BAM Hukuk Mahkemeleri Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/13 Esas 2022/814 Karar Sayılı İlamı

T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/13
KARAR NO : 2022/814

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/01/2020
KARAR TARİHİ: 04/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili 08/01/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; ...'nin davacı ...Ltd. Şti.’nin, ...'ın ise ...Ltd. Şti.’nin sahibi ve yetkilisi olduğunu, davacı şirketin davalı şirketten ...Döşemealtı’nda bulunan ... numaralı daireyi ... tarihli sözleşme ile satın aldığını, daire bedeli olarak davacının ... TL değerlerinde çekleri verdiğini, bu daire karşılığı davalının davacıya yalnızca ... TL değerinde fatura kestiğini, sonrasında davacının satın almış olduğu taşınmazı ...Ltd. Şti.’ne nakit karşılığı sattığını, ...Ltd. Şti.’nin davalıya ...TL verdiğini, ...Ltd. Şti. nin banka kredisi almak için taşınmazı ipotek gösterdiğini, ancak bankadan almayı umduğu kredi onaylanmayınca taşınmaza ilişkin kalan ödemeyi yapmadığını, davalı ...Ltd. Şti.’ne karşı Antalya ... Asliye Hukuk Mahkemesi’nin ...Esas sayılı davası ile tapu iptal ve tescili davası açıldığını ve bu davada taşınmaz üzerinde ihtiyati tedbir konulmasına karar verildiğini, davalının ...Ltd. Şti yetkilisi ile anlaşarak bu sırada davalı ... Şirketi’nin mali güçlüğe düşmesi sebebi ile taşınmaza alıcı bulduklarını, çekleri ve senetleri davacıya iade etmek karşılığında taşınmaz üzerindeki Antalya ... Asliye Hukuk Mahkemesi’nin ... E. sayılı davası ile konulan tedbiri kaldırmak karşılığında çekleri ve senetleri iade edecekleri hususunda davacıyı anlaşmaya zorladıklarını, bu teklifi davacı düşünme aşamasında iken; davacı şirkete ait işyerinin ... tarihinde kurşunlandığını, davacı şirket yetkilisinin can güvenliğinden korktuğu için şikayetçi olamadığını, davacı şirket yetkilisinin ...ile anlaşmak zorunda kaldığını, bunun üzerine davacı ve davalı arasında anlaşma protokolü imzalandığını, davacının protokole uygun olarak Antalya ...Asliye Hukuk Mahkemesi’nin ...E. sayılı davasından feragat ettiğini, davalı ... Şti.'nin imzaladığı protokol ile iade etmeyi taahhüt ettiği, davalı şirketin iade etmeyi taahhüt ettiği ...TL’lik çeklerden yalnızca ...TL’lik kısmını iade ettiğini, davacıya ait iade etmeyi taahhüt ettiği toplam ... TL'lik 3 adet bonoyu iade etmediğini, ... Ltd. Şti. yetkilisi ...'ın çekleri kardeşi ...’a ciroladığını, ...'ın davacıya karşı senedin gerçek bir borç olmadığını bildiği halde Manavgat ...İcra Müdürlüğü’nün ...E. sayılı icra takip dosyası ile takip başlattığını, davalılar hakkında bedelsiz senedin tahsili, güveni kötüye kullanma ve dolandırıcılık suçlarından Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı’nın ...Sor. Numaralı dosyası ile suç duyurusunda bulunulduğunu, ...ile ...fikir ve amaç birliği içerisinde olduklarını, davalı Şirket’in yetkilisi ...’ın gerçek bir borca dayanmadığını kabul ederek iade etmeyi taahhüt ettiği 3 adet senedi kardeşi ...’a ciroladığını, ...’ın da işbu davaya konu Manavgat ... İcra Müdürlüğü’nün ...E. sayılı icra takibini başlattığını beyanla davanın kabulüne, davacı şirketin davaya konu Manavgat ... İcra Müdürlüğü'nün ...E. Sayılı icra takibine dayanak bonolar bakımında borçsuzluğunun tespitine, Mahkemece uygun görülecek teminat karşılığında İİK m.72/3 uyarınca ihtiyati tedbir kararı verilmesine, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılara usulüne uygun meşruhatlı davetiyelerin yapıldığı, cevap dilekçesi sunmadıkları görüldü.
