BAM Hukuk Mahkemeleri Konya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/674 Esas 2022/637 Karar Sayılı İlamı

T.C. KONYA . ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: ... Esas - ...
T.C.
KONYA
. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI : 1-
VEKİLLERİ :
DAVALI : 2-
VEKİLLERİ :
DAVALI : 3-
VEKİLİ :
DAVA İHBAR OLUNAN :
VEKİLİ :
DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ :
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Konya . Asliye Hukuk Mahkemesinin ... Esas ... Karar sayılı görevsizlik kararı ile dava dosyası mahkememize gönderilmekle, dava dosyası mahkememizin yukarıdaki ... Esas sırasına kaydedilmekle, mahkememizce duruşma yapılmaksızın evrak üzerinden yapılan inceleme sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı taraf dava dilekçesinde özetle; Davacı ... vekili 30/04/2009 havale tarihli dava dilekçesinde özetle; kaza tarihinde sürücüsünün davalının olduğu ... plakalı aracın 21/06/2008 günü meydana gelen kazada Ale Sandalı'nın vefat ettiğini, kaza tarihinde yapmak zorunda bulundukları geçerli teminat tutarlarını içeren zorunlu mali mesuliyet sigorta poliçesinin olmadığını tespit ettiklerini, Karayolları Trafik Kanunu ve ... Yönetmeliği gereğince hak sahiplerine 19.910,00 TL ( Abdullah Sandallı'ya 10.097,75 TL ve Zülfü Sandallı'ya 9.812,25 TL ) tazminatın 14/11/2008 tarihinde ödendiğini, Sigortacılık Kanunun 14. maddesi ve ... Yönetmeliği'nin 16. maddesi uyarınca yasada belirlenen nedenlerle yaptığı ödemeler için ... zararına neden olan aracın kusurlu sürücüsüne, işletenine ve diğer sorumlularına rücu etme hakkı tanındığını, davalıya 25/08/2008 tarihinde yazılan mektup, Beyoğlu . Noterliği aracılığıyla keşide edilen ihtarnameden de sonuç alınmadığını, bunun üzerine Konya . İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı dosyasıyla takip yapıldığını, davalının yapılan takibe süresi içerisinde itiraz ettiğini, takibi durdurduğunu, itirazın davalı yönünden bir haklılığının olmadığını, ödemenin bilirkişi raporuna, trafik kazası tespit tutanağına göre yapılmış olduğunu bu nedenle itirazlarında haksız olduğunu belirterek itirazın iptaline, takibin devamına alacakları olan 20.243,49 TL ( asıl alacak 19.910,00 TL, 343,49 TL ödeme tarihinden takip tarihine kadar işlenmiş faiz ) faizi, asıl alacağın %40 ından az olmamak üzere inkar tazminatı, masraflar ve avukat ücreti ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Mehmet İnan vekili cevap dilekçesinde özetle; takip konusu alacağın likid olmadığını, kusura dayalı bir alacak olduğunu, gerek alacak miktarının ve davalının kusurunun tespitinde ve gerekse bu borçtan davalının sorumlu olup olmayacağı hususunda mahkeme kararına ihtiyaç bulunduğunu öncelikle davayı kabul etmediklerini, kaza nedeniyle davalı hakkında Konya . Asliye Ceza Mahkemesinin ... sayılı dosyası ile dava açıldığını, davalı ... Belediyesininde iş akdine tabi olarak çalışan sendikalı belediye işçisi olduğunu, kazaya karışan aracın maliki ... A.Ş. Kiralayanının ... A.Ş. İşletenin ise ... Belediye Başkanlığı olduğunu, davalının ise ... Belediyesindeki görevi nedeniyle aracın sürücüsü olduğunu, kaza anında aracın sigortasının bulunmadığını, davalının ... Belediyesinde kadrolu işçi olarak çalışmakta olduğundan mensubu olduğu Hizmet-İş Sendikası ile ... Belediye Başkanlığı arasında yapılan 15/01/2007 ve 15/01/2009 başlangıç tarihli toplu iş sözleşmelerine göre işverenlerce trafik sigortası yaptırılmayan bir araçla trafik kazası meydana gelmiş ise karşı tarafa trafik sigortasınca ödenecek miktarın tümü sigorta yaptırmayan işveren tarafından limit üzeri işçi tarafından karşı tarafa ödendiğini bu sebeple davacı kuruma ödeme yapmaları halinde başta araç işleteni ve yanı zamanda davalının işvereni olan ... Belediye Başkanlığı olmak üzere, ... Belediyesi işyerinde temizlik işlerinde taşeron firması olan ve aracı kiralayan ... A.Ş. Ve araç maliki ... A.Ş. Ye davanın ihbar edilmesini, itirazın iptali davasının alacak tahsiline ve faizine ilişkin talebin, likid olmayan alacağa ilişkin icra inkar tazminatı talebinin reddine ve yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davacı üzerinden bırakılmasını beyan etmiştir.
