BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/855 Esas 2022/764 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/855 Esas
KARAR NO : 2022/764

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 02/12/2022
KARAR TARİHİ : 06/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin, ticaret ile iştigal etmekte olan ... merkezi bulunan itibarlı ve ticari çevrede saygınlığı ile bilinen bir kişi olduğunu, ...Tic. A.Ş.'den alacağına karşılık olarak ... T.A.Ş ... Şubesi’nin ... seri numaralı, 14.01.2023 keşide tarihli, keşide yeri ... olan 67.238TL(altmışyedibinikiyüzotuzsekiz) bedelli çeki almış aldığını, ancak, müvekkilinin zilyedi olduğu dava konusu çekin kaybedildiğini, konu ile ilgili olarak ... Amirliği ... Savcılığı nezdinde şikayette bulunulduğunu, konu ile ilgili soruşturmanın devam ettiğini, çekin üçüncü şahısların eline geçmesinin müvekkili açısından telafisi imkânsız zararlar doğurabileceğinden, çek bedelinin bankadan alınmaması için öncelikle ödeme yasağı konulmasını, devamında da adı geçen çekin zayii nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Delillerin Değerlendirilmesi, Davanın Hukuki Niteliği ve Gerekçe ;
Dava, kıymetli evrakın iptali istemine ilişkindir.
Yasal düzenlemelere bakıldığında;
6102 sayılı TTK' nın 757.maddesinde "İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir." hükmünü içermektedir.
Yargısal uygulamalara bakıldığında;
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2013/2346 Esas, 2013/3334 Karar sayılı ilamında "...6102 sayılı TTK'nun 818 nci maddesi yollamasıyla uyuşmazlığa uygulanması gereken aynı Yasa'nın 757 nci maddesinde zayi nedeniyle çek iptal davasının ödeme yeri veya hamilin yerleşim yeri mahkemesinde görülebileceği hükme bağlanmıştır... "
İstanbul BAM 37. Hukuk Dairesi 2017/1596 Esas, 2017/1608 Karar sayılı ilamında "... Aynı Kanunun 757/1. maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebileceği, 759/1. maddesinde ise poliçeyi eline geçiren kişi bilinmiyorsa, poliçenin iptaline karar verilmesi istenebileceği hususu düzenlenmiştir. Somut olayda; çekin ödeme yeri, muhatap bankanın bulunduğu ...'dır. Bu durumda uyuşmazlığın çözüm yeri ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesince görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir." şeklinde kararlar verilmiştir.
Bu itibarla, çek iptal davalarının yasal düzenleme gereği ancak ödeme (muhatap bankanın bulunduğu yer) veya hamilin yerleşim yeri mahkemesinden istenebileceği, bahse konu hükmün emredici nitelikte olduğu ve mahkemenin yetkisine ilişkin olarak kesin yetki kuralı niteliğinde olduğu konusunda duraksama yoktur.
Bilindiği üzere, yetkinin kesin olduğu hallerde mahkemenin yetkili olmaması (HMK m.114/1-ç) dava şartı niteliğinde olup, davanın her aşamasında hem taraflarca ileri sürülebileceği gibi Mahkemenin de bu hususu resen nazara alması zorunludur.
Somut olaya gelince; hamilin yerleşim yeri adresi Uyap sisteminden alınan ve celp edilen mernis kayıtlarından da görüleceği üzere ...'dur. Dosyaya ibraz edilen dava konusu çek incelendiğinde, çekin ödeme yeri ise muhatap bankanın bulunduğu yer olan (...) adresidir. O halde, davacının davasını bu yerlerin yargı çevresi içerisinde bulunduğu Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemelerinde açması gerektiği halde, davanın mahkememizde açılması nedeniyle mahkememizin yetkili olmadığı açıktır. Öte yandan davacı gerçek kişi hamilin işletmesinin ... adresinde yer almakla birlikte, yukarıda yer verilen TTK 757. maddesinde "...hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden..." hükmü uyarınca mahkemenin yetkisi tayininde kanun hükmünün lafzı uyarınca iş yeri adresinin değil yerleşim yeri adresinin esas alınması gerektiği noktasında duraksama yoktur.
Açıklanan nedenlerle, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda (tarafların adalete mümkün olduğu ölçüde hızlı ulaşması ilkesi, esasen davanın hasımsız olması, yargıda hedef süre kriterleri, HMK'nın 30. maddesindeki usul ekonomisi ilkesi göz önünde bulundurularak) eldeki uyuşmazlık bakımından mahkememizin yetkisiz olması nedeniyle HMK 114/1-ç madde yollaması ve HMK 115/2 maddesi hükmü uyarınca davanın kesin yetki dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiş, dosyanın yetkili mahkeme olan ödeme ve hamilin yerleşim yeri Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : (Ayrıntısı ve Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere);
1-Davanın mahkememizin yetkisiz olması nedeniyle HMK m.114/1-ç madde yollaması ve HMK m.115/2 hükmü uyarınca USULDEN REDDİNE,
2-HMK m.20 hükmüne göre kararın kesinleştiği tarihten itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde ve talep halinde dosyanın yetkili BAKIRKÖY (NÖBETÇİ) ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ'ne gönderilmesine, iki haftalık yasal süre içinde talepte bulunulmadığı takdirde dosyanın re'sen ele alınarak davanın açılmamış sayılmasına karar verileceğinin ihtarına,
3-Harç, yargılama gideri, vekalet ücretine ilişkin hususların yetkili mahkeme tarafından değerlendirilmesine,
Dair, davacının yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi'ne İstinaf yasa yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu karar verildi.06/12/2022

Katip ...



Hakim ...