Manavgat ... İcra Müdürlüğü'ne müzekkere yazılarak ...Esas sayılı takip dosyası UYAP üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır. İncelenmesinde: Takip dosyasının yeni takip dosya numarasının Manavgat ... İcra Müdürlüğünün ...Esas sayılı takip dosyası olduğu, takip dosyasında ...düzenleme tarihli ...vade tarihli ... TL, ...düzenleme tarihli ... tarihli ... TL ve ... Esas sayılı takip dosyası olduğu, düzenleme tarihli ... vade tarihli ... TL bonolar önünden ... tarafından davacı şirket aleyhine ... tarihinde kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip başlatıldığı görülmüştür.
Antalya ... Asliye Hukuk Mahkemesine müzekkere yazılarak ... Esas sayılı dosyası UYAP üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır.
Antalya ... Sulh Hukuk Mahkemesine müzekkere yazılarak ... Esas sayılı dosyası UYAP üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır. İncelenmesinde; Davalı ...'a hükümlü olması nedeniyle ...tarihinde vasi tayin edildiği görülmüştür.
Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı’na müzekkere yazılarak ... Soruşturma sayılı dosyası UYAP üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır. İncelenmesinde: ... tarihinde şüpheliler ... ve ...yönünden dolandırıcılık ve bedelsiz senedi kullanma suçlarından yapılan soruşturma sonunda koğuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği görülmüştür.
Mahkememizce yargılama sırasında;
19/02/2021 tarihli oturum 1 nolu ara karar gereği uyuşmazlığın çözümüne ilişkin olarak davacının ticari defter ve belgeleri incelenerek rapor alınması hususunda Korkuteli Asliye Hukuk Mahkemesi'ne talimat yazılmış mali müşavir bilirkişi tarafından düzenlenen ... tarihli rapor dosyaya ibraz edilmiştir.
Taraflar arasında düzenlenen anlaşma protokolüdür başlıklı belgede imzası bulunan ...yargılama sırasında tanık sıfatıyla dinlenilmiş, beyanında; davacı şirket ile aralarında villa satışına ilişkin anlaşma yapıldığını, protokolde belirtilen hususların doğru olduğunu, takibe konu senetlerin tapunun geri alınmasına ilişkin teminat amaçla verilen senetler olduğunu beyan etmiştir.
Davacı şirket temsilcisi ve davalı şirket temscilisi isticvap edilerek dinlenilmiş, davacı şirket temsilcisi beyanında; anlaşma protokolüdür başlıklı belgedeki imzanın kendisine ait olduğunu, davalı şirketten Döşemealtı ...daki taşınmazı satın aldıklarını, ancak taşınmaz bitirilemeyince taşınmazın dava dışı ...Turizme sattıklarını, onlarında bedelini ödeyemediğini, verdikleri çeklerin ödeme zamanı geldiği için davalı şirketin tapu iptali davası açarak uyuşmazlığı çözmek için 3 adet dava konusu senedin düzenlendiğini ve davalı şirkete verildiğini, açılan davada taşınmaz üzerine tedbir konulduğunu, çeklerin karşılıksız kaldığını, davalı tarafın dava dışı ...Turizm ile anlaştıklarını beyan ettiklerini, bunun neticesinde de söz konusu protokolün düzenlendiğini ve Manavgat ... İcra Müdürlüğünün ...Esas sayılı takip dosyasındaki senetlerin anlaşma protokolüdür başlıklı belgedeki 6. Madde gereği dava dışı ...Ltd. Şti'ne karşı davalı tarafın tapu iptali tescil davası açabilmesi için verilen senetler olduğunu, gerçek bir borca dayanmadığını ve bu senetlerin ...'ın bilgisi dahilinde verildiğini beyan etmiştir.
