MAHKEMESİ : Ankara 10. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 25/03/2015
NUMARASI : 2014/530-2015/202

Taraflar arasındaki genel kurul kararının iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacılar vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacılar vekili, müvekkillerinin davalı kooperatifin ilk kurulduğu günden itibaren ayrı ayrı üyesi olduklarını, davalı kooperatifin yapımı için kurulduğu inşaat işini önce arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ile S.S. E Atasayanlar Yapı Kooperatifi"ne verdiğini, ardından 2012 yılı olağan genel kurul toplantısında davalı kooperatif ile S.S. Elit Atasayanlar Yapı Kooperatifi"nin birleştiğini, arsanın davalı kooperatife ait olduğunu, bu nedenle birleşme sırasında davalı kooperatifin eski üyelerine birleşme sonrasında A tipi üyelik adı verildiğini, S.S. Elit Atasayanlar Yapı Kooperatifi"ne üye olanlara ise birleşme sonrasında B tipi üyelik adı verildiğini, eşitlik ilkesinin sağlanması amacıyla da B tipi üyelerin inşaatın tamamlanmasına kadar yapım masraflarının tümünü üstleneceklerinin, A tipi üyelerden genel gider dışında, inşaat finansman gideri alınmamasının kararlaştırıldığını, davaya konu 28.06.2014 tarihli genel kurul toplantısına ilişkin çağrının müvekkillerine geldiğini, gündemi incelediklerinde 5-a bendinde 2013 yılı yani geçmiş dönem bütçesinin ve 2013 yılı için aidat tespitinin görüşüleceğini görmeleri üzerine toplantıya katılmadıklarını, ancak alınan kararlar tebliğ edildiğinde gündemde olmayan 2014 yılı bütçesine ilişkin olarak aidat kararı alındığını, A ve B tipi üyelikler arasındaki ayrımın kaldırıldığını öğrendiklerini, bu şekilde kooperatifin A ve B tipi üyelikleri arasındaki dengenin ortadan kaldırıldığını, eşitliğin bozulduğunu, A tipi üyeler arsa sahibi olduğundan, "ödemesiz üye" statüsünde olduğunu, genel kurulda belirlenen miktarın nasıl hesaplandığının anlaşılmadığını, rakamın fahiş olduğunu, bunun yanında ek ödeme kararlarının ağırlaştırılmış nisaba uyulmadan alınmış olduğunu, gündemin gereği gibi ilan ve tebliğ edilmediğini, gündemde olmayan konuların görüşülmesinin usulsüz olduğunu ileri sürerek, 28.06.2014 tarihli genel kurul toplantısının 5. maddesinde alınan kararların mutlak butlan ile sakat olduğuna ve iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, arsa sahibi müvekkili kooperatif ile S.S. E.A. Konut Yapı Kooperatifi"nin genel kurullarınca alınan karar doğrultusunda 16.12.2012 tarihinde birleştiğini, 16.12.2012 tarihli olağanüstü genel kurulun gündemindeki birleşme sonrası 6. maddesinde A tipi ve B tipi üyeler ayrımına gidilerek yükümlülüklerin ayrı ayrı belirlendiğini, arsa sahibi S.S. Çalışkan Mühendisler Konut Yapı Kooperatifi üyelerinin A tipi üye olarak belirlendiğini, birleşmeden sonraki 28.06.2014 tarihinde yapılan genel kurulda gündemin 5. maddesindeki oylama sonucu A ve B tipi üyelik ayrımı yapılmadan maliyet giderinin ortaklardan alınmasına karar verildiğini, davacıların A tipi üye olup, davaya konu genel kurul toplantısına katılmadıklarını, dolayısıyla muhalefetleri de bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre, genel kurul toplantısına katılmayan davacıların genel kurulda alınan kararların iptalini isteme hakkı bulunmadığı, ilke olarak, gündemde olmayan hususların görüşülmesi 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 46/3. maddesi uyarınca mümkün değil ise de; bu hususun mutlak butlan nedeni olmayıp, iptal nedeni olduğu, dolayısıyla bu