Taraflar arasındaki “İstirdat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Sakarya 2.Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 13.5.2008 gün ve 2008/65 E.-2009/162 K. sayılı kararın incelenmesi davacı ve davalılardan SESOB vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13.Hukuk Dairesi 12.5.2009 gün ve 2008/13820-2009/6444 sayılı ilamı ile;
(...Davacı, davalı Sakarya  Esnaf  ve Sanatkarlar  Odası Birliği  (Sesob)"nin  kendisine  ait 334 adet dükkanı satması için 11.7.2003  tarihli sözleşme ile diğer davalıların murisi K... U..."ı  yetkilendirdiğini, bu hususun yerel basın vasıtasıylada  duyurulduğunu, kendisininde birliğe ait 139,190 ve 191 kapı numaralı dükkanı satın almak için Keramettin"le  görüşüp 90.000 YTL"nı  Keramettin"e ödediğini,  ancak davalı Birliğin dükkanların tamamını dava dışı şahsa sattığını, parasının iade edilmediğini ileri sürerek,  90.000  YTL"nin davalılardan tahsilini istemiştir.
K... mirasçıları olan davalılar mirası reddettiklerini, davaya katılmayacaklarını savunmuşlar, diğer davalı Birlik ise, davacı ile K... U... Zarasında yapıldığı iddia edilen sözleşmenin geçersiz  olduğunu, kendilerinin para almadığını, Keramettin"in sadece aracılık yaptığını, kurum kayıtlarınada para intikal etmediğini savunarak  davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece,  davalı Birliğin satış için diğer davalıların murisi K... U..."ı yetkili kıldığı, K...."in aldığı yetki ile alıcılarla sözleşme yaparak para tahsil ettiği davacıya karşı her ikisininde sorumlu olduğu ancak K.... mirasçılarının mirası  reddettikleri gerekçesiyle  K.... mirasçıları  hakkındaki  davanın mirasın reddi nedeniyle reddine, 90.000 YTL"nın  davalı   Birlikten  tahsiline karar verilmiş;  hüküm davacı  ve davalı birlik   tarafından  temyiz edilmiştir.
1-Davalı Birlik ile K... U...arasında düzenlenen 11.7.2003  tarihli adi yazılı satış vaadi sözleşmesi ile  Birliğe ait 334  adet işyerinin bedeli  olan yedi trilyon liranın  K... tarafından  Birliğe  ödeneceği kararlaştırılmış  olup, 6. maddesinde ise "K...."in her ne kadar alıcı olarak  görünsede  ve  sözleşmenin satış vaadi sözleşmesi  olsada, aynı zamanda komisyon anlaşmasını içermekte olduğu,  K..."in  sözleşme konusu dükkanların  3. şahıslara satışına emlak komisyoncusu olarak aracılık ettiği   hükme  bağlanmıştır. Davacı  30.000  YTL"nı 31.12.2007 tarihinde K... U..."a ödediğine dair  K....  tarafından imzalandığını iddia ettiği teslim  ve  tesellüm makbuzu  sunmuş ise de, bu paranın davalı Birlik  kasasına veya kayıtlarına girdiğini ispat edememiştir. Mahkememinin gerekçesine esas aldığı, Birliğin 17.2.2005  tarihli  yönetim kurulu kararı  ile, davalı Birlikçe  Emniyet Müdürlüğüne yazılan 13.1.2005  tarihli  yazı, K.... U...."ın davalı Birliğin  yetkili   temsilcisi  veya vekili olduğunu gösterir nitelikte değildir. Mahkemece  K... U..."ın  davalı Birliğin  yetkili temsilcisi  veya vekili olduğu ve davacı tarafından  K... "e  ödendiği iddia edilen bedelin Birlik kayıtlarına intikal  ettiğinin ispatlanamadığı gözetilerek Birlik hakkındaki davanın reddine karar verilmesi gerekirken  yazılı şekilde kabulüne karar verilmiş  olması  usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Yukarıda açıklanan bozma nedenine  göre davacının temyiz  itirazlarının  incelenmesine gerek görülmemiştir...)
gerekçesiyle davalı birlik yararına bozulup, bozma nedenine göre davacının temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına karar verilerek dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN :Davalılardan SESOB vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, geçersiz satış sözleşmesi nedeniyle verilen satış bedelinin istirdadı istemine ilişkindir.
