BAM Hukuk Mahkemeleri İzmir 3. Asliye Ticaret Mahkemesi 2019/327 Esas 2022/930 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İZMİR
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/327
KARAR NO : 2022/930
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 17/07/2019
KARAR TARİHİ : 02/12/2022
KARARIN YAZIM TARİHİ : 30/12/2022
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili mahkememize sunduğu dava dilekçesinde; ... Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından davalı müvekkiline gönderilen 17/01/2018 tarihli yazıda ... Cad. No:... ... adresinde ... abone numarası ile müvekkili adına kayıtlı 25/01/2012 yılında takılan H.Meinceke marka ... seri numaralı sayacın 10 yıl süreli periyodik bakım damga süresinin dolduğunun bildirildiğini, söz konusu sayacın 3516 sayılı ölçüler ve ayarlar hükümlerine göre kendileri tarafından değiştirileceği ve yerine ultrasonik bir sayacın takılacağının belirtildiğini, daha sonra davalı tarafından 14/03/2018 tarihinde müvekkili şirket tesislerinde inceleme yapılarak müvekkili şirket adına kayıtlı ... ve ... numaralı aboneliklerin takılı olan DN150 çarpanında ... ve ... seri numaralı sayacın 10 yıllık damga sürelerinin bitmiş olduğu, bu iki sayacın değiştirilmesi gerektiğinin bildirildiğini, bunun üzerin 04/04/2018 tarihinde müvekkili şirket adına kayıtlı ... nolu aboneye 2006 yılında takılan 10 çarpanlı ... seri nolu H.Meinceke marka su sayacının değiştirilerek yerine ... seri nolu 1 çarpanlı ... marka ultrasonik tip sayacın takılacağının bildirildiğini, davalı tarafından yetkilendirilen ... isimli personelin nezaretinde olmak üzere müvekkili şirket personeli tarafından yapılacağının tutanak altına alındığını, bu konudaki tutanağın davalı tarafından yetkilendirilen personel ve müvekkili şirket yetkilisi tarafından imzaladığını, akabinde 06/08/2018 tarihinde ... abone nolu ... marka ... seri nolu sayacın arıza nedeniyle söküldüğünü ve yerine ... seri nolu ultrasonik bir su sayacı takıldığını, takılan sayacın çukurda olması ve logarın içinde bulunması sebebiyle kışın yağmur sularından etkilenebileceğini, elektronik devresinin zarar görebileceğinin müvekkiline bildirildiğini, yeni takılan sayaçtan 03/12/2018 tarihli 1.161.739,00-TL tutarında fatura tahakkuk ettirildiğini, söz konusu faturada belirtilen miktarın müvekkili şirketin tüketimini karşılayan ve her zaman ödediği tutardan mümkün olmayacak şekilde yüksek olması sebebiyle müvekkili tarafından davalıya 05/10/2018 tarihinde yüksek tüketim sebebiyle itiraz edildiğini, itiraza karşılık davalı tarafından sayacın 12/12/2018 tarihinde değiştirilerek test yapılmak üzere bilim sanayi ve teknoloji il müdürlüğüne gönderildiğini yapılan test sonucunda doğru çalıştığının tespit edildiğini, 19/12/2018 tarihi itibariyle 03/12/2018 tarihli faturaya ilişkin gecikme zammı hariç 1.218.915,95-TL tutarında ödemenin yapılması gerektiğinin bildirildiğini, söz konusu tüketimin fahiş derecede yüksek olduğunu, tekrar test yapılması için davalıya başvurduklarını, yeniden inceleme yapılmadığını, gerçekte tükettikleri kadar su bedelinden sorumlu olduklarını, her iki aboneliğin detaylı ekstrelerinin getirtilerek alınan dönemde bozuk olan sayaçların yönetmelik hükümlerine göre konusunda uzman bilirkişi aracılığıyla kıyas yöntemi uygulanmak üzere tükettiği su miktarı ve buna karşılık olan bedelin