MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki asıl ve birleşen alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı-birleşen davalı vekilince duruşmalı olarak, davalı-birleşen davacı vekilince duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı-birleşen davalı vekili Av.... ile davalı-birleşen davacı vekili Av. ..."ün geldiği görülmüş olmakla duruşmaya başlanarak hazır bulunan taraf vekillerinin sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçelerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Asıl davada davacı vekili, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin Rekabet Kurumu kararıyla 18/09/2010 tarihinde sona erdiğini, bu sözleşme nedeniyle davalının elinde bulunan 400.000,00 TL ve 300.000,00 TL bedelli iki adet teminat mektubunu haksız olarak nakte dönüştürdüğünü ileri sürerek tahsil edilen teminat mektubu tutarlarının şimdilik 10.000,00TL"sinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl davada davalı vekili, taraflar arasındaki bayilik sözlemesinin ve intifa hakkının süresinden önce sona ermesi nedeniyle davalının kullanılmayan sürelere ilişkin olarak davacıdan intifa bedeli yatırım bedeli ve işletme yardım bedeli ile sair ödemelerin kullanılmayan kısmının iadesini talep etme hakkı bulunduğunu, çekilen ihtara davacının itiraz ettiğini, bu nedenle davacıya ait teminat mektuplarının nakte çevrilmesinin hukuka uygun bulunduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Birleşen davada davacı vekili, davacı ile davalılardan ..., ......"a ait taşınmaz üzerinde davacı lehine 12 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiğini, davalılardan... Petrol A.Ş. ile davacı arasında 12 yıllık bayilik sözleşmesi kurulduğunu, Rekabet Kurulu Kararı uyarınca sona eren sözleşmenin kullanılmayan kısmına yönelik borcun ödenmesi için çektiği ihtara davalının itiraz ettiğini, bu nedenle davalı şirkete ait teminat mektuplarının nakte çevrilerek 700.000.00 TL"lik kısmının tahsil edildiğini, bu miktarın tenzili ile işletme yardım bedeli ile sabit yatırım bedeli olarak bakiye 510.527,22 TL"nin davalı şirketten, intifa bedelinin kullanılmayan kısmı 29.646,80 TL"nin gerçek şahıs davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen davada davalılar vekili, davaya konu taşınmazın ... ve ..." a ait olduğunu, diğer davalıların malik olmadığını, ... Caddesindeki bir taşınmaz için 12 yıllığına 20.000 USD üzerinden intifa kurulmayacağının belli olduğunu, bayilik sözleşmesinin 11. maddesinden sözleşmenin sona ermesi halinde davalının ... bayisi olarak faaliyet gösterdiği her ay için 3.000,00 USD"nin davacı tarafından ödenen 450.000,00 USD"den mahsup edileceğinin yazılı olduğunu, bu nedenle 12 yıllık intifa bedelinin buradan 450.000,00 USD olduğunun anlaşıldığını, davacının 430.000 dolardan başka ödediği bir bedel bulunmadığını, davacının iddialarını kabul etmediğini belirterek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre, 441.465,50 TL sabit yatırım bedeli, 238.607,47 TL işletme destek bedeli olmak üzere toplam 680.262,97 TL ile bu bedele 18/09/2010 temerrüt tarihi ile teminat mektuplarının nakte tahvil edildiği 14/12/2010 tarihi arasında işleyen 24.153,98 TL faiz ile birlikte birleşen davada ..."in talep edebileceği, toplam alacağın 704.416,95 TL olduğu ve ..."in 700.000 TL değerinde teminat mektuplarını nakte tahvil ederek kısmen tahsilat yaptığı, bu kısmın mahsubu sonucu birleşen davada ..."in 4.416,95 TL alacak talebinde bulunabileceği gerekçesiyle asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulü ile 4.416,95 TL"nin 18/09/2010 temerrüt tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faiziyle birlikte birleşen dosya davalısı ... Servis Petrol A.Ş.den tahsili ile birleşen dosya davacısı ..."e ödenmesine, ekonomik ömrünü tamamlayan yeraltı yakıt tankının birleşen dosya davacısına iadesine, birleşen davada davacının bakiye intifa bedeli talep edemeyeceği gerekçesiyle davalılar 1-... 2-... 3- ... 4- ..."e karşı ileri sürülen talebin reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
