MAHKEMESİ : Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasında görülen sözleşmenin feshi, alacak ve tazminata ilişkin asıl, tapu iptali, tescil, tazminat ve imalat bedeli alacağına ilişkin asli müdahale davası sonucunda verilen hükmün onanmasına ilişkin Dairemizin ayılı ilamının karar düzeltme yoluyla incelenmesi asli müdahil davacılar .... , ..., ... ve ... vekillerince istenilmekle, dosya incelendi, gereği görüşüldü.
- KARAR -
Asıl davada davacı ... Kooperatifi vekili, müvekkili ile Asıl davada davalı .....davanın reddini istemiştir.
Asli müdahil müflis ... Kooperatifi vekili, müvekkili ile davalı yüklenici ... arasında 30.04.2002 ve 24.01.2006 tarihli arsa payı karşılığı satış vaadi ve devir sözleşmelerinin bulunduğunu, bu sözleşme kapsamında yüklenicinin imal edeceği işleri müvekkilinin yapmasının kararlaştırıldığını, imalatın devam ettiğini, davada verilecek kararın müvekkilinin hukuki durumunu etkileyeceğini belirterek, asıl davanın reddi ile, davalı .... adına isabet edecek bağımsız bölümlerin tapusunun iptali ile müvekkili .. Kooperatifi adına tesciline, sözleşmenin geriye etkili feshine karar verilmesi halinde ise, yapılan imalat bedeli karşılığı şimdilik 2.000.000,00 TL’nin temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmesini istemiştir.
.. .Kooperatifi ve .... vekilleri, müdahil davacının davasının reddini istemiştir.
Asli müdahiller Nafianıl Pişirici, ..., ... ve ... vekili, müvekkillerinin dava dışı olan ve asli müdahil .... Kooperatifi ile taşeronluk sözleşmesi bulunan .....isimli firmanın, asli müdahil ..... hisselerini devraldıklarını tüm edimlerini yerine getirdiklerini, davacı .... , davalı ...., asli müdahil ... ile .... yine dava dışı ... isimli firma aralarındaki işbirlikleri ve hileleri ile müvekkillerinin kooperatif ortağı yapıldığını, anılanlar arasında organik bağ da bulunduğunu ileri sürerek, hile nedeniyle ..... adına kayıtlı olup, ortağı oldukları ..... alt yüklenici sıfatıyla hak ettiği taşınmazlardan henüz kur"a çekimi yapılmadığından yargılama neticesinde tespit edilecek 4 tanesinin tapusunun iptaliyle müvekkillerinin kooperatif ortaklığına karşılık müvekkilleri adına tapuya kayıt ve tesciline, bunun mümkün olmaması durumunda şimdilik 5.000,00 TL tazminatın tahsiline Davalılar, ... .... .... vekilleri, müdahil davacıların davasının reddini istemiştir.
Mahkemece, davacı ... ile davalı ... .’nin 20.07.2011 tarihli “kaza-i sulh sözleşmesi” ile 17.11.2000 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesini feshettikleri, asli müdahil ... iflas idaresinin bu sulh sözleşmesini kabul ettiği gerekçesiyle, asıl davada sulh nedeniyle, asli müdahil ... açtığı davada da davanın konusunun kalmaması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına; asli müdahil davacılar ... , ..., ... ve ...’ın dava dışı ..’nin hissesini devralarak asli müdahil ... 2009 yılı ve sonrasında üyesi oldukları, davalılar ... ,... ... .. arasındaki davaların 2006 ve 2008 yıllarında açıldığı, asli müdahillerin üye olmalarından önce davalılar arasında çekişme bulunduğu, bu nedenle de iradelerinin hile yolu ile fesada uğradığı iddiasının dinlenemeyeceği, davacıların üye olurken kooperatifin mevcut durumunu bilebilecek konumda oldukları, rızaları ile dava dışı şirket hissesini devralarak üye oldukları gerekçesiyle, asli müdahil davacılar ..., ..., ... ve ...’ın davasının reddine dair verilen karar, asli müdahil davacılar ...., ..., ... ve ... vekilinin temyiz istemi üzerine ... .. K. sayılı ilamıyla onanmıştır.
Asli müdahil davacılar Nafianıl Pişirici, ..., ... ve ... vekili, karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
1-Dosyadaki yazılara, mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, asli müdahiller ...., ..., ... ve ... vekilinin, davalılar ... .. "ye yönelik ve HUMK"nın 440. maddesinde sayılan hallerden hiçbirisine uymayan karar düzeltme isteminin reddi gerekmiştir.
