Danıştay 4. Daire 1994/4414 Esas 1994/4370 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 4370
Esas Yılı : 1994
Esas No : 4414
Karar Tarihi : 22/09/994

"İŞYERİ KAPATMA CEZASI"NIN VERGİ CEZASI NİTELİĞİNDE OLDUĞU HK.
Davacı hakkında uygulamasına karar verilen işyeri kapatma cezasını; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 354.maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmediği gerekçesiyle iptal eden ...Vergi Mahkemesinin … günlü ve K:… sayılı kararının uyuşmazlığa konu edilen işyeri kapatma cezasında kanuna ve usule aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istemine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 372.maddesinde, "Ölüm halinde vergi cezası düşer" denilmiştir. Böylece Anayasa'nın 38.maddesinde ifadesini bulan "cezaların şahsiliği" ilkesinin doğal sonucu olarak, genel ceza hukukunda ölümle ceza sorumluluğunun kalkacağı kuralı, vergi cezaları yönünden de kabul edilmiş olmaktadır.
"İşyeri kapatma cezası"nı düzenleyen Vergi Usul Kanununun Mükerrer 354.maddesi, Kanunun Dördüncü Kitabının "Vergi Cezaları" başlıklı İkinci Kısmında düzenlenmiştir. Bu haliyle "İşyeri kapatma cezası"nın "Vergi Cezası" olduğunda kuşku bulunmmak gerekir. Kanunun 331.maddesinde parantez içindeki ibarede, vergi cezaları, kaçakçılık, ağır kusur, kusur ve usulsüzlük cezaları olarak sayılmış; 3239 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra Vergi Usul Kanununun 353 ve mükerrer 354.maddesinde yer alan "özel usulsüzlük cezası" ve "işyeri kapatma cezası"na yer verilmemiş ise de, Kanunun düzenlenme tarzı itibariyle bu durum,söz konusu cezaların "vergi cezası" sayılmayacağını göstermeye yeterli sayılamaz. 331.maddenin lafzı, konuluşundaki maksat, Kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı gözönüne alındığından, maddede sözü edilen "vergi cezaları"nın, vergi kanunları hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında uygulanan bu kitapta yazılı cezaları ifade ettiği, "diğer cezalar" sözü ile de bu kanunun diğer kitaplarında yada başka kanunlarda gösterilen vergi suçları için tayin olunan cezaların anlatılmak istendiği görülmektedir. Bu haliyle, 331.maddede parantez içinde sayılan cezaların vergi cezalarını tadadi olarak göstermediği, bu kitapta yazılı cezalara örnek olarak verildiği sonucuna varılmaktadır. Vergi Usul Kanununun Dördüncü Kitabında yeralan işyeri kapatma cezasının, para cezası niteliğinde olmaması ve bu nedenle, Kanunun "Vergi hatalarını düzeltme" ile ilgili hükümleri kapsamında olmaması, vergi cezası olarak kabulüne engel değildir. Sonuç olarak "işyeri kapatma cezası", niteliğindedir. Vergi Usul Kanununun 372.maddesi uyarınca, ölüm halinde işyeri kapatma cezasının da düşeceğinin kabulü gerekir.
Bu nedenle, uyuşmazlık konusu ceza davacının ölümü nedeniyle düşmüş bulunduğundan, konusu kalmayan temyiz istemi hakkında ayrıca karar verilmesine yer olmadığına karar verildi.

AZLIK OYU:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 331.maddesinde, "Vergi Kanunları hükümlerine aykırı hareket edenler, bu kitapta yazılı vergi cezaları (Kaçakçılık, ağır kusur, kusur ve usulsüzlük cezaları) ve diğer cezalar ile cezalandırılırlar." hükmüne yler verilmek suretiyle vergi cezalarının hangi cezalar olduğu tek tek sayılmış, bunlar dışında kalan ve yine Vergi Usul Kanununda yler verilmiş olan öteki cezalar ise (özel usulsüzlük cezaları, işyeri kapatma cezası ve ceza mahkemelerince uygulanacak olan cezalar) diğer cezalar olarak kabul edilmiştir. Bu düzenleme ve Kanunun 372.maddesinde, "Ölüm halinde vergi cezası düşer." biçiminde yer alan hüküm karşısında, ölüm halinde kaçakçılık, ağır kusur ve kusur ve usulsüzlük cezalarının düşeceği tartışmasızdır.Ancak, Kanunun diğer cezalar olarak kabul etmek suretiyle vergi cezalarından ayırdığı ve 372.madde kapsamına almadığı cezaların da nitelikleri itibariyle vergi cezası olduklarından hareketle ölüm halinde bunlarında düşeceğini söylemek olanaksızdır. Çünkü gerek 331. gerekse 372.maddeler hükümleri yeterince açıktır ve yorumlanmaya ihtiyaç bırakmamıştır.
Öte yandan kanun koyucunun diğer cezalar olarak ayırdığı bu cezalarında vergi cezası olduklarının kabulü, kanunun 375.maddesindeki "Vergi cezalarında yapılan hatalar, bu kanunda vergi hataları için belli edilen usul ve şartlara göre düzeltilir" hükmü nedeniyle vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin düzenlemelerin bu cezalar içinde geçerli bulunduğu sonucunu doğuracağı, oysa Kanunun vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin olup 116-126.maddelerinde yer verilmiş olan hükümlerinin böyle bir uygulamaya hiçbir suretle olanak bırakmamış olduğu da dikkate alındığında temyiz isteminin esasının incelenerek bir karar verilmesi gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.