5. Ceza Dairesi Esas No: 2019/9221 Karar No: 2020/471 Karar Tarihi: 20.01.2020
Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2019/9221 Esas 2020/471 Karar Sayılı İlamı
Özet:
Rize'de köy tüzel kişiliğine ait veya köylünün ortak yararlanmasındaki taşınmazlara tecavüz suçundan sanık yargılanmıştır. Mahkemenin yetkisizliğine dair 2 ayrı karar alınmıştır. İlk olarak dosya nöbetçi Rize Asliye Ceza Mahkemesine gönderilirken, daha sonra Rize 3. Asliye Ceza Mahkemesi yetkisizlik kararı vermiştir. Ancak Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun 839 sayılı kararı ile İkizdere ilçesi Rize Adliyesi yargı alanından çıkartılarak Kalkandere Adliyesi yargı alanına bağlanmıştır. Bunun üzerine Kalkandere Asliye Ceza Mahkemesi yetkisizlik kararını kaldırmıştır. Ancak, Yargıtay Ceza Dairesi yetkisizlik kararlarının hukuki değerden yoksun ve yok hükmünde olduğunu belirterek, kararı bozmuştur. Bu olayda, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'a göre ceza mahkemelerinin yargı çevresi belirlenmiştir. Kanun'a göre, ceza mahkemelerinin yargı çevresi, bulundukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adlî yönden bağlanan ilçelerin idarî sınırlarıdır. Bu kanun ve benzeri özel kanunlar ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun kararlarına uygun hareket edilmesi gerekmektedir.
5. Ceza Dairesi 2019/9221 E. , 2020/471 K.
"İçtihat Metni"
Köy tüzel kişiliğine ait veya köylünün ortak yararlanmasındaki taşınmazlara tecavüz suçundan sanık ... hakkında yapılan yargılama sırasında, mahkemenin yetkisizliğine, dosyanın nöbetçi Rize Asliye Ceza Mahkemesine gönderilmesine dair Kalkandere Asliye Ceza Mahkemesinin 15/02/2018 tarihli ve 2018/44 esas, 2018/80 sayılı kararını müteakip, bu kez suç yeri bakımından dosyanın Kalkandere Asliye Ceza Mahkemesine gönderilmesine dair Rize 3. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 30/04/2018 tarihli ve 2018/500 esas, 2018/522 sayılı yetkisizlik kararından sonra, yetki uyuşmazlığının çözümü için dosyanın mercine gönderilmesi üzerine, Rize 3. Asliye Ceza Mahkemesinin yetkisizlik kararının kaldırılmasına dair Rize Ağır Ceza Mahkemesinin 04/06/2018 tarihli ve 2018/860 Değişik iş sayılı Kararının; Kalkandere Asliye Ceza Mahkemesince, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun 12/06/2013 tarih ve 464 sayılı kararı uyarınca İkizdere ilçesinin Kalkandere Adliyesi yargı alanından çıkarılarak Rize Adliyesi yargı alanına bağlandığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiş ise de; 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun “Ceza mahkemelerinin yargı çevresi” kenar başlıklı 15 inci maddesinde; “Ceza mahkemelerinin yargı çevresi, bulundukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adlî yönden bağlanan ilçelerin idarî sınırlarıdır. Ağır ceza mahkemeleri ile büyükşehir belediyesi bulunan illerde, büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki il ve ilçenin adı ile anılan sulh veya asliye ceza mahkemelerinin yargı çevresi, il veya ilçe sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir. Coğrafî durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak bir ceza mahkemesinin kaldırılmasına veya yargı çevresinin değiştirilmesine, özel kanunlarında yargı çevresi belirtilmemiş olan diğer ceza mahkemelerinin yargı çevresinin belirlenmesine, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir." hükümlerinin yer aldığı, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun 12/06/2013 tarih ve 464 sayılı kararı uyarınca İkizdere ilçesinin Kalkandere ilçesi yargı alanından çıkarılarak Rize il yargı alanına bağlandığı anlaşılmakta ise de Rize 3. Asliye Ceza Mahkemesinin yetkisizlik kararı verdiği 30/04/2018 tarihinden önce Hakimler ve Savcılar Kurulunun 20/12/2017 tarihli ve 839 sayılı kararı ile "1) İkizdere ilçesinin, Rize Adliyesi yargı alanından çıkartılarak Kalkandere Adliyesi yargı alanına bağlanmasına, 2) İkizdere ilçesi yargı çevresi içerisinde kalan, Cumhuriyet savcılığı ve mahkemelerde bulunan dosyaların herhangi bir karara gerek kalmaksızın bulunduğu safhadan devam edilmek üzere, Kalkandere ilçesi Cumhuriyet savcılığı ve mahkemelerine gönderilmesine, devir işlemleri gerçekleşinceye kadar Cumhuriyet savcılığındaki ve mahkemelerdeki dosyalarla ilgili olarak mevcut işlemlerin aynen devam ettirilmesine" karar verildiği bu durumda, Kalkandere Asliye Ceza Mahkemesinin yetkisizlik kararı kaldırılarak uyuşmazlığın Kalkandere Asliye Ceza Mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerektiğine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde Rize 3. Asliye Ceza Mahkemesinin yetkisizlik kararının kaldırılmasına karar verilmesinde isabet görülmediğinden bahisle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü ifadeli 19/11/2019 gün ve 94660652-105-53-16105-2019-Kyb sayılı Kanun yararına bozmaya atfen Yargıtay C.Başsavcılığından tebliğname ile Daireye ihbar ve dava evrakı ile birlikte gönderilmekle gereği düşünüldü: Merci kararından sonra verilen yetkisizlik kararlarının hukuki değerden yoksun ve yok hükmünde oldukları kabul edilerek yapılan incelemede; Kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname münderecatı yerinde görüldüğünden talebin kabulü ile Rize Ağır Ceza Mahkemesince verilen 04/06/2018 tarihli ve 2018/860 Değişik iş sayılı Kararın CMK"nın 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma sebebine nazaran müteakip işlemlerin mercince yapılmasına, dosyanın mahalline gönderilmesi için Yargıtay C.Başsavcılığına TEVDİNE 20/01/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.