MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 03.07.2015 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 28.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı, maliki bulunduğu 408 sayılı parsel lehine geçit hakkı kurulmasını istemiştir.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacının Maliye Hazinesine ait 410 nolu parselde hayvan barınağı için geçit istediği, fen bilirkişi raporuna göre davacının istediği 407 no"lu parselden yol verilmesinin uygun olmayacağı ancak davacının ısrarla 407 no"lu parselden yol istemesi nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkemece verilen ilk hüküm, davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine DSİ tarafından kamulaştırılan hattın yol olarak kullanılmasında sakınca olup olmadığı ve bu hatta geçitin bağlanmasına DSİ"nin muvaffakatı sorularak olumlu cevap verilmesi halinde geçit hakkı tesisi gerekeceği, ayrıca davacı açıkça 407 no"lu parsel aleyhine geçit kurulmasını istediği halde “mahkemece davacının hayvan barınağının ..."ne ait taşınmaz üzerinde olduğu gerekçesi ile parselden 407 no"lu parsele yol geçirilmesinin uygun olmayacağı” gerekçesi ile bozulmuştur.
Davacı vekili bozma sonrası verdiği dilekçesinde özetle, müvekkilinin 408 no"lu parseli için geçit hakkı istediğini, bu parselde müvekkilinin üzüm bağlarının da bulunduğunu bilirkişi raporunda A harfi ile gösterilen 3 no"lu yerden geçit istediğini belirtmiştir.
Bozma öncesi gerekçelerle davacının fen bilirkişi raporunda belirtilen 2888, 272, 2794 parsel sayılı taşınmazlardan ve taşlık alan olarak tespit edilen yerlerden talepte bulunmayarak kendisine ait olmayan 410 parsel numaralı ... ait yerde bulunan hayvan barınağı için ısrarla 407 no"lu parselden yol istediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yol ile kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Saptanacak bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin saptanmasından sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Yukarıdaki ilkeler ışığında somut olaya gelince; davacıya ait taşınmazın genel yola ulaşabilmesi için geçit ihtiyacı içinde olduğu hususu uyuşmazlık
konusu değildir. Mahkemece Dairemizin bozma ilamlarına uyulduğu halde gereği yerine getirilmemiş, DSİ" ye bozma ilamında yer alan, kamulaştırılan yerden yola bağlanmasında bir sakınca olup olmadığı sorulmadığı gibi yargılama aşamasında davacı özellikle mandıra için değil, sahibi olduğu 408 no"lu parsel için yol istediği şeklindeki bozma öncesi hükümde belirtilen benzer gerekçelerle davanın reddine karar vermiştir. Mahkemece yapılan araştırmalar hüküm kurmaya elverişli değildir.
Taşlık alanlar kural olarak Türk Medeni Kanununun 715. maddesi kapsamına giren devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerdendir. Bu özelliği itibariyle de kamu malıdır. Kamu malı olan bir yerin, kişinin özel istifadesine terki olanaklı değildir. Kısaca belirtmek gerekirse, taşlık üzerinden geçit kurulamaz. Kaldı ki, geçit davalarından amaç yol ihtiyacı içinde bulunan bir taşınmazı kesintisiz olarak genel yola ulaşımını sağlamaktır. Mahkemece yapılması gereken iş, DSİ tarafından kamulaştırılan hattaki servis yolunun kullanılmasında sakınca olup olmadığı ve davacının taşınmazından bu hatta bağlanmasına DSİ"nin muvaffakatı olup olmadığı sorularak olumlu cevap verilmesi halinde geçit hakkı tesisidir.
Bu durumda mahkemece, dava konusu taşınmazı ve çevresindeki tüm yolları gösteren geniş pafta suretleri getirtilip ve yeniden keşif yapılmak sureti ile yol için uygun güzergahlar saptandıktan sonra bu güzergah için yeniden değer belirlemesi yapılıp, depo kararı verilerek uygun güzergahtan 408 nolu parsel için geçit hakkı tesis edilmelidir.
Mahkemece yukarıda açıklanan şekilde araştırma yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 16.10.2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.