MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 06.07.2002 gününde verilen dilekçe ile meraya elatmanın önlenmesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 13.03.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili, ..... İlçesi, ..... Köyü ile ...... Köyü arasında sınır ihtilafı bulunduğunu, davalı tarafın iki köy arasındaki meranın kendi köylerinin hudutlarında kaldığını iddia ettiğini, dava konusu yerlerin Karaağaç Köyü sınırları içinde kaldığını ileri sürerek, meraya elatmanın önlenilmesini talep etmiştir.
Davalı köy vekili, iki köy arasında idari sınır bulunmadığını, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Mera, bir veya birden fazla köy veya kasaba halkına bağımsız veya birlikte tahsis edilmiş ya da kadimden beri hayvan otlatmak amacıyla kullanılan, hak sahiplerinin üzerinde intifa hakkı olan arazi parçasıdır. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera, yaylak ve kışlaklar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zamanaşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz (4342 sayılı Mera Kanunu m. 3,4).
31.05.1965 tarihli ve 4/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile “...tek başına bir köye ait bulunan mera, yaylak ve kışlakların tümünün veya bir parçasının bir başka köy sınırı içine alınmış olması halinde, sınır değişikliğinin ikinci köye bir yararlanma hakkı sağlamayacağı ve ilk köyün eskiden olduğu gibi bu yerlerden tek başına yararlanacağı” öngörülmüş olup, bu karar 4342 sayılı Mera Kanununun 29. maddesi ile de yasa hükmü haline gelmiştir. Böylece, bir köy ya da belediye sınırları içinde kalan mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde bir başka köy veya belediyenin de intifa hakkı olabileceği kabul edilmiş, idari sınırların aidiyetin belirlenmesinde önemi olmadığı vurgulanmıştır. İdari sınırlar sadece yetkili mahkemenin saptanmasında önem arz eder.
Meraya elatmanın önlenmesi davası, kadim yararlanma hakkı olan köy veya belediye tüzel kişiliği ya da taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olması nedeniyle Hazine tarafından açılabilir. Aynı şekilde, bir yerin mera olduğu iddiasıyla köy veya belediye tüzel kişiliğinin ya da Hazinenin tapu iptali ve sınırlandırma istemiyle dava açmasına olanak vardır.
Mera, yaylak ve kışlak davalarında, tahsise ya da kadim kullanma hakkına dayanılabilir. Tahsise dayanıldığında, dayanak belgelerin, ayrıca karşı tarafın savunmasında ileri sürdükleri kayıtların tüm geldileri ile birlikte merciinden getirtilmesi, kadimlik iddiası varsa bu hususun araştırılması, gerektiğinde köyün kuruluş tarihinin İçişleri Bakanlığından sorulması ve köyün kadim ya da muhdes olup olmadığının saptanması gerekir.
Keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıkların çekişmeli mera veya yayla ile herhangi bir yararlanma ilişkisi bulunmayan, yansız anlatımda bulunabilecek, yöreyi iyi bilen ve çevre köy ya da kasabalarda yaşayan yaşlı kişilerden seçilmesi gerekir.
Mahkemece yapılacak keşifte; tahsise dayanılıyorsa tahsis kayıtlarının yerel bilirkişi ve tanıklar aracılığıyla uygulanması, dava konusu yeri kapsayıp kapsamadığının belirlenmesi, taşınmazın mera olmadığı iddiasının bulunması halinde varsa çevre taşınmazlara ait kayıtlar da uygulanarak dava konusu yeri ne şekilde okuduğunun çevre taşınmazlarla toprak yapısı kıyaslanarak uzman bilirkişiler aracılığı ile uyuşmazlığa konu yerin ve niteliğinin saptanması gerekir.
Kadimlik iddiasında ise yerel bilirkişi ve tanıklara taşınmazın kim tarafından ve ne şekilde kullanıldığı ve sınırları sorularak sonuca gidilmelidir.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; davacı köy, kadim meraya elatmanın önlenmesini istemiştir. Davalı köy ise dava konusu meranın kendi köylerine ait olduğunu savunmuştur. Taraflar sınır noktalarında anlaşamadıkları için meranın kullanılması hususunda uyuşmazlık doğmuştur. Yukarıda da belirtildiği gibi kadim meraların aidiyetinin belirlenmesinde idari sınırların bir etkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle yapılacak araştırma dava konusu meranın kadimden beri hangi köy veya köyler tarafından kullanıldığının açık bir şekilde tespitine ilişkin olmalıdır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, dava konusu alanda özel mülkiyete tabi taşınmazlar ve orman alanı bulunduğu, kalan meranın ise her iki köy tarafından kullanıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de mahkemece yapılan araştırma ve incelemeler hüküm kurmaya yeterli olmayıp düzenlenen fen bilirkişi raporu keşfi izlemeye elverişli değildir. Bu durumda öncelikle dava konusu taşınmazın ve komşu taşınmazların tapu kayıtları ve kadastro tutanakları ile kadastro tespitine dayanak yapılan tüm belgeler getirtilmeli, dava konusu yerde orman tahdidi yapılıp yapılmadığı araştırılmalı, yapılmış ise tahdit krokisi getirtilmeli, yöreyi bilen ve taraf köyler dışındaki köylerden yaşlı bilirkişiler belirlenerek uzman bilirkişiler eşliğinde mahallinde yeniden keşif yapılmalı; kayıtlar mahalline uygulanmalı, tarafların gösterdiği tanıklar dinlenmeli ve varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.

Kabule göre de davalı köy dava konusu meradan müstakil yararlanma hakları bulunduğunu iddia ettiğine göre mahkemece, toplanan deliller sonucu tarafların müşterek yararlanma hakları olduğu tespit edilirse davanın reddine, aksi halde müşterek kullanıma elatmanın önlenmesine karar verilmesi gerekirken bu hususun gözardı edilmesi de yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle hükmün BOZULMASINA, istek halinde temyiz harcının yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07.04.2016 gününde oybirliği ile karar verildi.