MAHKEMESİ : ...BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL - TENKİS

Taraflar arasında görülen tapu iptali-tescil ve tenkis davası sonunda, yerel mahkemece 586 ada 7 parsel, 98,159, 170, 228, 234, 235, 236, 237, 248, 254, 255, 256, 260, 267 ,283, 300, 301, 302, 303, 304, 306, 307 ,308, 309, 155, 168, 238, 239, 240, 242, 243, 244, 245, 246, 241, 247, 277, 278, 280, 281, 282, 293, 298 ve 299 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın reddine, 682 ada 4 parsel, 55, 250, 146 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki 20 nolu bağımsız bölüm yönünden ise taşınmazlarda mirasbırakanın hiç bir zaman tapu kayıt maliki olmadığı gerekçesiyle, tenkis talebi yönünden ise bir yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra davanın açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinaf başvurusu üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi tarafından 6100 sayılı HMK’nin 353/1-b-1 maddesi uyarınca istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin olarak verilen karar davacı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir.
Davacı, mirasbırakanı Mehmet’in 586 ada 7 parsel; 98, 159, 170, 228, 234, 235, 236, 237, 248, 254, 255, 256, 260, 267 ,283, 300, 301, 302, 303, 304, 306, 307 ,308, 309, 155, 168, 238, 239, 240, 242, 243, 244, 245, 246, 241, 247, 277, 278, 280, 281, 282, 293, 298, 299 parsel sayılı taşınmazlardaki paylarını davalı oğullarına bağışladığını, yine mirasbırakan tarafından 682 ada 4 parsel, 55, 249,250 ve 262 parsel sayılı taşınmazlar ile 146 ada 1 parseldeki 20 nolu bağımsız bölümün davalı oğlu Mustafa’ya devredildiğini, işlemin mirasçılardan mal kaçırma amacıyla ve muvazaalı olarak yapıldığını ileri sürerek, dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile miras payı oranında adına tesciline, aksi halde tenkise karar verilmesini istemiştir.
Davalılar, mirasbırakanları Mehmet’e ölene kadar kendileri tarafından bakıldığını, davacıların ilgilenmediğini, devirlerin minnet duygusuyla yapıldığını, muvazaanın olmadığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, muvazaa iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle 586 ada 7 parsel, 98,159, 170, 228, 234, 235, 236, 237, 248, 254, 255, 256, 260, 267 ,283, 300, 301, 302, 303, 304, 306, 307 ,308, 309, 155, 168, 238, 239, 240, 242, 243, 244, 245, 246, 241, 247, 277, 278, 280, 281, 282, 293, 298 ve 299 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın reddine, 682 ada 4 parsel, 55, 250, 146 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki 20 nolu bağımsız bölüm yönünden ise taşınmazlarda mirasbırakanın hiç bir zaman tapu kayıt maliki olmadığı gerekçesiyle, tenkis talebi yönünden ise bir yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra davanın açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinaf başvurusu üzerine Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi tarafından 6100 sayılı HMK’nin 353/1-b-1 maddesi uyarınca istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bilindiği üzere; 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 16. maddesinde "Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Müdahalenin men"i tescil ve tapu kayıt iptali gibi gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda gayrimenkulün değeri nazara alınır.
Gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda ecrimisil ve tazminat gibi taleplerde de bulunulduğu takdirde harç, gayrimenkulün değeri ile talep olunan tazminat ve ecrimisil tutarı üzerinden alınır. Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tespit ettirilir. Tespitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz. Noksan tespit edilen değerler hakkında 30 uncu madde hükmü uygulanır" hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, Harçlar Kanunu harç alınmasını veya tamamlanmasını yanların isteklerine bırakmamış; değinilen yönün mahkemece kendiliğinden (re"sen) gözetilmesi gerektiğini hükme bağlamıştır. 492 sayılı Harçlar Kanunun 32.maddesinde yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılmayacağı vurgulanmıştır. Aynı Yasanın 30. maddesinde ise; "Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanununun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması, noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır."" düzenlemesine yer verilmiştir.
Somut olayda, davanın 2.000 TL değer gösterilmek suretiyle açıldığı, mahkemece 16.05.2019 tarihli celsede davacıya tapu iptal ve tescil ile tenkis istemi yönünden uygun bir dava değeri bildirmesi ve bu değer üzerinden davasını haçlandırması için iki haftalık kesin sürenin verildiği, davacı tarafından 20.05.2019 tarihli beyan dilekçesi ile dava değerinin 15.000 TL olarak bildirildiği ve 988.75 TL harcın tamamlandığı, mahkemece keşif yapılmaksızın 15.000 TL değer üzerinden sonuca gidilerek harca ve vekalet ücretine hükmedildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, davaya konu edilen taşınmazların toplamda 50 parça olduğu nazara alındığında tamamının değerinin 15.000 TL olması hayatın olağan akışına aykırılık teşkil etmektedir.
Hal böyle olunca; mahkemece taşınmazlar başında keşif yapılarak Harçlar Kanunu"nun 16. maddesi uyarınca dava değerinin belirlenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davacının değinilen yön itibariyle yerinde görülen temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371/1-a maddesi uyarınca Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 HMK"nın 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına, dosyanın kararı veren Ünye 2. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 05/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.