BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 21. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/94 Esas 2022/682 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/94 Esas
KARAR NO : 2022/682 Karar
DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/02/2020
KARAR TARİHİ : 19/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; "Davacı müvekkili ... ile davalı ... arasında, ... ... (... Havalimanı) İnşaatının yapılması hakkında çeşitli sözleşmeler yapıldığını, bu sözleşmeler iledavacı müvekkili ..., işveren ...'nın verdiği imalatları yapmayı taahhüt etmiş ancak hava limanının kısa zamanda açılışının yapılması amacıyla ana sözleşmede kararlaştırılan imalatların çok üzerinde ek imalat talep edilmiş ve ek sözleşmeler ve zeyilnameler ile alt yüklenici müvekkil ...' ye ek işler verildiğini, davalı ... tarafından; hava limanının açılışından 1 ay sonra ...'ye .... Noterliğinden ... yevmiye nolu 20/11/2018 Tarihli haksız fesih bildirimi gönderildiğini, fesih bildiriminde sözleşmenin fesihedilmesiyle ilgili olarak; sözleşmede belirtilen sürelere riayet edilmemesi; aleyhte iflas veya icra takibinde bulunulması veya ihtiyati haciz kararı verilmesi gibi haksız sebepler ileri sürüldüğünü, inşaat süresi zarfında alt yüklenicinin malzeme/işçilik ve genel gider kalemlerinde zarar ettiği sebepleriyle birlikte İşverene sözlü ve resmi yollarla bildirildiğini, işverenle birlikte her ay karşılıklı olarak imzalanan "mutabakat" ile de alt yüklenicinin zararı ve borç durumu gösterilmiş ancak davalı yüklenici ... ödeme ile ilgili hiçbir tutum sergilemediğini, davacı müvekkili ... ana sözleşmelerin tamamındaki ve ek sözleşmeler ile zeyilnamelerde belirtilen, üzerine düşen yükümlülüklerin tamamını yerine gereği gibi getirmiş, hak edişleri düzenleyip ...' ya teslim etmiş ancak hak ettiği bedelleri zamanında tahsil edemediğini, ..., davalı ... yüzünden maddi zorluklar yaşamış ve bu maddi zorluklar da müvekkili ... aleyhinde kullanılıp; ... muhasebesel hesaplarda borçlandırılmış, teminat mektuplarının tamamı haksız şekilde nakde çevrilmiş ve alacağını tahsil etmesinin önü tamamen kapatıldığını, Davalı ...'nın, havalimanı inşaatı sırasında çalıştığı tüm alt yüklenicilere aynı tavırlarla yaklaşarak birçok büyük İnşaat şirketini batırma politikası güttüğünü, davalı ... tarafından, 29 Ekim 2019 tarihinde, hava limanının inşaatının tamamlanmasına rağmen; açılış sonrası 20/11/2018 tarihinde fesih bildirimi göndererek işin zamanında yapılamadığını, yapılan işin kalitesiz olduğu gerekçeleri öne sürülerek sözleşmeyi tek taraflı olarak haksız şekilde fesih ettiğini, bu sebeple de davacı müvekkil ... çok büyük zarara uğratıldığını, müvekkili şirketle beraber yapılan 6 Sözleşme ve 35'in üzerinde zeyilname ile 4 yıl boyunca yaklaşık 35 milyon Türk Lirası olan hakkediş ve hak talebi dosyaları davalı tarafından hiç dikkate alınmamış, davacı müvekkil ... davalı ... tarafından resmen batırılmaya çalışıldığını, iş planına göre 3. Havalimanı şantiyesindeki çalışmalara uygun