durumda da davacıların dava açabilmeleri için genel kurul toplantısına katılmaları gerektiği,1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun “Ek ödeme Yüklemi” başlıklı 31. maddesinde, anasözleşmenin, ortakları ek ödemelerle yükümlendirebildiği, ancak, ek ödemelerin yalnız bilânço açıklarını kapatmada kullanılmasının şart olduğu hususunun, aynı şekilde söz konusu Yasa’nın 52/1. maddesinde, ek ödeme ihdası hakkında alınacak kararlar için bütün ortakların 3/4’ünün rızasının gerektiğinin düzenlendiği, genel kurul toplantısında kooperatifin muhtelif maliyet gider toplamı belirlenerek ortak sayısına bölünmesine karar verildiği, genel kurul toplantısından sonra ortaklara gönderilen açıklama yazısında bu miktarın bundan sonraki yapılacak muhtelif imalatlara ilişkin olarak ihtiyaç bedeli olduğunun açıklandığı, bu durumda kararın bilanço açığın kapatma amacına yönelik olmayıp, yapılacak imalatlara ilişkin olması nedeniyle ek ödeme mahiyetinde olmadığı, dolayısıyla ağırlaştırılmış nisapla alınması gereken bir karar olmadığı, toplantı ve karar nisaplarının yerinde olduğu, kanun hükümlerine aykırı bir hususun bulunmadığı, dolayısıyla mutlak butlan hallerinin olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- Dava, genel kurul kararının batıl olduğunun tespitine ve iptaline ilişkindir.
Davalı kooperatifin 16.12.2012 tarihli genel kurulunun 3. gündem maddesinde S.S. Elit Atasayanlar Konut Yapı Kooperatifi ile S.S. Çalışkan Mühendisler Konut Yapı Kooperatifi"nin birleşmesine, üye sayısının 183 üye ile sınırlandırılmasına, S.S. Çalışkan Mühendisler Konut Yapı Kooperatifi"nden gelenlerin üyeliğinin A tipi üyelik, S.S. Elit Atasayanlar Konut Yapı Kooperatifi"nden gelenlerin üyeliğinin B tipi üyelik olarak adlandırılmasına, A tipi üyeliklerin inşaatın yapım masraflarına katılmayıp, sadece cari giderlere katılmasına, B tipi üyeliklerin inşaatın tamamlanmasına kadar yapım masraflarının tümünün üstlenmesine karar verilmiştir.
Dava konusu 28.06.2014 tarihli genel kurulda 2014 yılı tahmini bütçesinin okunması ve tartışılması sonrasında 5-a) gündem maddesinde, 2014 yılı aidatının miktar ve ödeme tarihinin tespitine geçildiği belirtilmiş ve 3.500.000,00 TL olan muhtelif maliyet gideri toplamının tüm ortaklardan ve herbir ortaktan 19.000,00 TL olarak 2014 yılı sonuna kadar bu bütçe dönemi içerisinde ödenmesine karar verilmiştir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. maddesi hükmü uyarınca, ortaklar hak ve yükümlülüklerde eşit konumdadırlar. Yönetim kurulu bu ilkenin dışına çıkmak istediği takdirde, bu hususu, genel kurul gündemine alarak, genel kurulun tartışmasına açıkça sunması gerekmekte veya genel kurulun yapılan uygulamayı açıkça ya da zımnen benimsemesi icap etmektedir. Bu nedenle, sabit ve peşin aidat ödemek suretiyle ortaklığa alınmadaki bu usule uyulmamışsa, böyle bir ortağın (devam eden inşaatların finansmanına katılımı için) üyelik aidat yükümlülüğü devam eder. Açıklanan usule uyulmuşsa, ortaklığa alınmadaki bu farklılık, ortaklığa alındıktan sonra üyelik aidatı istenmesini mümkün kılmaz ise de kooperatifin amacına ulaşıncaya kadar yapılan genel yönetim ve altyapı giderlerinden ortağın sorumluluğu devam eder. Genel kurulca açık yetki verilmedikçe ya da zımnen benimsenmedikçe 1163 sayılı Kanun"un
23. maddesine aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul kararı vermesine veya akçalı konularda bir ortağı farklı statüde konumlandırmasına geçerli hukuki sonuç bağlanamaz.
