MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


TÜRK MİLLETİ ADINA

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

KARAR
Dava, davacının davalı işyerinde teknisyen olarak 18/02/1992-18/06/1995 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak sürekli çalıştığının tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece Dairemizin bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulü ile davacının 18/02/1992-30/09/1994 tarihleri arasında kuruma bildirilen süreler dışlanmak suretiyle davalı kurumda çalıştığının tespitine, fazlaya dair talebin reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Yasal dayanağı 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri olan bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği ya da çalıştıklarının Kurumca tespit edilip edilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu yasal koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun"un kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16/09/1999 gün 1999/21-510-527, 30/06/1999 gün 1999/21-549-555- 03/11/2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; ihtilaflı dönemde davacının 24/09/1993 ile 30/09/1994 tarihleri arası davadışı 3851 sicil numaralı ... Tarım İl Müdürlüğü işyerinden bir kısım bildiriminin olduğu, davalı 27143 sicil numaralı ... Valiliği Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkül işyerinden 15/02/1992 tarihli işe giriş bildirgesinin Kurum"a 10/03/1992 tarihinde intikal ettirildiği, davacı ve davalı arasında 12/02/1992 tarihli sözleşme imzalandığı, davalı işyerine ait davacının imzası bulunan 1992/3,4,5.aylarına ilişkin ücret bordrolarının olduğu, davacı tarafından ücret ödemesinin elden yapıldığının beyan edildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda davacının çalışmalarının hangi işveren nezdinde geçtiği ve davacının ücretlerinin elden ödendiği beyanı karşısında ücretin kimin tarafından, nereden ödendiğini belirlenmeden eksik araştırma ve inceleme ile karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; öncelikle davacıya hangi tarihler arasında hangi işverenlik nezdinde çalıştığını, dava dışı ... Tarım İl Müdürlüğü ünvanlı işyerinde fiili ve gerçek çalışmasının olup olmadığını açıklattırmak, davacının Kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin bildirimi yapılan sürelerin arası mı olduğu yoksa dava dışı işyeri tarafından Kuruma eksik bildirim mi yapıldığı hususu üzerinde durmak, ayrıca dava dışı işyerinin Kanun kapsamında olduğu dönem içerisinde eksik hizmet bildiriminde bulunduğunun tespit edilmesi halinde dava dışı şirket işyerine husumet yöneltilmesi için davacıya mehil vermek, dahil edilen dava dışı işyerinin göstereceği bütün delilleri toplamak, ilgili işyerine ait hizmet tespiti istemine ilişkin olan ihtilaf konusu dönemler için işyerinin bordrolu tanıklarını re"sen tespit ederek duruşmalarda dinlemek, davacının çalışmalarının geçtiğini ileri sürdüğü işyerleri bir kamu kuruluşu olması, davalı işyerlerinde resmi kayıtlara dayanılması ve ücretlerin yazılı belge ile ödenmesinin esas olması dikkate alınarak Kuruma bildirilmeyen dönemlerdeki ücret belgeleri ve bu dönemde davacıya ücret ödenip ödenmediği, ödeme yapılmışsa kim tarafından ödendiğini araştırmak, davacının ücret ödemelerinin elden yapıldığı beyanı karşısında, başka elden ücret alan olup olmadığını araştırmak, ücretin kimin tarafından, nereden ödendiğini açıklatarak ücreti elden aldığı kişinin kim olduğunu tespit etmek, buna dair ödenen ücretin kaynağı da ortaya konulmak suretiyle davanın kamu düzenine ilişkin olduğu göz önüne alınarak araştırmayı genişletmek, tüm delilleri birlikte değerlendirmek, çalışmanın gerçek ve fiili çalışmaya dayandığının belirlenmesi halinde davacının hangi tarihler arasında hangi işverenlik nezdinde çalıştığını açıkça ortaya koyan infaza elverişli bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı ve Sosyal Güvenlik Kurumu vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ..."na iadesine,
27/01/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.