olarak, kiralama halinde maliyeti daha yüksek olacağı hesaplandığı için "iskele-kalıp malzemeleri" satın alınmak zorunda kalındığını, ...'ye Şantiyesini zorla terk ettirilirken ise bu malzemeler şantiye sahasında depolanmış durumda bırakılmak zorunda kalındığını, davalı ...' ya sözleşmeler gereği verilen tamamı 10.775.606,62 TL ve 765.258,63 EURO bedelli teminat mektuplarının ... tarafından haksız şekilde nakde çevrildiğini, iş sahası süresinde teslim edilmediğinden ek maliyet çıktığını, PB5'e ait yer teslimlerinin ... tarafından müvekkili şirkete 06.07.2015 tarihinde imza altına alınan İş Yeri Teslim Tutanağı ile Alt Yükleniciye belirtilen tarihlerde yapıldığını, tüm bölgelerdeki aynı iş kalemlerinin birbirini yatay düzlemde takip etmesi planlanırken (önce 46.50 kotunda PB5-2 kolonlarının, ardından sırasıyla PB5-3, PB5-4, kolonlarının yapılması gibi) yer teslimlerindeki kısıtlamalar sebebiyle inşaat daha ziyade bölgeler bazında dikey ilerlediğini, bu durum tekerrür eden işlerin planlanan yapım örügüsü ile devam ettirilmesini engellemiş, sık sık gündemdeki iş kalemlerinin değiştirilmesine ve verimsiz çalışılmasına sebep olmuş; dolayısıyla da iş gücü, materyal ve zaman kayıplarına sebep olduğunu, somut davada, davalı ..., iş sahibi olarak edim yükümlülüklerini yerine getirememiş, bu sebeple de davacının maddi zarara uğradığından bu zararın tazmini gerektiğini, davalı ..., hakkın kötüye kullanılması yasağına aykırı davrandığını, İnşaatın tamamı taraflarca anlaşılan şekilde ve öngörülen ve ... tarafından da kabul edilen zamanda bitirilip teslim edilmiş, ... da imalatı teslim alındığını, ...' nın daha sonra inşaatın süresinde bitirilmediği yönündeki iddiası dinlenemeyeceğini, kabaca yapılan hesapla davacı müvekkil ...'nin davalı ...' dan 44.101.611,80 TL KDV dahil78.582,91 € KDV DAHİL alacağı olduğunu, bu alacak kalemlerinden şimdilik 1.000.000 TL'sının dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle beraber davalıdan tahsilini talep ettiğini," beyan ve dava etmiştir.
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; " Belirsiz alacak davası açmakta davacını hukuki yararı bulunmadığını, davalının davacıdan cari hesap alacağı olduğunu, davalının iflas dosyasında alacaklarını masaya kayıt ettirdiğini, bu konuda bilirkişi incelemesi kararı verildiğini, davacının alınaln davanın önüne geçmek için bu davayı açtığını, işçi maaşlarını ve sigorta ödemelerini davalının yaptığını, davacının kötü niyetli olduğunu, sözleşmenin fesih nedeninin davacının borçlu olduğu .... İcra müdürlüğünün 2018/... E sayılı dosyasından hacizlerin gelmesi olduğunu, davacının işini ve hakedişleri usulüne uygun yapmadığını, davalının resen hakediş düzenlemek durumunda kaldığını beyanla davanın reddini talep etmiştir.
Tarafların sunduğu bilgi ve belgeler dosyamız arasına alınmıştır.
Davacının iflasının açılması nedeniyle yargılam bekletilerek 2. Alacaklılar toplantısından on gün sonrasında devam edilmiştir.
İflas idaresi davaya dahil olmuş ve yargılamada taraf teşkili sağlanmıştır.