belirlenmesi gerektiğini, ihtirazı kayıtla ödedikleri 1.264.096,00-TL'nin iade edilmesi gerektiğini ileri sürerek, sayacın arızalı olup olmadığının tespiti ile ödenen fatura bedelinin iadesine, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde sayacın arızalı olduğunun tespiti ile söz konusu fatura dönemine ilişkin normal tüketim miktarının tespit edilmesi ve bu tüketim miktarına karşılık gelen bedelin müvekkilinin ödemiş olduğu 1.264.096,00-TL'den mahsup edilerek bakiye tutarın fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100,00-TL'sinin fatura ödeme tarihi olan 05/04/2019 tarihinden itibaren ticari faiziyle müvekkiline iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili mahkememize sunduğu cevap dilekçesinde; dava konusu tahakkukun usul ve yasaya uygun olduğunu, davacının iddia ettiği gibi herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığını, davacının ... ve ... nolu konut dışı iki adet abonelik kaydının bulunduğunu, ... nolu aboneliğe ilişkin sayacın 04/04/2018 tarihinde damga yılının dolması sebebiyle değiştirilip yerine ... seri nolu ultrasonik tip su sayacı takıldığını, yine ... nolu aboneliğe ilişkin sayacın damga yılının dolması sebebiyle 04/04/2018 tarihinde değiştirilerek yerine ... seri nolu ultrasonik tip su sayacının takıldığını, ... nolu aboneliğe takılan ... seri nolu sayacın çalışmadığına ilişkin su okuma görevlisi tarafından 30/07/2018 tarihli iş emrine istinaden 31/07/2018 tarihinde sökülerek yerine ... seri nolu ultrasonik tip sayaç takıldığını, sökülen sayacın sanayi ve teknoloji il müdürlüğü tarafından yapılan muayenesi sonucunda 08/08/2018 tarihli rapora istinaden bozuk olduğunun tespit edildiğini, aboneliğin 27/06/2018 ile 31/07/2018 tarihleri arasında tahakkuk ettirilen 84791m3 karşılığı 964.277,17-TL tutarındaki su ve atık su bedelinin iptal edilerek İzsu tarifeler yönetmeliğinin 14/2-ç maddesinin uygulanarak 3708 m3 karşılığı 42.168,86-TL tutarında su ve atık su bedelinin Ekim 2018 faturasına tahakkuk ettirildiğini, yine ... nolu aboneliğe ait davaya konu ... seri nolu ultrasonik tip sayacın aralık 2018 okuma döneminde tespit edilen endeksine göre 01/11/2018 - 03/12/2018 (32 gün) tarihleri arasında 96716 m3 sarfiyat karşılığı 1.161.739,18-TL tutarında su ve atık su bedelinin Aralık 2018 dönemi için fatura edildiğini, davacının itiraz dilekçesine istinaden söz konusu sayacın 12/12/2018 tarihinde değiştirilerek yerine ... seri nolu sayacın takıldığını, değişen sayacın Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü tarafından yapılan muayenesi sonucunda sağlam olduğunun tespit edildiğini, söz konusu sayacın doğru çalıştığının tespit edildiğini, davacı tarafın tanık dinletme talebinin yerinde olmadığını, ticari faiz talebinin yerinde olmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Taraflarca bildirilen deliller toplanmış, abone dosyaları incelenmiş, abonenin geçmişteki tüketimlerine ilişkin tüketim ekstreleri celp olunup değerlendirilmiş, taraf tanıkları dinlenmiş, bilirkişi görüşüne başvurulmuştur.
Davaya konu davacının ... nolu aboneliği için ... sayaç üzerinden 01/11/2018- 03/12/2018 dönemi için oluşturulan fatura bedelinin 1.161.739,18-TL olduğu, fatura bedelinin gecikme zammı ile birlikte davacı şirket tarafından 05/04/2019 tarihinde ihtirazı kayıttan eft yoluyla 1.264.096,00-TL olarak ödendiği anlaşılmıştır.
