MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : ELATMANIN ÖNLENMESİ-TAZMİNAT-ECRİMİSİL

Taraflar arasında görülen çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi ve ecrimisil davası sonunda, mahkemece davanın reddine ilişkin verilen karar davacı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-

Dava, çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi ve ecrimisil isteğine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen karar Dairece 432 Sayılı Harçlar kanununun 30-32.maddelerinin uygulanması gerektiği gerekçesiyle bozulmuş, bozmaya uyulduktan sonra davacının gerekli harcı yatırmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bilindiği ve HMK Madde 150- (1) maddesinde düzenlendiği üzere usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
Somut olayda bozmadan sonra duruşma günü taraflara tebliğ edildiği halde davacı duruşmaya gelmemiş, davalı, davanın reddini savunarak davayı takip iradesini ortaya koymuştur.
Bu durumda mahkemece yapılması gereken iş bozma ilamı uyarınca harcı tamamlaması için davayı takip eden davalıya süre verilmesi, harç tamamlandığı takdirde işin esasına girerek karar verilmesidir.
Hal böyle olunca Harçlar Kanunu madde 30-32 uyarınca işlem yapılması harç yatırması için davalıya süre verilmesi ve sonucuna göre işlem yapılması gerekirken değinilen hususlar göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davacının temyiz itirazı bu yönüyle yerindedir. Kabulüyle,hükmün açıklanan nedenlerle (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 02/10/2017 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
Dava, mülkiyete dayalı müdahalenin meni ve ecrimisil talebine ilişkindir.
Mahkemece, mülkiyet hakkına üstünlük tanınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, bu kararın temyizi üzerine Dairece karar harç eksikliği nedeniyle bozulmuştur.
Yerel mahkemece bozmaya uyma kararı verilen oturuma davacı vekili gelmemiş, davalı vekili davanın reddini istemiş ve dava reddedilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulmakla bozma gereğini yerine getirme yükümlülüğü doğar. Bu hususta sayın çoğunluk ile aramızda bir ihtilaf bulunmamaktadır. Uyuşmazlık konusu eksik harcın kim tarafından yatırılacağı hususundadır.
Bilindiği üzere yargılama harç ve giderleri 6100 Sayılı HMK nın 323 vd. Maddelerinde düzenlenmiş, karar ve ilam harçları yargılama gideri olarak belirlenmiştir. Yargılama giderlerinden sorumluluk ise aynı yasanın326. m.de düzenlenmiş, aleyhine hüküm verilen taraftan alınacağı belirtilmiştir. Harçlar Kanunu 11.maddesi ile de yargı harçlarını davayı açan kişinin ödeyeceği belirtilmiştir. İlk bakışta iki hüküm arasında bir çelişki gözükse de peşin nispi harç davacıdan, karar ve ilam harcı da davalıdan alınmak suretiyle uygulama birliği sağlanmıştır.
Peşin harcın veya karar ve ilam harcının eksik alınması halinde bu eksikliğin resen gözetilerek mahkemelerce ve Yargıtayca tamamlatılacağı bütün ilk derece mahkemeleri ile Yargıtay dairelerinin kabulündedir. (4.3.1953 tarih, 10/2 sayılı İBK, Dairemizin 25.2.2016 tarih, 2014/14602 E, 2016/2265 K, 12.1.2016 t. 2016/20E,2016/186 K, 14.12.2015t ,2014/12832E, 2015/14462K, 4.11.2015t, 2014/10653E, 2015/12605K, 10.11.2015t, 2014/11100E, 2015/12870K sayılı kararı vd.) Nitekim Harçlar Kanunu’nun 32. maddesi “Harcı ödenmeyen işlemler: Madde 32 – Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmeyen harçları diğer taraf öderse işleme devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir isteğe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.” şeklinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme karşısında eksik harç alınması halinde, artık tarafların isteğine ve temyiz edilip edilmediğine bakılmaksızın eksik alınan harç tamamlatılmalıdır.
Somut olayımızda ise müdahalenin meni açısından belirlenen dava değeri üzerinden alınması gereken peşin nispi harcın hiç alınmadığı sabittir. Bu husus bozma nedeni yapılmıştır. Mahkeme bozmaya uyduğuna göre bu eksik harcı kim tamamlayacaktır. Tartışma konusu budur. Davalının peşin nispi harcı tamamlama yükümlülüğü bulunmamaktadır. Buna rağmen yatırmak isterse buna engel bir durum da söz konusu değildir.
Harçlar Kanunu’nun 16. maddesinde “Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Müdahalenin men"i tescil ve tapu kayıt iptali gibi gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda gayrimenkulün değeri nazara alınır...Noksan tesbit edilen değerler hakkında 30 uncu madde hükmü uygulanır.” denmektedir. 30. maddede ise, muhakeme sırasında taşınmazın değerinin gösterilen değerden fazla olduğunun anlaşılması halinde yalnız o celse için muhakemeye devam olunacağı, takip edilen celseye kadar noksan harcın tamamlanmaması halinde davaya devam olunamayacağı ve dosyanın HMK 150. maddesi gereğince işlemden kaldırılacağı düzenlenmiştir.
Bu yasal düzenlemeler karşısında mahkemece yapılması gereken iş; öncelikle dosyada bulunan masraf kullanılmak suretiyle davacıya eksik harcın tamamlanması için muhtıra çıkarılmalı, süresinde tamamlanmaması halinde HMK 150.maddesi gereği dosya işlemden kaldırılmalıdır. Doğrudan davalıdan eksik harcı tamamlamasını istemenin yasal dayanağı bulunmamaktadır. Davalı, davanın yürütülmesini istiyorsa bu aşamada eksik harcı tamamlamasına engel bir durum bulunmamaktadır. Bir başka ifadeyle peşin harcın davacı tarafından yatırılması mecburi, davalı tarafından yatırılması ise iradi ve ihtiyaridir.