2-Asli müdahil davacılar ...., ..., ... ve ... vekilinin, davalı ... yönünden karar düzeltme itirazlarına gelince;
Asli müdahil davacılar ...., ..., ... ve ... vekilince 23.12.2010 tarih saat 11:39 itibariyle başvuru harcı yatırılan müdahale dilekçesiyle, müvekkillerinin üyesi oldukları .... .. .. . henüz kur"a çekimi yapılmadığından yargılama neticesi tespit edilecek 4 adet bağımsız bölümün tapu kaydının iptaliyle müvekkilleri adına tescili, bu talebin kabul görmemesi halinde müvekkilleri adına fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 5.000,00 TL"nin tahsilini talep etmiştir.

... . .. .. . .. Sayılı ilamında da belirtildiği üzere, davanın açılmasına İflas masasına yalnız borçluya ait mal ve haklar girer. Başkasının bir malı müflisin elinde ise, üçüncü kişi bu malı masadan geri isteyebilir ki, buna masadan çıkarma hakkı denir. İflas masası bu malı üçüncü kişiye vermezse bu takdirde üçüncü kişi masaya karşı istihkak davası açabilir. (İİK.228) iflasta istihkak davasına ilişkin 228. madde, sadece malın masanın elinde bulunması halini düzenlemiştir, malın üçüncü kişinin elinde bulunması halini düzenlememiştir. Hacizde istihkak davasının konusunu mülkiyet ve mülkiyet dışındaki ayni haklar oluşturabilmesine karşın, iflasta sadece mülkiyet hakkı istihkak iddiasına konu olabilir, mülkiyet dışındaki ayni haklara ilişkin istihkak iddiaları İİK"nın 235. maddesi uyarınca sıra cetveline itiraz davası olarak ileri sürülebilir.
Somut olayda, ... .. iflası 23.12.2010 tarih saat 11:15 itibariyle açılmış olduğundan, müdahale tarihi olan başvuru harcının yatırıldığı 23.12.2010 tarih, saat 11:39 itibariyle müflis konumundaki anılan kooperatifle ilgili tapu iptali ve tescil isteminin masadan çıkarma davası, terditli tazminat isteminin ise kayıt kabul davası olduğunun kabulü gerekir.
Dosya kapsamından, arsa sahibi ... .. .. . . arasında imzalanan ve ... ... .. de muvafakat edilen 20.07.2011 tarihli “kaza-i sulh sözleşmesi” ile alt yüklenici sıfatıyla yaptığı işe karşılık 14 adet bağımsız bölümün ... ... verilmesinin Mahkemece, anılan sulh sözleşmesi ile kooperatife 14 daire verilmesinin kararlaştırıldığı gözden kaçırılarak, davacıların davalı ... .. . . ortaklık statüleri, ortaklıkla ilgili borçlarının bulunup bulunmadığı, bu dairelerden davacılara tahsisi mümkün konut bulunup bulunmadığı hususlarında herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmamıştır.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. maddesi hükmü uyarınca, ortaklar hak ve yükümlülüklerde eşit konumdadırlar. Yönetim kurulu bu ilkenin dışına çıkmak istediği takdirde, bu hususu, genel kurul gündemine alarak, genel kurulun tartışmasına açıkça sunması gerekmekte veya genel kurulun yapılan uygulamayı açıkça ya da zımnen benimsemesi icap etmektedir. Bu nedenle, sabit ve peşin aidat ödemek suretiyle ortaklığa alınmadaki bu usule uyulmamışsa, böyle bir ortağın (devam eden inşaatların finansmanına katılımı için) üyelik aidat yükümlülüğü devam eder. Açıklanan usule uyulmuşsa, ortaklığa alınmadaki bu farklılık, ortaklığa alındıktan sonra üyelik aidatı istenmesini mümkün kılmaz ise de, kooperatifin amacına ulaşıncaya kadar yapılan genel yönetim ve altyapı giderlerinden ortağın sorumluluğu devam eder. Genel kurulca açık yetki verilmedikçe ya da benimsemedikçe 1163 sayılı Yasa"nın 23. maddesine aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul Öte yandan, peşin bedelli ortaklık tesis eden bir genel kurul kararı bulunmadığı sonucuna varılması halinde, davacılardan uzunca bir süre inşaat finansmanı için aidat istenilmemiş ise, bilançolarda, hesap cetvellerinde, faaliyet raporlarında, genel kurullarda ve üye kayıt defterlerinde; bu yönde bir borç kaydı yer almamışsa, davacıların peşin bedelli ortak olduğunun kooperatifçe zımnen benimsendiği ve sadece genel yönetim ve altyapı giderlerinden sorumlu olduğunun kabulü gerekir.