Dosyamız bilirkişi heyetine verilerek alınan kök ve ek raporlarda; "Davacı tarafın talep ettiği alacak kalemlerinin; Proje bitiş tarihinin doğrudan ötelenerek proje süresinin uzamasının direkt ve endirek Maliyetlerin toplamı olarak 3.200.497,32 TL + KDV, Yapım Örgüsünün Değişimi: Kaybedilen adam saatler sebebiyle işin aktivite bazında yapım sürelerinin tüm proje genelince artmasının direkt ve endirek maliyetlerin toplamı olarak 890.150,81 TL + KDV, Revize olmuş ve niteliği değişmiş daha maliyetli işlerin aynı birim fiyat ile yaptırılması sebebiyle maddi zararın 461.000 TL + KDV olmak üzere toplamda talep edilen miktarın 4.551.648,13TL+ KDV olduğu, davacı şirket yetkilileri ile Mahkeme'nin vermiş olduğu görev doğrultusunda yapılmak istenen inceleme ve içeriği belirtilerek “0212 212 90 80” nolu sabit numara arandığını, cep telefonuna yönlendirilmiş olan bu numaradan şirket yetkilisi olduğunu ancak isim beyan etmeyeceğini belirten bir hanım efendi ile görüşme yapıldığını, “Şirketin Tasfiye sürecinde olduğunu, hiç kimse ile iletişim kuramayacağımızı, defter ve belgelerin nerede olduğunu bilmediğini ancak öğrenebileceğini ve sonucunda bilgi verebileceğini” ifade ettiğini, yapılan ilk görüşme 25.02.2021 tarihinde olup; mütamadiyen her gün 3-4 kez aynı numara aranmasına rağmen meşgul e almak suretiyle aramalara yanıt verilmediğini, bu rapor tarihine kadar dönüş sağlanmadığını, şirket vekiline 10.01.2021 tarihinde, 19.01.2021 tarihinde ve 01.03.2021 tarihinde e-mail gönderildiğini, aranmak suretiyle iletişim kurumaya çalışılmış ancak rapor tarihine kadar hiçbir dönüş alınamadığından davacı defterlerinin incelenemediğini, davalının usulüne uygun tutulmuş defterlerinin incelendiğini, davalı tarafından davacının üzerine düşen edimlerin bir kısmını yerine getirmediği ve davalı şirketçe 21.313.708,14TL bedelin davacı adına davacı çalışanlarına maaş ve SGK primi ödemek zorunda kaldığı, davalı şirket yasal defterlerine göre dava tarihi olan 07.02.2020 tarihinde cari hesaptan doğan alacağı, 11.254.426,40 TL olduğu, (bu bakiye alacak rakamının içinde davacı şirket adına davalı tarafından yapılan SGK ve maaş ödemeleri dahil olmak üzere) taraflar arasında imzalanmış olan sözleşmelerin 38.2 “d) ALT YÜKLENİCİ aleyhine iflas veya icra takibinde bulunulur yada ihtiyati haciz uygulanırsa” denmekte olduğu, Sözleşmenin 6 numaralı bölümünde “sözleşme konusu işlerin proje ve şartnamesine uygun olarak yapılması için SÖZLEŞME'de yazılı olan SÖZLEŞME BEDELİ'ne, (işbu SÖZLEŞME'nin başka yerlerinde aksi özellikle belirtilmedikçe), işçilik (işçilerin ulaşım bedelleri dahil), birim fiyatlara dahil olup, Katma Değer Vergisi (KDV) birim fiyatlara dahil değildir.” denmekte olduğu, çalışanlarının ücretlerinin, SGK primlerinin tam ve eksiksiz ödenmediği, davalı tarafından 21.313.708,14TL bedelin davacı adına davalı yanca ödenmiş olduğu, davacının, üçüncü kişilere olan borçları nedeniyle hakkında icra takibi başlatıldığı, haciz ihbarnamesi tebliğ edildiği ve dava açıldığı, Sözleşmeden kaynaklı yükümlülüğünü yerine getirmediği, söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmemesinin, sözleşmenin feshi için yeterli olup olmadığı ile ilgili takdirin Sayın Mahkeme'ye ait olacağı, davacı tarafın talep ettiği alacak kalemlerinin; Proje bitiş tarihinin doğrudan ötelenerek proje süresinin uzamasının direkt ve endirek Maliyetlerin toplamı olarak 3.200.497,32 TL + KDV, Yapım Örgüsünün Değişimi: Kaybedilen adam saatler sebebiyle işin aktivite bazında yapım sürelerinin tüm proje genelince artmasının direkt ve endirek maliyetlerin toplamı olarak 890.150,81 TL + KDV, Revize olmuş ve niteliği değişmiş daha maliyetli işlerin aynı birim fiyat ile yaptırılması sebebiyle maddi zararın 461.000 TL + KDV olmak üzere toplamda talep edilen miktarın 4.551.648,13TL+ KDV olduğu, davacının bakiye alacağının olup olmadığı ve miktarı ile ilgili heyetimizce görüş belirtilebilmesi için davacı yanın defter ve belgelerinin dava dosyasına ibraz edilmesinin gerekeceği, neticeten davalının davacıdan 11.167.557,67 TL alacaklı olduğu, davacı adına bir kısım ödemelerin davalı tarafça ilgililere ödendiği bildirilmiştir.