Mahallinde keşif yapılmış, keşif sonrasında Bilirkişi Makine Mühendisi ... sunduğu 17/02/2021 tarihli gerekçeli raporunda;davalı kurum tarafından yapılan davaya konu ... seri numaralı su sayacının muayenesinin mevzuata ve yönetmeliğe uygun olarak metrolojik muayenesinin yapılmış olduğunu, sayacın sağlam olduğunu, sayaçtan geçen su tüketiminin usulüne uygun tespit edildiği görüş ve kanaatine varıldığı, ancak davaya konu 03/12/2018 tarihli 1.161.739,00-TL tutarlı fatura tüketiminin gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda nihai takdirin mahkemeye ait olduğunu, ... seri numaralı ilk ultrasonik tip su sayacının kontrol ve tespit edilen arızasının dava dışı ... firmasında yapılmış olduğunu, bu çaptaki büyük sayaçların kontrol ve testinin ancak ... firması tarafından yapılabildiğinin belirtilmesine karşın ... seri nolu ilk ultrasonik su sayacının yerine takılan 05704 ultrasonik tip su sayacının metrolojik muayenesinin İzmir Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğünde görevli iki mühendis personel ile birlikte İzsu sayaç bakım ve onarım kontrol şube müdürlüğüne bağlı ölçü ayar kısmında yapılmış olduğunu, ... firmasında arıza testinin yaptırılmamış olduğunu, ... nolu su aboneliğine ait ... ultrasonik tip sayacın rögar içinde monte edildiğini, bu tip sayaçların yağmur sularından veya yağmurda biriken sulardan etkilenmesinin sayacın üst kadran bölümünde yer alan elektronik devrelerinin zarar görmesinin muhtemel olduğunu, İzsu Genel Müdürlüğünün su sayacının montajı sırasında gerekli uyarı ve bilgilendirmeyi yaptığı, bu nedenle izah edilen sorunlarla ilgili sorumluluğun davacı firmaya ait olduğunu ortaya koymuştur.
Bilirkişi raporuna davacı tarafça itiraz edilmiştir. Rapora karşı itirazların değerlendirilmesi ile uyuşmazlık dönemine ait tüketimin hayatın olağan akışına uygun olmadığı belirtildiğinden uyuşmazlık dönemine ilişkin tüketim miktarının ve fatura bedelinin tespiti konusunda ek rapor alınmasına karar verilmiştir.
Bilirkişi İbrahim Kurşun 27/05/2021 tarihli raporunda; davacı şirketin Kasım 2018 ayına ait 96.716m3 olarak tespit edilen tüketim miktarının teknik özellikleri belirtilen ultrasonik tip sayacın maksimum debisi dikkate alındığında bu miktarda bir kullanım olabilmesi için yaklaşık 13 gün boyunca 7/24 aralıksız maksimum kapasitede su kullanılmasının gerektiğini, ... nolu su aboneliğine ait sayaç değişimlerinin yaşandığı 2018 yılı ile diğer yıllar kıyaslandığında 2018 yılında davacı firma tarafından kullanılan su tüketim miktarının 2018 yılı öncesi ve 2018 yılı sonrası kullandığı su tüketim miktarının 2/3'ü katı oranının bir su tüketimini gerçekleştirdiği, bu durumun hayatın olağan akışına uygun olmadığını, İzsu genel müdürlüğü tarifeler yönetmeliğinin 14/2-ç maddesi su kaçağı olmayan sayaçtan sonraki tesisatında yenileme olmayan başka bir yere su vermeyen veya şebeke suyu tesisatı ile bağlantılı artezyen olmayan abonelerin yüksek sarfiyattan ötürü Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğüne başvurmaları sonucu raporları doğru olanlara dönemin geçmiş bir yıl içindeki tüketim sarfiyatının en yükseği ile yeni takılan sayacın kaydetmiş olduğu ilk sarfiyatın ortalaması baz alınarak ilgili dönem tarifesi ile tahakkuk yapılış şeklinde düzenlendiğini, buna göre hesaplanan su tüketim bedelinin 66.723,30-TL olduğunu, mevcut durum itibariyle tespit edilen söz konusu tüketim bedeline karşılık gelen 66.723,30-TL bedelin davacı firmanın ödemiş olduğu 1.264.096,00-TL'den mahsup edilebileceği, 1.197.372,70-TL bakiye tutarın ödeme tarihi olan 05/04/2019 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte talep edebileceği kanaatine varıldığını bildirmiştir. Söz konusu rapora davalı vekilince itiraz edilmiştir.
