MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacı ... Kaplan vekili Avukat ... tarafından, davalılar ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık San. ve Tic. A.Ş. vdl. aleyhine 21/05/2006 gününde verilen dilekçe ile trafik kazası sonucu ölüm nedeniyle maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine yapılan yargılama sonunda; Mahkemece davalı şirket yönünden davanın husumet nedeniyle reddine, diğer davalılar yönünden kısmen kabulüne dair verilen 19/10/2009 günlü kararın Yargıtay’da duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili, duruşmasız olarak incelenmesi de davalılardan ... ve ... tarafından istenilmekle, daha önceden belirlenen 07/05/2013 duruşma günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili Avukat ... geldi, karşı taraftan davalılar adına gelen olmadı. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan davacı ile davalı ..."ın temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve hazır bulunanın sözlü açıklaması dinlendikten sonra tarafa duruşmanın bittiği bildirildi. Dosyanın görüşülmesine geçildi. Tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
1-Davalı ..."ın temyiz itirazları yönünden; davalı ... tarafından hükmün temyiz edilerek Yargıtay’a gönderilmesinden sonra vermiş olduğu 06/07/2011 havale tarihli dilekçesiyle kararı temiz etmekten feragat ettiğini bildirmiştir. Bu nedenle davalı ..."ın temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davacı ile davalı ..."ın aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddedilmelidir.
3-Davacının diğer temyiz itirazlarına gelince;
Dava, trafik kazası sonucu ölüm nedeni ile uğranılan maddi ve manevi zararın ödetilmesi istemine ilişkindir. Mahkemece, davalı ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık San. Tic. A.Ş. (ünvan değişikliği ile 1. Seyehat Taş. Tic. A.Ş.) aleyhine açılan davanın husumet nedeni ile reddine, diğer davalılar yönünden kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, davacı ile davalılar ... ve ... tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, davalı şirketin mülkiyetinde bulunan davalı ..."ın yönetimindeki otobüsün, davalı ..."nin mülkiyetindeki diğer davalı ..."ın sevk ve idaresindeki otomobile geçiş önceliğine riayet etmeksizin çarpması sonucu meydana gelen kazada, otomobilde bulunan kızının vefat ettiğini belirterek maddi ve manevi tazminat isteminde bulunmuştur.




Davalı ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık San. Tic. A.Ş, kaza yapan otobüsün kayıt maliki olmakla birlikte, işletenin ... Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş. olduğunu, 01/06/2000 tarihli oto kira sözleşmesi ile otobüsün Metro Turizm Seyehat Ltd. Şti."ne kiralandığını, onun tarafından da 19/09/2000 tarihine kadar ... Turizm Ticaret A.Ş."ye sezonluk kiralandığını belirterek davanın husumetten reddini talep etmiştir.
Mahkemece, ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş."nin maliki bulunduğu otobüsü 01/06/2000 tarihinde kiralama sözleşmesi ile 06/06/2000 tarihinden 30/09/2000 tarihine kadar 4 ay süreyle dava dışı ... Turizm Seyahat Limited Şti."ne, dava dışı Metro Turizm Seyahat Ltd. Şti."nin de 06/06/2000 tanzim tarihli kira sözleşmesi ile 16/06/2000 tarihinden 16/09/2000 tarihine kadar sezonluk alt kira sözleşmesi ile alt kiracı DE-TUR Ticaret A.Ş."ye kiraladığı, davacının desteğinin ölümüne neden olan eylemin kira süresi içerisinde ve 24/06/2000 tarihinde meydana geldiği, davalı ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile ... Turizm Seyahat Ltd. Şti. arasındaki kiralama isleminin uzun sureli olarak kabul edilmesi gerektiği, uzun süreli kira sözleşmelerinde araç sahibi olarak gözüken davalı şirketin işleten konumunda olmadığı gerekçesiyle davalı şirket yönünden davanın husumet yokluğundan reddine karar vermiştir.
Zarara sebebiyet veren olaya karışan araç, trafikte davalı ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına kayıtlıdır. Davacı, bu kaydı esas alarak davasını işleten sıfatıyla ona yöneltmiştir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3 ve 19. maddeleri hükümlerine göre trafik kaydı “işleteni” kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin üçüncü kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. İşletenlik, trafik kaydı adına olan kişiden mülkiyeti muhafaza kaydı ile satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süre ile kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişiye geçmiş olur. Bu bakımdan, işletenliğin kayda rağmen başkasına geçmiş bulunduğu her zaman ispatlanabilir. Fakat, bu konuda getirilecek delillerin üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte ve güçte olması, özellikle zarara uğrayanların haklarını halele uğratacak bir sonuç yaratmaması şarttır.
Davalı şirketin ibraz ettiği kiralama sözleşmeleri her zaman tanzim edilebilecek nitelikte ve adi yazılı belgelerdir. Bu nedenle davalı ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin işleten olmadığını geçerli delillerle ispatladığı kabul edilemez. Şu halde davalı şirket işleten olarak tazminattan sorumludur. Mahkemece davalı ... Motorlu Taşıtlar Taşımacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. yönünden de işin esasına girilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken davanın husumetten reddedilmesi doğru görülmemiştir. Kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
4-Davalı ..."ın diğer temyiz itirazları yönünden;
Borçlar Yasası"nın 47. maddesi gereğince yargıcın, özel durumları göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Takdir edilecek bu tutar, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir işlevi (fonksiyonu) olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi malvarlığı hukukuna ilişkin bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek tutar, var olan durumda elde edilmek istenilen doyum (tatmin) duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22/06/1966 gün ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı"nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel durum ve koşullar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden yargıç, bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde nesnel (objektif) ölçülere göre uygun (isabetli) bir biçimde göstermelidir.


Dava konusu olayda; olayın oluş şekli, olay tarihi, davacının ölene olan yakınlık derecesi ile yukarıda açıklanan ilkeler gözetildiğinde davacı yararına hüküm altına alınan manevi tazminat miktarı fazladır. Davacı yararına daha alt düzeyde manevi tazminata karar verilmesi gerekirken yazılı biçimde karar verilmiş olması doğru değildir. Kararın bu nedenle de bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarda (3) no"lu bentte gösterilen nedenlerle davacı yararına, (4) no"lu bentte gösterilen nedenlerle davalı ... yararına BOZULMASINA, davacı ve davalı ..."ın diğer temyiz itirazlarının (2) no"lu bentte gösterilen nedenlerle reddine, davalı ..."ın temyiz dilekçesinin (1) no"lu bente gösterilen nedenlerle reddine ve davacı yararına takdir olunan 1.100,00 TL duruşma avukatlık ücretinin davalılara yükletilmesine, temyiz eden taraflardan peşin alınan harçların istekleri halinde geri verilmesine 09/04/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.