Davacı vekili,davalı SESOB tarafından diğer davalı K... aracı kılınmak suretiyle çekişmeli taşınmazların taraflarına satışına ilişkin protokoller yapıldığını ve bedellerinin taraflarınca ödenmesine rağmen,taşınmazların davalı SESOB tarafından dava dışı T.... Otomotiv Sanayi ve Tic.A.Ş.ye satıldığını, ancak ödedikleri satış bedellerinin iade edilmediğini ileri sürerek; satış bedellerinin faiziyle birlikte ödenmesini istemiştir.
Mahkemece, dava konusu dükkanların satışına ilişkin sözleşmenin resmi biçimde düzenlenmediğinden geçersiz olduğu, geçersiz sözleşmelerde tarafların aldıklarını sebepsiz iktisap kurallarına göre iade ile yükümlü oldukları, hukuken geçersiz sözleşmelerin haksız iktisap kurallarına göre tasfiye edileceği, vekil ile işlem yapan 3.kişi iyi niyetliyse vekilin yaptığı sözleşmenin vekil edeni bağlayacağı,davalı K... U... ’ın yasal olarak maliki olmadığı dükkanları davacıya satarak satış bedelini tahsil ettiği için satış bedelini davacıya iade etmek zorunda olduğu, davalı SESOB’un ise tapu ile maliki olduğu dükkanları davacıya doğrudan doğruya satmak yerine davacıyı, davalı K... U....’a yönlendirmek suretiyle K... ’in vekil olduğu izlenimi uyandırdığından, vekili ile işlem yapan davacının iyi niyetli olması nedeniyle vekilin yaptığı işlemden sorumlu olduğu, bu itibarla davacının zararından, davalı Keramettin ile birlikte davalı SESOB’un sorumlu bulunduğu, davalı K... U...tarafından tahsil edilen dükkan bedellerinin davalı SESOB’a ödenmiş olup olmamasının davalılar arasında vekalet sözleşmesinden kaynaklanan bir sorun olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. Verilen karar Özel Dairece yukarda açıklanan gerekçelerle bozulmuştur.
Dosya içeriğine göre, çekişme konusu taşınmazların Adapazarı Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde iken,davalı SESOB’a 15.9.2000 tarihinde,davalı SESOB tarafından da dava dışı T...  Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş’ye 27.12.2005 tarihinde satıldıkları anlaşılmaktadır.
Davacı vekili eldeki davasında, çekişmeli taşınmazların davalı SESOB"un yönlendirmesi ile temsilcisi olarak hareket eden davalı Keramettin ile düzenlenen alım satım protokolleri ile bedelleri ödenmek suretiyle taraflarınca satın alındığını ileri sürdüğüne göre, uyuşmazlığın çözümünde öncelikle davalılar arasında ne tür bir hukuki ilişkinin var olduğunun ortaya konulması gereklidir.
Öncelikle , davacı ile davalı K... U.... arasında imzalanan çekişmeli taşınmazların satışına ilişkin tarihsiz sözleşmeler haricen düzenlendiği ve resmi şekilde yapılmadığı için geçersizdir.Bu nedenle satışı gerçekleştiren davalı Keramettin aldığını iade etmekle yükümlüdür.
Bundan sonra; taşınmazların o dönemde maliki olan davalı SESOB’un sorumluluğunun bulunup bulunmadığının belirlenmesi için de, davalı SESOB ile davalı K... U....  arasında düzenlenen 11.7.2003 günlü adi sözleşmenin irdelenmesi gerekmektedir.