Davacı vekili 15/09/2021 havale tarihli dilekçesinde; bu davada Kasım ayı kullanımına ilişkin 03/12/2018 tarihli 1.161.739,00-TL tutarındaki fatura bedelinin iadesi talep edilmekle birlikte haksız olarak ödenmiş bulunan gecikme bedeli faizi 102.357,00-TL ile birlikte toplamda ödenmiş bulunan 1.264.096,00-TL tutarındaki borçtan sorumlu olmadıklarının tespitine ve iadesine karar verilmesine, mahkeme aksi kanaatte ise hayatın olağan akışına aykırı bir kullanım söz konusu olmaması sebebiyle dosya kapsamında tanzim olunan ek raporda diğer aylara göre kıyaslama metoduyla ödenmesi gereken fatura belirlenmiş olup 1.264.096,00-TL'den bilirkişi tarafından hesaplanan 66.723,30-TL'nin mahsubu ile 1.197.372,70-TL'nin ödeme tarihi olan 2018 Aralık ayından itibaren işleyecek faizi ile birlikte müvekkili şirkete ödenmesine karar verilmesini talep ettiklerini bildirmiştir. Davacı vekili 1.264.096,00-TL üzerinden eksik karar ve ilam harcını ikmal etmiştir.
Davalı tarafın bilirkişi raporuna karşı itirazların değerlendirilmesi bakımından bilirkişiden ek rapor alınmış, bilirkişi daha önceki görüşünde ısrarcı olmuştur.
Ek bilirkişi raporuna da itiraz edilmişse de, mahkememizce bilirkişi raporları yerinde görülmekle yeniden rapor ya da ek rapor alınmasına gerek görülmemiş, bilirkişinin rapor ve ek raporu hükme esas alınmıştır.
Toplanan tüm deliller karşısında; davacı işletmenin su aboneliklerine ilişkin sayaçların damga yılının dolması sebebiyle değiştirildiği, bunlardan ... nolu aboneliğe ilişkin değiştirilen ... nolu sayaçtan alınan 01/11/2018 - 03/12/2018 dönemine ilişkin oluşturulan faturanın 1.161.739,18-TL olduğu, davacı tarafça bu sayacın arızalı olduğu ileri sürülerek kontrolünün istendiği, davalı tarafça sayacın Bilim Sanayi ve Tekn. İl Müdürlüğüne yaptırılan muayenesi sonucunda sağlam olduğunun tespit edildiği, ancak söz konusu faturaya konu tüketimin sayacın maksimum debisi ile 7/24 aralıksız su kullanımı halinde yaklaşık 13 gün boyunca su kullanımına tekabül ettiği, davacının geçmiş dönem su tüketimleri de değerlendirildiğinde bu faturaya konu su kullanımının hayatın olağan akışına uygun olmadığı, söz konusu sayacın ultrasonik olduğu, rögar içinde monte edilmiş olduğu, yağmur sularından veya rögarda biriken sularda etkilenmesinin ve sayacın üst kadran bölümünde yer alan elektronik devrelerinin zarar görmesinin muhtemel olduğu, hayatın olağan akışına uygun olmayan fatura bedelinden davacının sorumlu tutulmasının hakkaniyete uygun olmadığı, bu durum karşısında davacının sorumluluğunun İzsu Genel Müdürlüğü tarifeler yönetmeliğinin 14/2-ç maddesine göre hesaplanan tutar kadar olması gerektiği, bilirkişinin faturaya konu dönem için hesapladığı muhtemel fatura bedelinin 66.723,30-TL olduğu, davacının itirazına ve bu davaya konu ettiği 1.161.739,18-TL fatura bedelinin gecikme zammı ile birlikte ihtirazi kayıtla davacı tarafından 05/04/2019 tarihinde 1.264.096,00-TL olarak ödendiği, davacının ödediği tutardan yönetmeliğe göre hesaplanan 66.723,30-TL'nin düşülmesiyle davacının 1.197.372,70-TL fazla ödeme yaptığı, bu tutarın iadesinin gerektiği kanaatine varılmakla, aşağıda belirtildiği üzere davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacı, dava dilekçesinde birincil talep olarak sayacın arızalı olup olmadığının tespiti ile ödenen fatura bedelinin iade edilmesini, ikincil