Davacı taraf, verilen kesin süreye rağmen ticari defterlerini sunmamış, mahkememizce ibrazdan kaçınmış sayılmıştır. Sunulan USB ise mahkememizce ve bilirkişi tarafından zaten incelenmiş olduğundan yeni bir heyetten rapor alınması talebi red edilmiştir.
Davacı taraf ıslah için süre istemiş ancak ıslah dilekçesini sunmayarak davasının kabulünü talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, alt yüklenicilik sözleşmesinden kaynaklı belirsiz alacak istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki sözleşmenin SÖZLEŞMENİN FESHİ başlıklı 38. maddesinde;
"38.1 YÜKLENİCİ, ALT YÜKLENİCİ'ye karşı başka bir yükümlülük altına girmeden, işbu SÖZLEŞME'yi ALT YÜKLENİCİ'ye en az 21 (yirmibir) gün süreli yazılı bildirimde bulunarak ve fesih bildiriminde belirtilen tarihten itibaren geçerli olmak üzere sebep göstermeksizin istediği zaman feshedebilir. Bu halde ALT YÜKLENİCİ'ye fesih bildirim tarihine kadar doğmuş tüm alacakları ödenecektir.
38.2 Ayrıca ALT YÜKLENİCİ,
a) SÖZLEŞME ve eklerinde tayin olunan taahhüt ve vecibelerinden herhangi birine riayet etmezse,
b) SÖZLEŞME 'nin imzalanmasından ve yer tesliminden itibaren Madde ...'de belirtilen süre içinde işe başlamazsa,
c) Gereğine göre yeteri kadar makine, teçhizat, araç-gereç, teknik personel ve işçi ile işe devam etmezse,
d) ALT YÜKLENİCİ aleyhine iflas veya icra takibinde bulunulur yada ihtiyati haciz uygulanırsa
e) İŞLER'i İş Programına göre 30 günden fazla geciktirirse,
f) İşbu Sözleşmede belirtilen teminat mektuplarını zamanında teslim etmezse,
g) YÜKLENİCİ tarafından Alt Yüklenici'nin işlerini işbu Sözleşme hükümlerine göre ifa etmediğine kanaat getirilirse, YÜKLENİCİ SÖZLEŞME'yi dilerse 10 (on) gün süreli yazılı ihtarla feshetmeye yetkilidir. Sözleşme fesh edildiği taktirde uygulama aşağıdaki belirtilen şekliyle yapılır:
(i) ALT YÜKLENİCİ' nin teminatları Yüklenici tarafından gelir kaydolunabilir.
(ii) SÖZLEŞME 'nin feshi halinde YÜKLENİCİ dilerse IŞLERİ, ALT YÜKLENİCİ nam ve hesabına kendisi ifa edebilir veya üçüncü taraf veya taraflara yaptırabilir. İşin bedelinin iş bu Sözleşme Bedeli'nden fazlaya yaptırılması halinde aradaki fark, ALT YÜKLENİCİ 'den ayrıca tazmin ve tahsil edilir.
(iii) Sözleşmenin feshi halinde de iş bu sözleşmede öngörülen cezai şartlar YÜKLENİCİ "ye ödenir.
(iv) YÜKLENİCİ bu durumda, Sözleşme'ye göre ALT YÜKLENİCİ donanımını, geçici işleri veya kullanılmamış malzemeyi işlerin bitirilmesi için kullanabilir, satabilir veya satmak için gerekli tedbirleri alabilir.