... ile ... Petrol A.Ş. arasındaki bayilik sözleşmesinin sona ermesi üzerine ...,... Servis A.Ş.den bayilik hizmet bedeli, sabit yatırım bedeli, intifa bedeli, verdiği borcun bakiyesinin ödenmesi için talepte bulunmuş, ödeme yapılmadığı için bayi tarafından teslim edilen toplam 700.000,00TL"lik teminat mektubu nakte çevrilmiştir. ..."in iddia ettiği sabit yatırımların ... Servis A.Ş. istasyonunun bulunduğu taşınmazın değerinde bir artış/fayda sağlaması, ... Servis A.Ş.nin kalıcı nitelikteki bu yatırımları kullanarak ticari faaliyetinin devam ettiğinin sabit olmasına bağlıdır. İstasyonun faaliyete geçmesi için zaruri olmayan giderlerin geri istenmesi mümkün değildir. Ne var ki, istasyonun işletilmesi için zorunlu olup halen davalıya fayda sağlayan (akaryakıt tankı, tank havuzu, hizmet binası, kanopi-tonoz, vb.) sabit yatırım bedelleri ... tarafından talep edilebilir. Dairemizin istikrar kazanmış uygulaması bu yöndedir. Bu durumda mahkemece öncelikle, taşınmaz üzerinde keşif yapılarak davacı tarafından yapılan yatırımların ( bina gibi ) neler olduğu ve bu yatırımların kullanılmaya devam edilip edilmediği ile ayrıca taşınmaza değer katıp katmadığı yönünde, konusunda uzman bilirkişi aracılığı ile inceleme yapılarak sabit yatırımlardan ... Servis A.Ş.nin ekonomik fayda sağlayıp sağlamadığının tespiti gerekir. Bunun dışında ... tarafından bayiye 430.000,00 USD borç verilmiştir. Sözleşme uyarınca sözleşme sona erince bu borcun bayinin ... bayisi olarak faaliyet gösterdiği her ay için 3.000,00 USD mahsup edildikten sonra kalanının ..."e iadesi gerekmektedir. Bu durumda iade edilmesi gereken borç miktarı ile yapılacak keşifle istasyondaki sabit yatırımların bakiye ekonomik katkıları saptanırsa bu ekonomik katkı miktarı toplandıktan sonra ..."in bayisini bu borcun ödenmesi için temerrüte düşürüp düşürmediği araştırılarak, bayinin borcuna temerrüt tarihinden teminat mektuplarının nakte çevrildiği tarihe kadar faiz işletilerek teminat mektuplarının bu borcu karşılayıp karşılamadığının üzerinde durulup, nakte çevrilen teminat mektubu tutarı fazla ise fazla için asıl davanın kabul edilmesi, nakte çevrilen teminat mektubu tutarı bayinin borcunu karşılamadığı takdirde asıl davanın reddi ile teminat mektubunun karşılamadığı tutarın birleşen davada ... lehine hüküm altına alınması gerekir. Birleşen davada ..."in bakiye intifa bedeli talebinin değerlendirilmesine gelince, intifanın 12 yıl için 32.500,00 TL bedel karşılığında kurulduğu ve daha sonra terkin edildiği anlaşılmaktadır. İntifa bedeli 12 yıl için ödenmiştir. ..., bu bedelin intifa süresinin kullanılmayan bölümüne ilişkin kısmını herhangi bir güncelleme yapılmaksızın üzerinde intifa kurulan taşınmazın yeni malikleri ... ve ...den ve bayilik sözleşmesinde intifa bedelinin geri ödenmesi açısından bayinin kefaleti söz konusu ise bayiden talep edebilir. Birleşen davanın davalılar ..., ... ile ilgisi saptanamamıştır. Mahkemece yukarıda açıklanan şekilde tahkikat ve inceleme yapılarak sonuca gidilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün taraflar yararına BOZULMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan taraflar yararına takdir edilen 1.630,00"ar TL duruşma vekalet ücretinin tarafların bir diğerinden alınıp yek diğerine verilmesine, peşin harçların istek halinde temyiz eden taraflara iadesine, 05/02/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.