MAHKEMESİ :Asliye Hukuk İş Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 25/06/1996-25/12/2008 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının davalıya ait işyerinde 25.12.1996-25.12.2008 tarihleri arasında sigortalı olarak geçen ve Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile, davacının 01/01/1997-27/04/2008 tarihleri arasında .... sicil numaralı .... ünvanlı işyerinde ve .... işyeri sicil numaralı ....Şirketinde toplam 4077 gün aralıksız asgari ücretle çalıştığı ve 1242 günlük çalışmasının kuruma bildirildiği, 2835 günlük çalışmasının kuruma bildirilmediğinin tespitine karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden; davacı adına davalı tarafından düzenlenen işe giriş bildirgesinin bulunmadığı, davacı adına 1997/1 30 gün, 2006/10-2007/1 120 gün .... sicil numaralı Yanık Kollektif Şirket işyerinden, 1998/2 90 gün, 1998/3 60 gün, 1999/2 50 gün, 2004/1 5 gün .... sicil numaralı davalı ...."nden bildirim yapıldığı, bildirim yapılan her iki şirket işyeri arasındaki hukuki ve organik bağ olup olmadığının tespit edilmediği, Kurum müfettişleri tarafından davalı işyerinde yapılan denetim sonucunda düzenlenen 6.10.2004 tarihli rapora göre , davacının .... sicil numaralı işyerinde 13.7.2002-15.4.2004 tarihleri arasında çalıştığının tespit edildiği, kurum işlemine itiraz edilip edilmediği hususlarının ise araştırılmadığı, .... sicil numaralı işyerinin .... Yolu üzeri .... adresinde akaryakıt satış istasyonu olup 1.11.1978-31.1.2007 tarihleri arasında Yasa kapsamında olduğu, .... numaralı işyerinin ise .... bayii içinde yıkama yağlama servisi olduğu ve 1.4.1983-30.9.2004 tarihleri arasında Yasa kapsamında olduğu, tanık dinlenildiği ancak dinlenen tanıkların da yerleşik Yargıtay içtihatlarında belirtilen tanık niteliğinde olmadığı ve buna göre mahkemece karar altına alınan şekilde çalışmanın kanıtlanamadığı gibi anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan; 506 sayılı Yasa’nın 2 ve 6. maddelerinde açıkça belirlendiği üzere, sigortalılığın oluşumu yönünden çalışma olgusunun varlığı zorunludur. Eylemli veya gerçek biçimde çalışmanın varlığı saptanmadıkça, hizmet akdine dayanılarak dahi sigortalılıktan söz edilemez. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesinde bu tür hizmet tespit davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge veya yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması salt, bu nedene dayalı istemin reddine neden olmaz, Somut bilgilere dayanması koşuluyla, bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen veya bilmesi gereken komşu işyerleri kayıtlı çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen kim diğer kanıtlarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Mahkemece yapılacak iş; ilgili Ticaret Sicilinden davalı işyerlerine ait tüm kayıtlar celbedilip, işverenler arasında hukuki ve organik bağ ortaya konulmalı, hukuki ve organik bağın bulunmaması halinde davada taraf olmayan kişi hakkında hüküm kurulamayacağı düşünülmeli, davacının hangi adreste kurulu işyerinde çalıştığı tespit edilip, sadece o işveren yönünden bordrolarda kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, tanık olarak ifadesine başvurulanların hizmet cetvellerini Kurumdan istemek, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, ..., zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ...."ne iadesine, 14/05/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.