DAVANIN VE GÖREVLİ MAHKEMENİN TESPİTİ VE GEREKÇE:
Mahkemenin görevli olması, HMK 114/1-c maddeye göre dava şartıdır. Göreve ilişkin kurallar kamu düzenindendir (HMK 1. md.). “Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler”(HMK115.md.).
Dava ... zarar verene ödediği tazminatın zarar sorumlusundan rücuen tahsili amacıyla başlatılan icra takibine yönelik itirazın iptali davasıdır.
5684 Sayılı Sigortacılık Kanununun 14/b maddesinde; Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar için zorunlu sigortalara ilişkin olarak koşulların oluşması halinde ortaya çıkan zararların, bu sigortalarla saptanan geçerli teminat miktarlarına kadar karşılanması amacıyla ... oluşturulacağı;
... Yönetmeliğinin 16/c maddesi; hesaptan yapılan ödemeler nedeniyle zarardan sorumlu olan kişilere veya yükümlü sigorta şirketine ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde rücu edilebileceği, yine ... Yönetmeliğinin 17. Maddesinin 2. Fıkrası da ... ödediği tazminat miktarınca hukuken zarar gören kişi yerine geçeceği hükmüne havidir.
Kanuni düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere ... yaptığı ödemelere ilişkin rücu hakkının temeli halefiyet ilkesine dayanmaktadır. Halefiyet ile rücuyu birbirinden kesin bir şekilde ayırmak gerekir. Alacaklıya ifada bulunun bir kimsenin onun bütün hak ve yetkilerine sahip olarak sorumlu olan bir başka kimseye başvurmasına halefiyet denir. Pek eski bir müessese olan halefiyet ile edada bulunan şahıs alacaklının yerine geçmekte, borcun nevi ve mahiyetinde, borçlunun şahsında ve vecibelerinde bir değişiklik olmamaktadır (... , Sigorta ve Sosyal Sigortada da Halefiyet ve Rücu), halefiyet basit bir rücu hakkından farklı olup, halef olan kişi rücu hakkı olan kişiye nazaran daha geçiş imkanlara sahiptir, rücu hakkı olan kimse bu hakkını kullanabilmek için sadece alacaklıya ifada bulunduğunu ispatla yetinemez; ayrıca rücua esas teşkil eden hukuki sebeplerden birinin varlığını da ispat etmelidir. Halefiyette ise ödemede bulunan kimse kural olarak sadece ödemeyi ispat etmekle yükümlüdür.
Rücu hakkı ifa eden alacaktan bağımsız bir haktır. Halefiyet ise alacağın ifasına rağmen alacağı sona erdirmeyip onun ifa edene geçmesi sonucunu doğurur, bu nedenle rücu hakkı sahibi alacaklıya ait bulunan bütün yetkilerden ve feri haklardan faydalanamazken, halefiyette alacak hakkına bağlı olarak bütün yetkiler ve feri haklar, alacak ile birlikte talep olan kimseye intikal etmektedir. (... , Borçlar Hukuku)
Bu farklar nedeniyle her rücu hakkının mevcut olduğu yerde halefiyet hakkı söz konusu olamamasına rağmen, her halef olan kimse rücu hakkına sahiptir.
Halefiyet müessesesi; genel olarak Borçlar Kanununda tanzim edilmiş olup, Türk Ticaret Kanununda da özel halefiyet halleri öngörülmüştür. Kanunda veya diğer düzenlemelerde hüküm bulunmadığı sürece halefiyet hususu söz konusu olamayacaktır.
Mevzu davamızdaki rücuen tazminata dair ... halefiyetlik durumu da yukarıda belirtilen ... Yönetmeliğinin 17/2 fıkrası gereğidir.
Haklara halef olunmasının önemli neticelerinden birisi de sorumlu kişi aleyhine açılan davanın kaynağı, sebebi ve mahiyeti ile; eğer zarar tazmin edilmemiş olsa idi, zarar görenin açacağı esas davanın aynı olmasıdır. Mevzu davamızda da davalının sorumluluğuna göre haksız fiil davanın temelini oluşturmaktadır. Halefiyet sadece maddi bakımdan değil usul hukuku bakımından da söz konusu olduğu için bu dava sebebine karşı zarar görenin açacağı esas dava hangi yetkili ve görevli mahkemede açılması gerekiyor ise; bu zararları tazmin ederek zarar gören yerine geçen ve haklarına halef olan ... da aynı mahkeme de davasını icra etmesi gerekmektedir.