Davalı SESOB ile davalı K... U.... arasında düzenlenen 11.7.2003 günlü anılan Sözleşmenin 5. maddesinde, “K... U.... tarafından ekli listede verilen 334 adet dükkanın bedeli tamamen yatırıldıktan sonra ve hiçbir borcu kalmadıktan sonra tapuları derhal ve ödeme gününü müteakip (7) gün içinde verilecektir. Tapuların zamanında verilmemesi halinde SESOB alıcıya uğranılan zarar haricinde tapuları talep edildiği halde verilmeyen dükkânlardan bedeli kadar tazminat ödeyecektir. Ancak şahsından kaynaklanmayan ve olağanüstü şartların oluşması durumunda satıcı tapuların teslimdeki gecikmeden dolayı sorumlu tutulamaz. Ancak Adapazarı Belediyesi dükkanlar üzerindeki ipoteği kaldırmadığı takdirde SESOB sorumlu tutulmayacaktır.” hükmü öngörülmüş; 6. maddesinde ise; “K... U.... ’ın her ne kadar alıcı olarak görünüyor ve sözleşme satış vaadi sözleşmesi ise de, aynı zamanda komisyon anlaşmasını da içermekte olup, sözleşme konusu dükkanların 3. şahıslara satışına emlak komisyoncusu olarak aracılık etmiş olacaktır.” hükmüne yer verilmiştir. 8. maddede ise diğer davalı K... U.... ’a, davalı SESOB tarafından komisyon ödenmeyeceği kararlaştırılmıştır.
Değinilen sözleşmede yer alan bu hükümler,dinlenen tanık beyanları,davalı SESOB vekili ve davalı Keramettin’in beyanları gözetildiğinde, tarafların gerçek iradelerinin temsilcilik sözleşmesi yapmaya yönelik olduğu, davalı K... U.... ’ın da temsilci sıfatıyla hareket ettiği sonucuna varılmaktadır. Bu husus, davalı SESOB tarafından Emniyet’e yazılan 13.1.2005 Tarih, 17 nolu “...51 parselde bulunan katlı pazar yerindeki işyeri satış yetkisi 11.7.2003-12.5.2004 tarihleri arasında K... U.... a verilmiştir...” şeklindeki yazıdan ve davalı SESOB vekilinin 15.4.2008 tarihli celsedeki tanık ifadelerine karşı sunduğu beyanından da anlaşılmaktadır. Yine, SESOB Yönetim Kurulunun 17.02.2005 tarihli kararında 51 parselde bulunan taşınmazların satışı ve resmi dairelerde gerekli işlemleri yapma konusunda Keramettin Uçak’ın yetkilendirildiği görülmektedir.
Tüm bu maddi ve hukuki olgular gözetildiğinde, davalı SESOB’un, çekişmeli taşınmazların satışı için K... U.... ’a yetki verdiği, en azından üçüncü kişi olan alıcılar nezdinde yetkili olduğuna dair bir güven oluşturulduğu, alıcılar tarafından da, davalı SESOB’un bir kamu kurumu niteliğinde olması, aralarında düzenlenen sözleşmeler ve Yönetim Kurulu kararı,davalı Keramettin’in oda üyesi ve emlakçılar odası başkanı olması sıfatına da güvenilerek davalı Keramettin’e ödemeler yapıldığı,öte yandan davalılar arasındaki vekalet ilişkisinin sona erdiği konusunda bir delil olmadığı gibi,bu hususun davacılar tarafından bilindiği ve davacının kötüniyetli olduğu da kanıtlanamamıştır.
Öyleyse, mahkemenin; her iki davalının da satış bedelinden sorumlu oldukları yönündeki kabulü ve bu yöne ilişkin direnme kararı yerindedir.
Ne var ki, Özel Dairece işin esasına yönelik diğer temyiz itirazları incelenmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, direnme kararı yerinde olmakla,  işin esasına yönelik diğer temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 13.Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, 10.11.2010 günü oybirliği ile karar verildi.