talep olarak mahkemenin aksi kanaatte olması halinde sayacın arızalı olduğunun tespiti ile bu fatura dönemine ilişkin normal tüketim miktarının tespit edilmesi, bu tüketim miktarına karşılık gelen bedelin müvekkili şirketin ödemiş olduğu 1.264.096,00-TL'den mahsup edilerek bakiye tutarın fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100,00-TL'sinin fatura ödeme tarihi olan 05/04/2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davacı vekilinin talebini açıkladığı ve birincil talebine göre harç ikmalini yaptığı, 15/09/2021 havale tarihli dilekçesi de ıslah dilekçesi mahiyetinde değildir.
Öncelikle davacı vekilinin birincil talebi değerlendirilmiştir. Bu talep içerisinde sayacın arızalı olup olmadığının tespiti talep edilmiş ise de, bunun ön sorun olduğu, teknik incelemeye göre sayaç arızalı olmadığı tespit edilmekle birlikte sayaçtan tespit edilen endeksin elektronik devrelerinin zarar görmesi nedeniyle oluşabileceği ve oluşturulan fatura bedelinin hayatın olağan akışına uygun ve makul nitelikte olmadığı kabul edilmiştir. Bunun dışındaki davacının birincil talebinin ödenen fatura bedelinin iade edilmesi şeklindedir. Bu talepte faiz istenmemiştir. Davacının açıklama dilekçesine göre davacının bu talebine göre harç ikmali yapılmıştır. Mahkememizce bu talep değerlendirilerek ödenen tutarın tamamının değil ihtirazi kayıtla ödenen tutarından davacının sorumlu tutulması gereken ve yönetmeliğin 14/2-ç maddesine göre hesaplanan 66.723,30-TL düşülerek kalan fazla ödemenin iadesine karar verilmiştir. Sonuç olarak davacının dava dilekçesindeki birincil talebinde faiz talebi olmadığı, davacının birincil talebine konu davanın kısmen kabulüne karar verildiği dikkate alınarak davacıya iadesine karar verilen tutara faiz uygulanmamıştır.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere,
1-Davanın kısmen kabulüne, 1.197.372,70-TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Karar tarihi itibarı ile alınması gereken 81.792,52-TL harçtan peşin alınan 44,40-TL harç ile 21.585,89-TL tamamlama harcının mahsubu ile bakiye 60.162,23-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
-Dava açılmadan evvel zorunlu arabuluculuk kapsamında başvurulan arabuluculuk görüşmeleri nedeniyle devlet tarafından sarf olunan 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı kendisine vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesine ve davanın kabul edilen kısmına göre belirlenen 143.789,82-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesine ve davanın reddolunan kısmına göre takdir olunan 10.675,73-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf olunan 1.501,00-TL yargılama giderinden davanın kabul edilen kısmına göre takdiren 1.421,77-TL yargılama gideri ile 44,40-TL başvurma harcı, 44,40-TL peşin harç ile 21.585,89-TL ıslah harcı olmak üzere toplam 23.096,46-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
-Davalı tarafından sarf olunan 100,00-TL yargılama giderinden davanın reddedilen kısmına göre takdiren 5,27-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davalı üzerinde bırakılmasına,
-Taraflarca yatırılan ancak kullanılmayıp artan gider avansının karar kesinleştiğinde taraflara iadesine,
Dair, oybirliği ile verilen karar davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı. 02/12/2022

Başkan

Üye

Üye

Katip