Bir yapı kooperatifinin ana amacı ortakların akçalı yükümlülüklerini yerine getirmeleri karşılığında anasözleşmeye uygun, konut ya da işyeri teslim etmektir. Çeşitli nedenlerle konut ya da işyeri tahsisi imkânsızlığı ortaya çıktığında ortağın uygun bir tazminat isteme hakkı bulunmaktadır. Kooperatif ortağının kooperatiften konut karşılığı tazminat isteyebilmesi için, tüm ortaklar bakımından konut tahsis aşamasına gelinmesi ve diğer üyelere tahsis yapıldığı halde davacıya konut tahsis edilmemesi gerekir. Normal ödemesini yapıp konut sahibi olan üyelerle eşit miktarda ödemesi bulunduğu tespit edilen, diğer anlatımla eksik ödemesi bulunmadığı belirlenen, ancak kendisine konut tahsis ve teslimi yapılamayan ortağın, ödemesi eksik olmayan diğer üyelere verilen emsal bir konutun dava tarihi itibariyle rayiç değerini talep edebileceğinin; hiç ödemesi yok ise konut karşılığı tazminat isteminin reddi gerektiğinin kabulü gerekir. Eksik ödemesi olan bir üyenin konut karşılığı tazminat alacağının hesaplanma şekli ise, Dairemizin yerleşik uygulamalarında aşağıdaki gibi formüle edilmiştir:
a-Önce ortaklara tahsis edilen konutun dava değeri itibariyle rayiç değeri hesaplanmalıdır.
b-Davalı kooperatife normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın ödemelerinin ödeme yaptıkları tarihler itibariyle toplam ödemeleri dava tarihine kadar ( toptan eşya fiyat endeksi " TEFE" artış ortalama rakamları c-Bundan sonra yukarıda (a) maddesinde bulunan değerden (b) maddesinde bulunan değer çıkarılarak kooperatife normal ödeme yapan bir ortağın bu ödemelerine karşı ne miktarda yararlanma elde ettikleri ortaya çıkarılmalıdır.
d-Bunu takiben eksik ödeme yapan davacı ortağın ödentileri (b) maddesindeki ilkelere göre dava tarihine taşınarak eksik ödeme miktarı güncelleştirilmelidir.
e- Bu hesaplamalardan sonra normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın yukarıda (b) maddesinde bulunan ödemelerinin güncel değerinin karşılığı yine yukarıda (c) maddesinde bulunan bir yararlanmayı sağladığına göre davacının (d) maddesinde eksik ödemelerinin güncel değerinin ne miktarda yararlanması gerektiği orantı kurallarına göre belirlenmelidir. Yani sonuç olarak (d) maddesinde bulunan miktar (c ) maddesinde bulunan değerle çarpıldıktan sonra bulunan rakamın (b) maddesinde bulunan miktara bölünmesi sonucu bulunacak miktarın (d ) maddesinde bulunan davacı ödemelerinin güncel değerinin ilave edilmesi sonucu bulunacak miktar davacı ortağın davalı kooperatiften talep etmesi mümkün olan zarar tutarıdır.
Bu durumda mahkemece, davacıların yukarıdaki ilke ve açıklamalar çerçevesinde tüm ortaklar bakımından konut tahsis aşamasına gelinip gelinmediği, bu aşamaya gelinmiş
ise, diğer üyelere tahsis yapıldığı halde davacılara tahsis yapılıp yapılmadığı, davacılara tahsis edilebilecek uygun bir konut olup olmadığı, peşin ödemeli ortak olup olmadıkları, üyeliklerinin türünün gerektirdiği parasal ya da varsa ayni (arsa payı) yükümlülüklerinin karşılığı olan bedele ilişkin sorumlulukları tam olarak yerine getirip getirmedikleri bilirkişi aracılığı ile belirlenip, davacıların açıkça alınan genel kurul
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, asli müdahil davacılar ... ... ..., ... ve ... vekilinin davalılar ... . .. . ... ye yönelik karar düzeltme istemlerinin reddine, (2)numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı .... ... ... . yönelik karar düzeltme itirazlarının kabulü ile .... ilamının adı geçen davalı yönünden kaldırılarak, hükmün asli müdahil davacılar yararına BOZULMASINA, evvelce alınan temyiz peşin harcı ile karar düzeltme peşin harcının istek halinde iadesine, 03.11.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.