Davalı şirket yetkilisi adına usulüne uygun isticvap davetiyesi tebliğ edilmiş, ancak duruşmaya gelmemiştir. İsticvap davetiyesinin tebliğinden sonraki duruşmada davalı şirket temsilcisi, davacı şirke temsilcisinden 2 adet villayı aldığını ancak borcunu ödemediğini, teminat senetlerini de borcunun karşılığında verdiğini beyan etmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE; Dava, İİK 72/3.maddesine dayalı icra takibinden sonra takibe dayanak bono nedeniyle borçlu olunmadığı istemine ilişkindir.
Davacı tarafça Manavgat ...İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı takip dosyasında takibe dayanak bonolar nedeniyle borçlu olunmadığı, bonoların taraflar ve ...arasında düzenlenen anlaşma protokolüdür başlıklı protokolün 6. Maddesinde ...Ltd. Şti tarafından ...Ltd. Şti'ne dava dışı ...Ltd. Şti'ne haciz yapmak amacıyla güvence için verilmiş senetler olduğunu, davalı şirketin bu protokol ile senetleri iade edeceğini taahhüt ettiğini ve neticeten senetlerin teminat senedi niteliğinde olduğunu beyan etmiştir.
Taraflar arasında düzenlenen anlaşma protokolüdür başlıklı belgede, ... Ltd. Şti ile davacı ve davalı şirket ile ...arasında Antalya ...Asliye Hukuk Mahkemesinin ...Esas sayılı dava dosyasına istinaden aşağıdaki şartlarla anlaşmaya varılmıştır şeklinde belirtildikten sonra 1. Madde de ...Şti'ne keşide edilmiş olan yaklaşık ...TL bedelli ...ve ...A.Ş. Çekleri iş bu protokol tarihi itibariyle 120 gün içerisinde ...TL'lik kısmı ... vekili ...a teslim edilecektir. 2. maddesinde; kalan ...TL ... tarafından aylık cirosu doğrultusunda ... Şti'ne ödenecektir. Ödenen ...TL'lik çekler ...Ltd. Şti tarafından ... vekiline iade edilecektir. Kalan ...TL'lik kısmıda ...tarafından ödenecektir. 6. Maddesinde "... Ltd. Şti tarafından ... Ltd. Şti'ne haciz yapmak amacıyla verilen ... TL ve ...TL bedelli bonolar ve yine ...Ltd. Şti'ne 90 gün içinde iade edilecektir" şeklinde kararlaştırıldığı görülmüştür.
Takibe dayanak bonolarda keşidecinin davacı şirket lehtarın davalı şirket olduğu ve bonoların hamil ...tarafından takibe konulduğu görülmüştür.
Menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira davacı borçlu senedin bir hukuki ilişkiye dayanmadığını değil, başka bir hukuki ilişkiye dayandığını ileri sürmekte; temelde bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmektedir.
Aynı ilkeler, HGK’nun 17.12.2003 gün ve 2003/19-781 E., 2003/768 K. sayılı ilamında da benimsenmiştir.
Yukarıda yapılan tüm açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde:
Davacı, kambiyo senedinden dolayı borçlu olmadığının tespitini istediğine göre, konunun hem kambiyo hem de ispat hukuku açısından ele alınıp, değerlendirilmesi gerekir.
6102 sayılı TTK'nın 773/2-f maddelerine göre bonolarda da uygulama olanağı bulunan aynı Kanun'un 680. maddesi uyarınca açık bono düzenlemesinin mümkün olup, bu durumda senet tedavüle çıktığında tüm unsurlarının bulunmasının zorunlu olduğunu, görünüşe itimat prensibi gereği boş bono veren borçlunun sonuçlarına katlanması gerektiği, uyuşmazlık konusu senette 6102 sayılı TTK'nın 776. maddesinde belirtilen tüm yasal zorunlu unsurlar bulunduğundan senedin bono vasfında olduğu, bedelsizlik def'inin şahsi def'i olup HMK'nın 200/1. maddesi uyarınca yazılı delille ispatı gerektiği anlaşılmıştır.
6100 sayılı HMK 200. Maddesinde; "Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri ikibinbeşyüz Türk Lirasını geçtiği takdirde senetle ispat olunması gerekir. Bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri ödeme veya borçtan kurtarma gibi bir nedenle ikibinbeşyüz Türk Lirasından aşağı düşse bile senetsiz ispat olunamaz.