Öte yandan, Dairemizin 19.02.2013 tarih ve 2012/6444 E., 2013/932 K; 01.04.2013 tarih ve 1318 E., 2066 K. sayılı ilamında da açıklandığı üzere; kooperatifin en yetkili organı genel kuruldur. Genel kurulda hakkaniyetin gerektirdiği ölçüde gerekli kararlar alınabileceği gibi, daha önce alınan ve uygulanan kararların değişen koşullar ve eşitlik ilkesi gerektirdiğinde, değişen koşullarda eşitlik sağlanmak üzere değiştirilmesi mümkün ve geçerli olup, bu durumda kazanılmış hakların ihlâlinden söz edilemez. Bu ilkelere uyulmadan alınan sonraki genel kurul kararı, önceki genel kurul kararının uygulanması ile oluşan kazanılmış hakları ihlâl edeceğinden yok hükmündedir. Bu nitelikteki kararların batıl olduğunun tespiti davası açabilmek için genel kurula katılmak, kararlara muhalif olmak gerekmediği gibi açılacak dava da herhangi bir süreye tabi değildir. Kazanılmış haklara ilişkin ihlâlin varlığının belirlenmesi halinde kararın batıl olduğunun tespitine karar verilmesi gerekir.
Bu durumda mahkemece, kooperatif uygulamaları konusunda uzman bilirkişi aracılığıyla davalı kooperatifin defter, kayıt ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak, 16.12.2012 genel kurul kararından sonra A tipi ve B tipi üyeliklerden ne şekilde ödeme alındığı, kararın uygulanıp uygulanmadığı, bir başka anlatımla uygulanmak suretiyle zımnen benimsenip benimsenmediği araştırılarak, genel kurul kararı alınmak ve uygulanmak suretiyle davacıların da aralarında bulunduğu A tipi üyelikler lehine inşaat finansmanı için aidat alınmaması yönünde kazanılmış hak oluşup oluşmadığı, dava konusu sonraki genel kurul kararının davacıların kazanılmış haklarını etkileyip etkilemediği hususunda rapor alınması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçeye ve eksik incelemeye dayalı olarak hüküm kurulması doğru olmamıştır.
3- 16.12.2012 tarihli genel kurulda alınan kararın uygulanmadığı, dolayısıyla dava konusu genel kurulda alınan kararın davacıların kazanılmış haklarını etkilemediğinin belirlenmesi durumunda ise;
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca, genel kurulda alınan kararların, oyunu kullanmasına haksız yere izin verilmemesi, çağrılmama, çağrının usulsüzlüğü, gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmemesi veya toplantıya ve karara yetkili olmayan kimselerin iştirak etmesi iddialarına, toplantıya gelmeyen ortaklar dayanabileceklerinden, ret oyu ve muhalefet şerhi koşulu bu kişiler için aranmamalıdır. Bu iddialara dayanmayan üyelerin, yasa, anasözleşme ve afaki iyiniyet kurallarına aykırılık halleri ileri sürülerek iptalleri isteminde bulunabilmesi için, toplantıya katılması, ret oyu vermesi ve karara muhalif kalarak keyfiyeti zapta geçirmesi ve davanın bu iddiaların tümü bakımından toplantıyı izleyen bir ayın içinde açılması gerekmektedir. Diğer anlatımla, toplantıya katılan ortaklar ret oyu kullanıp, alınan kararlara muhalif kalarak, keyfiyeti tutanağa geçirdikten sonra kararın yasaya, anasözleşmeye ve iyiniyet kurallarına aykırı olduğu iddiasıyla iptali için toplantıyı kovalayan günden başlamak üzere bir ay içinde dava açabilir. Somut olayda, davacılar iptal isteminde de bulunmuş ve davayı süresinde açmıştır.
