MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

... Cumhuriyet Başsavcılığının 06.06.2013 tarihli davanamesiyle, oda başkanı olan davalının 5362 sayılı Yasanın 58/3.maddesi uyarınca görevden uzaklaştırılması istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
... Cumhuriyet Başsavcılığının 06.06.2013 tarihli davanamesiyle; ... Esnaf ve Sanatkarlar Odası yönetimi hakkında açılan ceza soruşturması yürütüldüğü belirtilerek 5362 sayılı Yasanın 58/3. maddesi uyarınca Oda yönetim kurulu başkanı olan ..."in görevden uzaklaştırılmasına karar verilmesi istenmiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Anayasanın 135. maddesi, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşların, belli meslek mensuplarının müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak, meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında ve gizli oyla seçilen kamu tüzel kişileri olduklarını vurgulamıştır.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu"nun 58. maddesinde; "Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile sicil işlemleri Bakanlık gözetim ve denetimine tabidir. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının ilgili personeli ile organlarında görevli üyeleri, Bakanlık denetim elemanlarının talebi üzerine kuruluşa ait her türlü evrak, defter ve kayıtları göstermeye veya vermeye, para ve diğer varlıkların sayılmasına müsaade etmeye, denetim ve incelemeleri için yardımda bulunmaya ve çalışmalarını yapabilecekleri uygun bir yer tahsis etmeye mecburdurlar.
Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen veya 59. maddede belirtilen suçlardan dolayı haklarında kovuşturmaya başlanan ve görevi başında kalması denetim ve soruşturmanın yapılması bakımından sakıncalı görülen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının personeli Bakanlık denetim elemanlarınca doğrudan görevden uzaklaştırılabilir. Organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmaları ise denetim elemanlarının teklifi sonucu Bakanlık veya Cumhuriyet Savcılığı tarafından yetkili asliye hukuk mahkemesinde açılan dava üzerine mahkemece bir ay içinde basit usulde yargılama yapılarak karara bağlanır. Mahkeme dava sonucunu Bakanlık, ilgili oda ve üst kuruluşa bildirir.
Görevden uzaklaştırılanlar hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği ya da mahkumiyet kararı verilmediği takdirde, bu kimseler tekrar görevlerine dönerler ve bunların görevden uzak kaldıkları devreye ait ücretleri yasal faizleri ile birlikte, mensup oldukları kuruluşlarca tam olarak ödenir. Denetim sonucunda düzenlenen evrakın denetim elemanı tarafından o yerin Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesi üzerine Bakanlık davada müdahil sıfatını kazanır. Odaların sadece üye kayıtları ve belgeleri, sigortalılık yönünden gerektiğinde Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu denetim elemanları tarafından denetlenebilir."
59. maddesinde ise; “Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yetkili organlarının üyeleri ve genel sekreterleri ile personeli, görevlerini yerine getirirken görevleriyle ilgili suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle bu kuruluşların paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve diğer malları aleyhine, bilanço, kesin hesap, rapor, diğer her çeşit evrak ve defterleri üzerinde suç işledikleri takdirde, bu suçlardan dolayı, adli olarak kamu görevlileri gibi ceza görürler." hükümlerine yer verilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; ... Cumhuriyet Başsavcılığına yapılan bir ihbar üzerine ... Esnaf ve Sanatkarlar Odası yönetimi hakkında açılan soruşturma sonucunda Oda yönetim kurulu başkanı olan ... vd. hakkında zimmet, sahtecilik suçlarından ... Ağır Ceza Mahkemesine ceza davası açıldığı ve halen derdest olduğu, haklarında kovuşturmaya başlanan ve görevi başında kalması denetim ve soruşturmanın yapılması bakımından sakıncalı görülen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmaları yönünde bakanlık denetim elemanlarının bir teklifi olmaksızın re"sen ... Cumhuriyet Başsavcılığının 06.06.2013 tarihli davanamesiyle 5362 sayılı Yasanın 58/3. maddesi uyarınca Oda yönetim kurulu başkanı olan ..."in görevden uzaklaştırılmasına karar verilmesinin istendiği, mahkemece davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Davacı sıfatı, kural olarak dava konusu hakkın sahibine aittir. Ancak özel kanun hükümleri ile bazı hallerde dava konusu hakkın sahibi olmayan üçüncü kişiye de dava açma hak ve yetkisi tanınmıştır. Bu haller istisnai niteliktedir ve ancak özel bir kanun hükmüne dayanabilir. Bu hallerden birisi de kamu yararı düşüncesi ile Cumhuriyet Savcılarına bazı hukuk davalarını açma hak ve yetkisinin tanınmış olmasıdır. Cumhuriyet Savcılarının görev ve yetkileri ile açabilecekleri özel hukuk davaları da dahil tüm davalar kanunda gösterilmiştir. Dolayısıyla, Cumhuriyet Savcıları dava açma hak ve yetkisini kanundan alır ve ancak kanunla verilmiş bu
hak ve yetkiyi kullanarak dava açabilirler. Cumhuriyet Savcılarının açabileceği kanunla düzenlenen özel hukuk davalarından birisi de 5362 sayılı Yasanın 58/3. maddesi uyarınca oda organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmaları davalarıdır.
Yukarıda metni aynen aktarılan 5362 sayılı Yasanın 58. maddesinde, haklarında kovuşturmaya başlanan ve görevi başında kalması denetim ve soruşturmanın yapılması bakımından sakıncalı görülen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmaları yönünde bakanlık denetim elemanlarının teklifi sonucu Bakanlık veya Cumhuriyet Savcılığı tarafından dava açabileceği açıkça belirtilmiştir. Görülmektedir ki, bu özel kanun hükmü ile ve yine bu hükümde gösterilen koşulla Cumhuriyet Savcısının özel hukuk alanında dava açma hak ve yetkisi bulunmaktadır. Cumhuriyet Savcısına bu dava açma yetkisi sınırlı olarak verilmiş ve bu yetkinin sınırı yine yetkiyi veren kanun ile "esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmaları yönünde bakanlık denetim elemanlarının teklifi" şartına bağlanmıştır. Kanunun açıkça düzenlediği bu şart gözardı edilerek, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmaları yönünde bakanlık denetim elemanlarının teklifi olmaksızın, davaname ile dava açılması halinde Cumhuriyet Savcısının kaynağını Anayasa"dan ve kanunlardan almayan bir devlet yetkisini kullanmış olacağı, diğer bir anlatımla bu şekilde dava açmakta yetkisiz olduğu da her türlü duraksamadan uzaktır.
Yukarıda gösterilen yasal düzenlemeler ve yapılan açıklamalar dikkate alındığında, ... Esnaf ve Sanatkarlar Odası yönetim kurulu başkanı olan ..."in 5362 sayılı Yasanın 58/3. maddesi uyarınca görevden uzaklaştırılması istemli eldeki davanın, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmaları yönünde bakanlık denetim elemanlarının teklifi olmaksızın davaname ile usule aykırı biçimde ve yetki dışına çıkılarak açıldığı, Kanunda bu yönde ayrık bir düzenleme de bulunmadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile işin esası incelenerek davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 30.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.