BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/575 Esas 2022/904 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/575 Esas
KARAR NO : 2022/904

DAVA : İtirazın İptali (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 15/08/2022
KARAR TARİHİ : 13/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamaları sonunda :
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle :
"...Müvekkil şirket, 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümlerine göre ...'nun işletme hakkı sahibi; davalı ise işletme hakkı müvekkil şirkette bulunan otoyollarını ticari amaçla kullanmış olan kişidir. 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanun'un “Geçişin 5. fıkrası “4046, 3465 ve 3996 sayılı kanunlar çerçevesinde işletme hakkı verilen veya devredilen otoyollar veya erişme kontrolünün Ücretini Ödememe ve Güvenliğin İhlali” başlıklı 30. Maddesi uygulandığı karayollarından geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapan araç sahiplerinden, işletici şirket tarafından geçiş ücreti ödemeden giriş çıkış yaptığı mesafeye ait geçiş ücreti ile birlikte bu ücretin dört katı tutarında ceza, genel hükümlere göre tahsil edilir.” hükmünü haizdir. İşletme hakkı müvekkil şirkette bulunan otoyollarından - geçişler, mezkür madde - gereği ücretlendirilmekte, ücret ödemeden yapılan geçişlerde, geçiş ücreti ile birlikte dört katı tutarında ceza uygulanmaktadır. Bununla birlikte aynı kanunun 30. maddesinin 7. fıkrası “Geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapanlardan, ödemesiz geçiş tarihini izleyen on beş gün içinde yükümlü olduğu geçiş ücretini usulüne uygun olarak ödeyenlere, bu maddenin birinci fıkrası ile beşinci fıkrasında belirtilen cezalar uygulanmaz.” hükmünü haizdir. Anılan madde gereği otoyoldan çıkış yapılan tarihi izleyen 15 gün içinde ödeme yapılması durumunda belirtilen oranda ceza uygulanmamaktadır. Davalı,... plakalı aracıyla 06.05.2020 ile 10.05.2020 tarihleri arasında 7 kez geçiş ücreti ödemeksizin müvekkil şirketin işletmesinde olan otoyollardan ihlâlli geçiş yapmıştır. Bedeli ödenmeden yapılan geçiş ücretleri 15 günlük sürede de ödenmediği için davalı hakkında .... 18. İcra Müdürlüğü'nün ... E. sayılı dosyasıyla takip başlatılmıştır. Davalı taraf, itiraz dilekçesi ile borca ve ferilerine itiraz etmiştir. Bunun sonucunda takip durdurulmuş ve müvekkil şirketin mağduriyetine sebep olunmuştur. İşbu itirazların tarafımızca kabul edilebilir hiçbir yanı bulunmamakla beraber davalı yanca sırf takibi durdurmak için yapıldığı ortadadır. Davalı itiraz dilekçesinde “Tarafıma gelen borca İTİRAZ EDİYORUM. Benim böyle bir borcum yoktur. Dosyanın durdurulmasını talep ederim.” şeklinde beyanda bulunmuştur. Davalı belirtilen tarihlerde müvekkil şirketin işletme hakkına sahip olduğu otoyollardan ihlâlli geçiş yapmıştır. Bu durum, şirket kayıtlarının incelenmesiyle de görülecektir. Davalının müvekkil şirket tarafından işletilen otoyolun kullanılmadığına dair bir itirazı da bulunmamaktadır. Bu sebeple borcun olmadığına dair ispat yükü, TMK m.6 ve HMK m.190 gereğince davalı yanın üstündedir. Davalının beyanlarının hukuka aykırılığını açıkça ortaya koymak için kısaca tahsilat sürecini izah etmekte fayda görülmüştür. Geçiş esnasında ücret toplama sistemince otoyoldan geçen her aracın plakasının önden ve arkadan fotoğrafını çekilmekte ve aracın plakası ile OGS veya HGS etiketi okunmaktadır. Araç geçiş yaptıktan sonra, aracın plakası sistem tarafından kesin olarak okunabilmiş ise, banka alt yapısıyla entegre çalışan ücret sorgulama sistemi araç sahibinin OGS veya HGS hesabından geçiş ücretine yetecek bakiye olup olmadığını sorgulamakta, bakiye varsa ve tahsilata engel başkaca bir husus yoksa ( kara listede olması, hesabın tahsilata kapalı olması vs.) provizyon yanıtının da olumlu gelmesi halinde geçiş ücretini hesaptan tahsil edilmektedir. Kanuni yükümlülük üstteki iki adım ile sona ermiş olmasına ve müvekkil şirketin hiçbir kanuni zorunluluğu bulunmamasına rağmen, iyi niyetle kullanıcıların hesaplarını geçişi müteakip 15 gün boyunca sorgulamakta ve provizyon istemine olumlu yamıt alırsa geçiş ücretini cezalar uygulanmaksızın tahsil etmektedir. Bahse konu olayda da araç plakasının bağlı bulunduğu hesaptan provizyon istenmiş ancak provizyon istemleri reddedildiğinden, geçiş ücreti geçiş anında veya geçişi takip eden 15 günlük süre içinde tahsil edilememiş, davalı borçlu tarafça da ödenmediğinden 6001 sayılı kanunun amir hükmü gereği gecikme cezası da eklenerek tahsili talep edilmiştir. 