Esas No: 2022/798
Karar No: 2022/847
Karar Tarihi: 15.11.2022
BAM Hukuk Mahkemeleri Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/798 Esas 2022/847 Karar Sayılı İlamı
Özet:
Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde görülen Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasında, davacı taraf açısından çeklerin zayi nedeniyle iptali istenmiştir. Mahkeme ise davacının çeklerin keşidecisi olmakla birlikte üzerinde hak sahibi olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Kanun maddeleri olarak ise;
-6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 778. maddesi gereğince, iptal hakkındaki 757 ila 765. maddesine poliçeye ait hükümler bono hakkında da uygulanacaktır.
-6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 757. maddesine göre, iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.
-6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 651/2. maddesi uyarınca, iptal davasını bononun zayi olduğu veya ziyaın meydana geldiği zamanda çek üzerinde hak sahibi olan kimse açabilir.
T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/798 Esas
KARAR NO : 2022/847
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 14/11/2022
KARAR TARİHİ : 15/11/2022
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan incelemesi sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı ... mahkememize sunmuş olduğu dilekçesi ile,
ÇEK NO TARİHLER
1.)... ...
2.)... ...
3.)... ...
4.)... ...
5.)... ...
6.)... ...
7.)... ...
8.)... ...
9.)... ...
10.)... ...
11.)... ...
12.)... ...
13.)... ...
14 .)... ...
15.)... ...
16.)... ...
17.)... ...
18.)... ...
19.)... ...
20.)... ...
21.)... ...
Çeklerin ... ve ... yıllarında yapmış olduğum ticaret nedeniyle , bir çoğunu elden ödenmek kaydıyla, tarafına iade edildiğini ve daha sonra çek yapraklarını kaybettiğini, çeklerin ödeme tarihlerinin geçtiğini, bu zamana kadar bu çek yaprakları nedeniyle herhangi bir icra takibi yapılmadığını, herhangi bir dava da açılmadığını, çek yapraklarını ilgili bankaya iade edilmesi gerektiğinden mağduriyet yaşadığını, iş bu sebeplerle çeklerin iptalini, zayi kararı verilmesini dava ve talep etmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE:
Dava çek iptali istemine ilişkindir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 778. maddesi gereğince; iptal hakkındaki 757 ilâ 765. maddesine poliçeye ait hükümler bono hakkında da uygulanacaktır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 757. maddesine göre; iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir. Aynı kanunun devam eden maddelerinde neler yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 651/2. maddesine göre, “iptal talebinde ancak senet zayi olduğu anda veya zıyaın ortaya çıkması anında senet üzerinde hak sahibi olan şahıs, bulunabilir.” Anılan düzenleme uyarınca, iptal davasını bononun zayi olduğu veya ziyaın meydana geldiği zamanda çek üzerinde hak sahibi olan kimse açabilir. Bu nedenle iptal davası açılabilmesi için zilyetlik yalnız başına yeterli değildir. Aynı zamanda bonoda mündemiç hakkın sahibi de olmak gereklidir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 688. maddesi şöyledir; "(1) Ciro, “bedeli tahsil içindir”, “vekâleten” veya bedelin başkası adına kabul edileceğini belirten bir şerhi ya da sadece vekil etmeyi ifade eden bir kaydı içerirse, hamil, poliçeden doğan bütün hakları kullanabilir; fakat o poliçeyi ancak tahsil cirosu ile tekrar ciro edebilir. (2) Poliçeden sorumlu olanlar, bu hâlde, ancak cirantaya karşı ileri sürebilecekleri def’ileri hamile karşı dermeyan edebilirler. (3) Tahsil cirosunun içerdiği yetki, bu yetkiyi verenin ölümü ile sona ermeyeceği gibi, onun medenî hakları kullanma ehliyetini kaybetmesiyle de ortadan kalkmaz."
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun ... tarih ...-...E. ...K. sayılı kararında; "...Çek iptali davası açma hakkı çeki kaybeden hamile ait olup, çek hamili çek iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebileceğinden, somut olayda davacı ... banka, çekin muhatabı olduğundan çeki iptal ettirmesi halinde çek bedelini çekin keşideciden talep etme imkanı bulunmamaktadır. Davacı ... muhatap banka müşterisi tarafından keşide edilen ve karşılıksız çıkan bu çek için ödemiş olduğu yasal yükümlülük tutarını bu ödemeyi yasal delillerle ispatlayarak müşterisinden talep edebilir. Bu talepte bulunabilmesi için çeki iptal ettirmesine gerek bulunmamaktadır ve muhatap banka, keşideci yararına ödeme yapar..." denilmiştir.
Davamıza gelince; davacı ... çeklerin zayi nedeni ile iptali için dava açmıştır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 651/2. maddesi uyarınca, iptal davasını çekin zayi olduğu veya ziyaın meydana geldiği zamanda çek üzerinde hak sahibi olan kimse açabilir. Bu nedenle iptal davası açılabilmesi için keşideci sıfatına sahip olunması tek başına yeterli değildir. Aynı zamanda çekte ... hakkın sahibi de olmak gereklidir. Dava dilekçesindeki davacı ... beyanlarına göre davacının çeklerin keşidecisi olduğu, davacının dava konusu çeklerin üzerinde hak sahibi olmaması nedeniyle zayi nedeniyle iptal talep edemeyeceği anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Ayrıntıları yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacının yaptığı masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4- Kullanılmayan gider avansının kararın kesinleşmesinin ardından davacı ... tarafa iadesine
Dair, Tarafların yokluğunda verilen kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 15/11/2022
Katip ...
¸e-imzalıdır
Hakim ...
¸e-imzalıdır