Şöyle ki; halefiyet davası bir ticari dava olmayıp aynı zarar görenin sorumlu kişiye karşı açmış olduğu dava gibi görülmektedir. Dava sigorta poliçesinden kaynaklanan bir dava olmayıp, ... zarar görene yaptığı ödemeler de herhangi bir poliçe veya sigorta kaydından kaynaklanmamaktadır. ..., 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 14. Maddesi gereği oluşturulması hususu veya ilgili düzenlemede ... sorumluluğunun, zorunlu sigorta poliçesi teminat miktarları dahilinde olmasına yönelik belirlemeler iş bu rücu davasında TTK'da düzenlenen Sigorta işlemlerine ilişkin hükümlerin uygulanması gerektiği manasını taşımadığı takdir ve kanaatine varılmıştır.
Nitekim; Yargıtay . Hukuk Dairesinin 16/09/2021 tarih ... esas, ... karar sayılı kararında; ... açtığı rücu davalarında Konya Bölge Adliye Mahkemesinin . Hukuk Dairesi, Adana Bölge Adliye Mahkemesi . Hukuk Dairesi, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi . Hukuk Dairesi, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi . Hukuk Dairesi, Ankara Bölge Adliye Mahkemesinin . Hukuk Dairesi ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesinin . Hukuk Dairesinin kesin kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin taleplerin değerlendirilmesinde ''... tarafından ödediğinin rücuen tahsili için zarar sorumluları olan gerçek kişi malik ve sürücüye karşı açılan davalarda GÖREVLİ MAHKEMENİN ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ OLDUĞUNA'' yönelik içtihat ile Bölge Adliye Mahkemeleri arasındaki uyuşmazlık giderilmiştir.
Yargıtay . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar, Yargıtay . Hukuk Dairesinin ... Esas, ... Karar, Yargıtay . Hukuk Dairesinin ... Esas, ... Karar, Yargıtay . Hukuk Dairesinin ... Esas, ... Karar, Yargıtay . Hukuk Dairesinin ... Esas, ... Karar sayılı içtihatları ile;
KONYA BAM . Hukuk Dairesinin 14.12.2020 tarih ... Esas ... Karar, Ankara BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar, İstanbul BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar, Antalya BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar, Adana BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar,Gaziantep BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar, Ankara BAM . Hukuk Dairesinin ... Esas ... sayılı kararları da; davamız konusu ile aynı mahiyetteki davalarda uyuşmazlık konusu haksız fiilden kaynaklandığı için halefiyet ilkeleri de nazara alınarak görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğuna yönelik içtihat ve kararları içermektedir. Yine Yargıtay . Hukuk Dairesinin mercii tayinine ilişkin olmasa dahi Asliye Hukuk Mahkemelerince görülen davamız ile benzer mahiyetteki davalarda göreve ilişkin herhangi bir bozma kararı verilmediği anlaşılmıştır.(Örn;Yargıtay . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar, Yargıtay . Hukuk Dairesinin ... Esas ... Karar ),
Tüm dosya muhtevası birlikte değerlendirildiğinde; her ne kadar Konya . Asliye Ticaret Mahkemesinin ... Esas ... Karar sayılı dosyasından görevsizlik kararı verilerek dosya mahkememize gönderilmiş ise de; izah edilen hususlar nedeniyle ... zarar görene yaptığı ödemelere ilişkin, zarar göreninin yerine geçerek açtığı davalara temel teşkil eden husus haksız fiilden kaynaklandığından ve bu tür davalarda görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olduğundan mahkememizin görevsizliğine ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-6100 sayılı HMK.m.114/1-c ve m.115/2 uyarınca davanın göreve ilişkin dava şartı yokluğu nedeniyle USÛLDEN REDDİNE, davaya bakmakla GÖREVLİ MAHKEMENİN KONYA ASLİYE HUKUK MAHKEMELERİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE,
2-Konya . Asliye Hukuk Mahkemesi ile Mahkememiz arasında olumsuz görev uyuşmazlığı oluştuğundan 6100 sayılı HMK.m.22/2 gereğince Mahkememizce verilen kararın yasal süresi içerisinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmesi halinde görevli mahkemenin belirlenmesi yönünden dosyanın ilgili KONYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ . HUKUK DAİRESİ BAŞKANLIĞINA GÖNDERİLMESİNE.
3-Harç ve yargılama giderlerinin görevli mahkemece değerlendirilmesine,
Dair; tarafların yokluğunda 6100 sayılı HMK'nın 341-345 maddeleri uyarınca kararın taraflara tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile Konya Bölge Adliye Mahkemesi ilgili İstinaf Dairesine İstinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. 07/11/2022

Katip Hakim