerekçesiyle istinaf başvuru talebinin süre yönünden reddine kesin olmak üzere karar verilmiş, bu kez davacı tarafından karar temyiz edilmekle ... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesi 08/10/2020 tarihli ek karar ile anılan kararın kesin olarak verilmiş olduğu gerekçesiyle HMKnın 43/2 ve 361. maddelerine göre temyiz talebinin reddine karar verilmiş, davacı tarafından verilen bu karar temyiz edilmiştir.
6100 sayılı HMK"nın 43/2 maddesinde "Esas hüküm bakımından istinaf yolu açık bulunan dava ve işlerde ise ret talebi hakkındaki merci kararlarına karşı tefhim veya tebliği tarihinden itibaren bir hafta içinde istinaf yoluna başvurulabilir" hükmü düzenlenmiştir.
Ne varki; hakimin reddi kararına dair merci incelemesinde ... 9. Sulh Hukuk Mahkemesi 11/02/2020 tarihli, 2020/15 D.İş kararı ile HMK"nun 36. ve devamı maddeleri gereğince hakimin reddi talebinin reddine, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde ... Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere karar verilmiş, bu hüküm davacıya 18/02/2020 tarihinde tebliğ edilmiş, mahkemenin belirlediği iki haftalık sürede 27/02/2020 tarihinde karar istinaf edilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesi 10/09/2020 tarih, 2020/963 Esas, 2020/1517 Karar sayılı karar ile davacının süresinde istinaf yoluna başvurmadığı gerekçesiyle istinaf başvuru talebinin süre yönünden reddine kesin olmak üzere karar verilmiş, Dairece verilen 10/09/2020 tarih ve 2020/963 Esas 2020/1517 Karar sayılı ilam davacı tarafından temyiz edilmiş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesi tarafından temyiz başvurusu değerlendirilmiş ve anılan kararın kesin olarak verilmiş olduğu görülmekle HMK"nun 43/2 ve 361. maddelerine göre temyiz talebinin reddine dair hüküm kurulmuştur.
Somut uyuşmazlıkta, kanun yolu başvurusunda, mahkemece hatalı belirlenen sürenin mi, kanunda belirlenen sürenin mi uygulanması gerektiği, mahkeme kararında belirtilen sürenin kabul edilmemesi halinde adil yargılanma hakkı kapsamında yer alan mahkemeye erişim hakkının engellenip engellenmediğinin incelenmesi gerekir.
Anayasa"nın 36. maddesinin birinci fıkrasında, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı ve davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiş, yine taraf olduğumuz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde de, herkesin kişisel hak ve yükümlülükleriyle ilgili her türlü iddiasını mahkeme önüne getirme hakkı güvence altına alınmış olup, bu madde kapsamında, mahkeme kararlarına karşı kanun yolu başvurusunda bulunma hakkı, adil yargılanma hakkı kapsamındadır.
Yasal düzenlemeler ve belirtilen olgular ışığında değerlendirildiğinde; davacı, mahkemenin gerekçeli kararında belirtilen süreye uyarak, bu süre içinde istinaf başvurusunda bulunmuştur. Hakim, uyuşmazlıkta uygulanacak kanun hükmünü tespit edip uygulamakla yükümlüdür (1086 sayılı HUMK.m.76, 6100 sayılı HMK"nun 33. maddesi). Mahkemenin, kanun yolunu ve süresini taraflara doğru gösterme yükümlülüğü göz önüne alındığında, mahkeme tarafından kanun yolu süresinin hatalı gösterilmesi sonucu davanın taraflarının kanun yolu başvuru talebinin süreden reddedilmesi, hatanın tüm sonuçlarının davanın taraflarına yüklenmesi, adil yargılanma hakkı kapsamında adalete erişim hakkının sınırlandırılmasıdır.
Bu gibi hallerde, usul kurallarının mahkemeye erişim hakkını kısıtlayacak şekilde katı uygulanmaması, mahkemenin kanun yolu ve süresini hatalı belirlemesi halinde, kararda belirtilen süreye uyularak yapılan kanun yolu başvurusunun, adil yargılanma hakkı ve mahkemeye erişim hakkı kapsamında süresinde yapıldığının kabül edilmesi gerektiğinden, istinaf başvurusu süresinde kabul edilerek, hakimin reddi kararına ilişkin esas hakkında verilmesi gerekmektedir.
Tüm bu nedenle ... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesinin 08/10/2020 tarihli ek kararın kaldırılması ve yukarıda açıklanan tüm hususlar dikkate alındığında davacının istinaf başvurusunun süresinde yapıldığı kabul edilerek ilgili Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davanın esası hakkında karar verilmesi gerekmektedir.
Yukarıda yazılı nedenlerle ... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesi"nin 08/10/2020 tarihli davacının temyiz talebinin reddine ilişkin ek kararının KALDIRILMASINA, davacının temyiz itirazları yerinde olduğundan ... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesi 10.09.2020 tarih, 2020/963 Esas, 2020/1517 karar sayılı hükmün açıklanan nedenlerle HMK"nun 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 21/12/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.