Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı Kurum tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 26. ve 87. maddeleri olup, Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 21. maddesindeki; “İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır…” düzenlemesi getirilmiş ise de, söz konusu düzenlemenin, anılan Kanunda, yürürlüğü öncesinde gerçekleşen olaylardan kaynaklanan rücuan tazminat davalarında uygulanmasına olanak veren bir düzenleme bulunmadığı ve genel olarak Kanunların geriye yürümemesi (geçmişe etkili olmaması) kuralı sonucu olarak davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 87. ve 26. maddeleridir.
31.08.2004 tarihinde yerin 175 m derinliğinde dalgı pompası ile yeraltı sularının çekilmekte olduğu havuz kısmında, suyun içine girerek havuzdaki katı
malzemeleri temizlemek isterken, elektrik motornda meydana gelen elektrik kaçağının suya geçmesi ve suyun içinde bulunan sigortalı ..."ın elektriğe kapılarak vefat ettiği iş kazasında; sigortalının hak sahiplerine bağlanan peşin değerli gelirlerin teselsülen tahsilinin istendiği davada, mahkemece, davalı ... Madencilik San. ve Tic. A.Ş. % 79, ceza davasında kusurlu bulunarak haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olması gerekçesiyle davalılar ... % 5, ... % 5, ... % 5, Ferit Aşçıbaşı % 3, ... % 3 oranında, sigortalının ve davalı ... İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. nin kusurunun olmadığının kabulü ile davalı ... Madencilik San. ve Tic. A.Ş. yönünden davanın kabulüne, diğer davalılar yönünden ise davanın reddine dair hüküm kurulmuştur.
Dosya kapsamında mahkemece, davalılar ... Madencilik San. ve Tic. A.Ş. ile Tümsan İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasındaki ilişkinin niteliği, asıl işverenlik-alt işverenlik sıfatı (taşeronluk ilişkisi) bulunup, bulunmadığı, davalı tarafların işverenlik sıfatları, araştırılıp, irdelenmemiştir.
506 sayılı Kanunun 87. maddesi hükmüne göre aracı, bir işte veya bir işin bölüm veya eklentisinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.
Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için öncelikle, işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de, tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Aracı sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise; asıl işverenden istenilen işin, asıl iş ya da işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Mahkemece, açıklanan hususlar çerçevesinde, davalılar ... Madencilik San. ve Tic. A.Ş. ile Tümsan İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasındaki hukuki ilişki ve işverenlik sıfatları irdelenip, belirlenmelidir.
2-Davalılar ..., ..., ..., ..., ... haklarındaki ceza davasında verilen karar hükmün açıklanmasının geri bırakılması olduğu ve mahkum oldukları gerekçesiyle kusur atfı yerinde olmamakla ,anılan davalılar yönünden üçüncü kişi sıfatıyla olayın gerçekleştiği iş kolunda iş güvenliği bakımından uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden kusur oran ve aidiyet konusunda yeniden uygun bir kusur raporu alınmalı, varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
3- Mahkemece gerekçeli kararda artışlı değer esas alınarak Kurum zararının belirlenmesi isabetsiz ise de, belirtilen yanlışlığın bu aşamada sonuca etkili olmayıp, ileride açılacak ek davalarda gözetilebilir olmasına göre,
Mahkemenin, bu maddi ve hukuki olguları dikkate almaksızın eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar vermiş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 29.03.2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.