Mahkemece 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 46/3. maddesinde yazılı usul izlenmeden gündemde olmayan hususların görüşülmesinin mutlak butlan nedeni olmayıp iptal nedeni olduğu, genel kurul toplantısına katılmayan davacıların iptal davası açma hakkının bulunmadığı kabul edilmiştir. Bu kabul, gündemin gereği gibi ilân ve/veya tebliğ edilmiş olmasına rağmen toplantıya gelmeyen üyelerin ilân edilen gündemde olmayan hususların, 46/3. maddesinde yazılı usul izlenmeden görüşmesi üzerine alınan kararların iptalini isteyememelerini ifade eden bir gerekçe olup, gündemin gereği gibi ilân ve/veya tebliğ edilmemesi halinde, anılan usul izlenmeden alınan kararların iptalini üye toplantıya katılmasa dahi, ret oyu ve muhalefet şerhi gerekmeksizin, ancak bir ay içinde isteyebilir. İlân ve/veya tebliğ edilen gündem maddeleri yeterli fikir verecek kadar açık olmayıp farklı değerlendirmelere elverişli veya yanıltıcı nitelikte ise gündemin gereği gibi ilân ve tebliğ edilmiş bulunduğu kabul edilemez. (Bkz: Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu, Türk Ticaret Kanunu"na göre Anonim Ortaklara Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, 3. Bası, İstanbul, 2001, Sh. 210) Somut olayda, davacılara ilân ve tebliğ edilen gündemde ""2013 yılı tahmini bütçesinin görüşülüp, karara bağlanması a) 2013 yılı kooperatif genel giderleri için ödenecek aidatların tespiti"" yazılı olup, davacılara 2014 yılı aidatının görüşülmesi hususu gündem olarak ilân ve tebliğ edilmediğinden, diğer anlatımla gündem gereği gibi ilan ve tebliğ edilmediğinden, mahkemece 2013 yılı aidatlarının görüşülmesine katılmak istemeyen ve bu nedenle toplantıya gelmeyen davacıların iptal isteminde bulunabilecekleri gözetilerek, alınan kararın yasaya, anasözleşmeye ve iyiniyet kurallarına aykırı olup olmadığı incelenmelidir.
Bu durumda mahkemece, genel kurula katılmayan davacıların kazanılmış haklarının ihlâl edilmemiş olması halinde, gündemin gereği gibi ilân ve tebliğ edilmemiş olmasına dayalı olarak, gündem dışında alınan kararların yasaya, anasözleşmeye ve iyiniyet kurallarına aykırılığı iddiasıyla iptali istemiyle iptal davası açma hakkı bulunduğunun kabulü ile gündemin 5-a bendinde alınan kararın, iptali gerekip gerekmediğinin tartışılarak, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye ve yanılgılı gerekçeye dayalı olarak hüküm kurulması doğru olmamıştır.
4-Kabule göre; 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca, üyenin kararın yasa, anasözleşme ve afaki iyiniyet kurallarına aykırılık halleri ileri sürülerek iptalleri isteminde bulunabilmesi için, toplantıya katılması, ret oyu vermesi ve karara muhalif kalarak keyfiyeti zapta geçirmesi ve davayı toplantıyı izleyen bir ayın içinde açması gerekmektedir. Dava süresinde açılmış ise de, HMK"nın 114/2. madde hükmü yollaması ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 53. ve davalı kooperatifin anasözleşmesinin 38. madde hükmünde aranan genel kurula katılmış olmaya, ret oyu ve muhalefet şerhi vermeye yönelik dava şartlarının gerçekleşmediği gözetilerek, davanın iptal istemi bakımından HMK"nın 114/2 ve 115/2. maddeleri uyarınca usulden; kararların batıl olduğunun tespiti istemi bakımından ise esastan reddine karar verilmesi gerekirken, davanın böyle bir ayrıma gidilmeden esasa ilişkin aynı gerekçe ile reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenle, davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacılar yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14.09.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.