Bu madde uyarınca senetle ispatı gereken hususlarda birinci fıkradaki düzenleme hatırlatılarak karşı tarafın açık muvafakati hâlinde tanık dinlenebilir."
201. Maddesinde de; "Senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler ikibinbeşyüz Türk Lirasından az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz." şeklinde düzenlenmiştir.
Mahkememizce takibe dayanak bonolardaki bedelsizlik kaydına ilişkin olarak davalı şirket temsilcisi lehtar ...Şti yetkilisine anlaşma protokolü başlıklı belgede düzenlenen hususlarla ilgili isticvap davetiyesi tebliğ edilmiş, belirtilen gün ve saatte davalı şirket temsilcisinin hazır olmaması nedeniyle davacı şirket tarafından davalı şirkete bonoların taraflar arasındaki anlaşma gereği haciz yapmak amacıyla verilen bonolar olduğu, taraflar arasında gerçek borç ilişkisi bulunmadığı hususunun kabulü gerekmiştir.
6102 sayılı TTK 687. maddesinde; "Poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri başvuran hamile karşı ileri süremez; meğerki, hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.
Alacağın temliki yoluyla yapılan devirlere ilişkin hükümler saklıdır." düzenlemesi mevcuttur.
Davacı ve davalı şirket arasında gerçek bir borç ilişkisine dayanmadığı anlaşılan bononun hamil ...tarafından takibe konulması nedeniyle yukarıda belirtilen kanun maddesi çerçevesinde Mahkememizce yapılan değerlendirmede: ...'ın, ...'ın kardeşi olduğu, taraflar arasındaki uyuşmazlığı bildiği, bonoların veriliş amacı hakkında bilgi sahibi olup buna rağmen borçlu davacının bile bile zararına hareket ederek bonoları takibe koyduğu anlaşılmakla davanın kabulü ile Manavgat ...İcra Müdürlüğünün ...Esas sayılı takip dosyasında takibe dayanak bonolar yönünden davacının borçlu olmadığının tespitine karar vermek gerekmiştir.
İİK'nun 72/5. Maddesinde; ".Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırşa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olamaz." düzenlemesi mevcut olup, Mahkememizce davalılar aleyhine dava değerinin %20'si oranında hesaplanan ...TL kötü niyet tazminatına hükmetmek gerekmiş, açıklanan gerekçelerle aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Ayrıntısı gerekçeli kararda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜNE, Buna göre; Manavgat ...İcra Müdürlüğünün ... Esas(Yeni Manavgat ... İcra Müdürlüğünün ... Esas) sayılı takip dosyasında ...düzenleme tarihli ... vade tarihli ...TL bedelli, ...düzenleme tarihli ...vade tarihli ...TL bedelli ve ...düzenleme tarihli ...vade tarihli ...TL bedelli bonolar yönünden davacının BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,
2-Takibe konu alacağın değeri üzerinden hesaplanan ...TL kötü niyet tazminatının davalılardan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
3-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gerekli ...TL harçtan peşin olarak alınan ...TL harç ile tamamlanarak alınan ...TL harcın mahsubu ile bakiye ...TL harcın davalılardan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
4-Davacı tarafından yapılan ...TL ilk dava masrafı, tamamlanarak alınan ... TL harç, ... TL tebligat, ...TL posta ve ...TL bilirkişi gideri olmak üzere toplam ...TL yargılama giderinin davalılardan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap edilen ...TL vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
6-6235 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’ nun 18/A-14. maddesi gereğince arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaşamamaları halinde iki saatlik ücret tutarı tarifenin birinci kısmına göre ileride haksız çıkan taraftan tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden ödeneceği öngörüldüğünden davanın kabul oranınca hesaplanan ...TL'nin davacıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
7-Taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştikten sonra istek aranmaksızın taraflara İADESİNE,
Dair; davacı şirket yetkilisi, davacı vekili ve davalı şirket yetkilisinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.04/11/2022

Başkan...
¸e-imzalıdır
Üye...
¸e-imzalıdır
Üye...
¸e-imzalıdır
Katip...
¸e-imzalıdır