(v) YÜKLENİCİ'nin SÖZLEŞME'nin feshi nedeniyle uğradığı zarar ve ziyanı ayrıca talep hakkı saklıdır." şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Bu sözleşmeye ek olarak 4 adet Zeyilname hazırlanmıştır. Zeyilnamelerde de benzer düzenlemeler bulunmaktadır.
T.C. .... Noterliği tarafından 20.11.2018 tarih ve ... yevmiye numarası ile hazırlanan ihbarnamede, ... havalimanı adi ortaklığı (davalılar) keşideci konumunda olup, muhatap ... inşaat LTD. ŞTİ (davacı) olarak gözükmektedir.
Gönderilen fesih ihtarında; "Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 38.2 Maddesinde a) SÖZLEŞME ve eklerinde tayin olunan taahhüt ve vecibelerinden herhangi birine riayet etmezse,
d) ALT YÜKLENİCİ aleyhine iflas veya icra takibinde bulunulur yada ihtiyati haciz uygulanırsa
e) İŞLER'i İş Programına göre 30 günden fazla geciktirirse,
8) YÜKLENİCİ tarafından Alt Yüklenici'nin işlerini işbu Sözleşme hükümlerine göre ifa etmediğine kanaat getirilirse, bentlerine uyulmadığı gereği ile;
İNA INS ... 2015/ ... ve ekleri İhbarname tarihinden 10 günü sonunda
İNA INS ... 2016/ ... ve ekleri İhbarname tarihinden 10 günü sonunda
İNA INS ... 2016/ ... ve ekleri İhbarname tarihinden 10 günü sonunda
İNA INS ... 2017/ ... ve ekleri İhbarname keşide tarihi itibariyle
İNA INS ... 2017/ ... ve ekleri İhbarname keşide tarihi itibariyle
İNA INS ... 2018/ ... ve ekleri İhbarname keşide tarihi itibariyle fesih edildiği bildirilmiştir.
Davacı hakkında başlatılan icra takibi sonrası davalıya haciz ihbarnamelerinin gönderildiği ve davacının sözleşmelerdeki maddeye dayanarak fesih ihtarı gönderdiği anlaşılmaktadır.
Davacı taraf, kesin sürelere rağmen ticari defterlerini sunmamış, mahkememizce yapılan yazışmalardan da sonuç alınamamış ve sadece davalı defterleri ile davacının sunduğu diğer belgeler üzerinden bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
Alınan bilirkişi raporlarından, davacının ödemede acze düştüğü ve bir kısım borçlarının davalı tarafça ödendiği, davacının borçları yüzünden davalıya haciz ihbarnameleri gönderildiği, davalının Sözleşmenin ve zeyilnamelerin feshe ilişkin maddesine dayanarak sözleşmeyi haklı olarak fesih ettiği anlaşılmaktadır.
Davacının yaptığı imalat ve sahada kalan malzemeye ilişkin bir delil sunmadığı, kesilen faturaların davacı ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, buna göre de davacının davalıya borçlu olduğu anlaşılmıştır.
Davacı, ıspatla yükümlü olduğu davasını ıspatlayamamış, bu nedenle davanın reddine dair aşağıdaki gibi karar verilmiştir.
HÜKÜM :
1-Davacının sübuta ermeyen davasının reddine,
2-Alınması gereken red harcı 80,70 TL olup peşin alınan 17.077,50 TL'den mahsubu ile artan kısmın kararın kesinleşmesi ve talep halinde davacıya iadesine,
3- Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap ve takdir edilen 128.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Dosyada artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
6-Zorunlu Arabuluculuk başvurusu nedeniyle harcanan 1.320,00 TL'nın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
İlişkin, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine verilecek bir dilekçe ile ... Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.19/10/2022

Başkan ...
e-imzalıdır
Üye ...
e-imzalıdır
Üye ...
e-imzalıdır
Katip ...
e-imzalıdır