6001 Sayılı Kanun'un “Geçiş Ücretini Ödememe ve Güvenliğin İhlali” başlığını taşıyan ve uygulanması ayrıca bir ön bildirim ve ihtara muhtaç olmayan 30. maddesi, emredici niteliktedir. Dolayısıyla ihlalli geçiş ücretini 15 günlük yasal süre içinde ödeme yükümlülüğü, münhasıran araç sahibi üzerindedir. OGS-HGS hesaplarında yeterli bakiye bulunup bulunmadığını bilmek, öğrenmek ve denetlemek de araç sahibinin yükümlülüğü olup, bu konuda abonelik ilişkisi çerçevesinde banka ya da PTT ile yaşanabilecek her tür sıkıntının da Banka/PTT müşterisi araç sahibi ile ilgili kurum arasında çözümlenmesi gerekmektedir. Müvekkil şirketin, bu hesaplardaki bakiyeyi görmeye yetkisi olmadığı gibi, bu yönde doğabilecek bir ihtilafın tarafı da değildir. Davalı taraf, geçiş ücretini ödemek amacıyla hesabını müsait hale getirmiş olsa dahi dava konusu dışında kalan ihlâlli geçişleri mevcutsa ve/veya o esnada başkaca otoyolu kullanıyorsa bu geçişlere ilişkin ücretler dava konusu alacaktan önce tahsil edilebilmektedir. Geçiş anında hesapta çekilmesi gereken geçiş bedelinden bir kuruş dahi eksik bakiye olsa dahi sistem bu durumu yetersiz bakiye olarak algılamaktadır ve dolayısı ile tahsilat yapılamadığı için geçiş ihlâlli olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca kullanıcıların HGS/OGS hesapları, müvekkil şirket ile ilgisi olmayan bir nedenden dolayı (“Ürün Kara Listede”, “OGS'de Tanımlı Olmayan Plaka”) tahsilata kapalı olabilmektedir. Örnek vermek gerekirse; geçiş yapılan otoyol ücretinin 20,00 TL olması durumunda kullanıcının geçiş sırasında hesabında 20,00 TL ve üzeri bakiye varsa bu bedel çekilir, (kullanıcının HGS/OGS cihazında hesaptan çekim yapılmasını engelleyen problem olmaması vb. gibi müvekkil şirket tarafından bilinemeyecek durumların olmadığı varsayımında) ancak o sırada hesapta 19,99 TL bakiye olsa dahi bu tutar çekilemez ve sistem geçişi ihlalli geçiş olarak nitelendirir. Kullanıcının geçiş yaptıktan sonraki 15 günlük süre içerisinde hesabına 20,00 TL ve üzeri bakiye yükleme yapmış olması halinde ise, yine müvekkil şirketin provizyon sorgulaması yaptığı esnada hesapta yeterli bakiye olması ve bankanın provizyon sorgusuna olumlu dönüş yapması gerekir. Yani; geçişi takip eden ve cezasız ödeme imkânı sunulan 15 günlük süre içerisinde bakiye yüklense dahi, provizyon sorgusu alınmadan evvel kullanıcı başka otoyollardan geçebileceği, ya da onlardan kaynaklı ödenmemiş geçiş ücretleri hesaptan çekilebileceği için salt olarak ihlalli geçişi takip eden 15 günlük süre zarfında bakiye yüklenmesi yeterli olmayacak olup, açıkça belirtildiği üzere geçiş ücretinin ödendiğinin kullanıcı tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak; müvekkil şirketin sadece geçiş esnasında geçiş ücreti ödenmişse ya da 15 günlük zaman zarfında -yükümlülüğü olmamakla birlikte- provizyon alındığı anda yeterli bakiye var ise geçiş ücretini tahsil kabiliyeti olup, her an tahsil edebilmesi, HGS/OGS hesaplarında yeterli bakiye varken tahsilata engel olması mümkün değildir. Davalı tarafın geçiş yaptığı esnada HGS/OGS sisteminde yeterli bakiyenin olup olmadığını veyahut sistemin tedarik ettiği banka/ödeme kanalından kaynaklı bir sorun olup olmadığını müvekkil şirketin bilemeyeceği, araştıramayacağı ve kendisine böyle bir sorumluluk da atfedilemeyeceği aşikârdır. Sorgu sonucunda ret alındığı noktada müvekkil şirketin ilave bir işlem yapma olanağı ve yükümlülüğü bulunmamakta ve 6001 Sayılı Kanun'un amir hükmü uygulanmak zorunda kalınmaktadır. Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi konu ile ilgili olarak vermiş olduğu 2018/290 Esas 2018/504 Karar sayılı emsal kararda “...Davacı şirketin yasa tarafından kendisine verilen görevi yerine getirdiği, işletmesi devredilen köprü ve otoyollar için alınması gereken cezalı tutar için işletmeci şirket aracı görünse de yasanın açık ifadesi karşısında bunun idari para cezası olmadığı açıktır. 6100 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun'un 30/5 maddesine göre; geçiş ücretleri ve cezalardan araç maliklerinin sorumlu olduğu anlaşılmaktadır. Davalı, geçiş ücretini ödediğini iddia etmemektedir. Sadece HGS veya OGS kartlarının banka hesabında yeterli bakiye olduğunu iddin etmektedir. Ancak bu hesaplardan para çekildiği de iddia edilmemektedir.OGS ve HGS kartlarından para çekilmemesi halinde davalı geçiş ücretini ödemek zorundadır..."şeklinde hüküm tesis etmiştir. Bölge Adliye Mahkemeleri'nin vermiş olduğu kararlardan da açıkça görüleceği üzere gerçek ve tüzel kişiler, işletmesi devredilmiş otoyolların kullandıkları esnada bu kullanım bedelini ödemekle mükellef olup, müvekkil şirketin davalıya karşı takipten önce herhangi bir ihtar veya bildirimde bulunma zorunluluğu söz konusu değildir. 6001 sayılı kanunun madde 30/5 fıkrasının uygulanması için ön bildirim veya ihtara gerek bulunmamaktadır. Kanun koyucu ihlalli geçiş nedeniyle araç sahibinin borçlandırılmasını bildirim şartına bağlamamıştır. 19.12.2018 tarih ve 30630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7155 Sayılı Kanun'un 23. maddesi ile 6325 Sayılı Kanun'a eklenen 18/ A-2 maddesi gereğince, 01.01.2019 tarihi itibariyle ticari davalardan konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan evvel arabuluculuğa başvuru şartı getirildiğinden öncelikle İstanbul Arabuluculuk Bürosu'na başvuru yapılmıştır (Arabuluculuk Dosya No: 2021/43681). Ancak arabuluculuk toplantısında anlaşma sağlanamamıştır. Davalının haksız ve hukuki dayanaktan yoksun itirazının iptali ile takibin devamına, Davalının itirazının kötü niyetli olması ve alacağın likit olması sebebiyle borçlu aleyhine asgari 4620 oranında icra inkâr tazminatına hükmedilmesine, Tüm yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davalı yana tahmiline karar verilmesini..."talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı cevap dilekçesinde "... Kapalı Cezaevi İnfaz Kurumu Müdürlüğü'nde Tutuklu olarak bulunduğunu, Kaçak geçiş yapıldığı iddia edilen ... plaka aracın şahsına ait olduğunu,HGS/,OGS kartını Denizbanktan aldığını ve otomatik ödemede olduğunu, Denizbank'tan aldığı o döneme ait HGS/,OGS kartın bağlı olduğu hesap dökümünün imzalı ve mühürlü döküman resmin eski ve yeni HGS/,OGS kart resimlerinin marvekaptom@hotmail.com mail adresinde konu olan şirketin müşteri hizmetleri ile görüştüğünü, eski kartı ile kontrol yaptıklarını gerekli düzenlemeyi yapacaklarını, konu üzerine şirket avukatıyla görüştüğünü, avukatın şirketin haber vermesi gerektiğini, herhangi bir kaçak geçişi yapmadığını borca itiraz ettiğini., haklılığını kanıtlanmasını.." belirtmiştir.
GEREKÇE:
İcra takibine vakii itirazın İİK.m.67 hükmü doğrultusunda iptali talebi mahiyetinde olduğu anlaşıldı.
İcra dosyasının celp edilip incelenmesinde özetle şöyledir:
"...Davacı, davalı (...) aleyhine 24.06.2020 tarihli ... 18.İcra Dairesinin ... Esas sayılı dosyası ile ihlali geçiş listesine dayalı takip başlatılmış, başlatılan takip ile 1041,25 TL geçiş ücreti para ceza tutarı için alacağın takip tarihinden itibaren asıl alacağa işleyecek yıllık %9 ve değişen oranlarda ticari faiz oranı üzerinden hesaplanan alacak TBK. Md.100 gereğince tahsili talep edilmiştir fakat davalının itiraz talep kabul edilerek icra işlemi durulmuştur..."
14/11/2022 tarihli bilirkişi raporu özetle şöyledir:
"...Davacı ... Şirketi ile Davalı ... arasında itirazın iptali davası ile ilgili olarak dava dosyası içerisinde yer alan tüm bilgi ve belgelerin tarafımca incelenmesi ve değerlendirilmesi sonucunda; İhlalli geçiş tarihlerinde ... plakalı aracın 29.08.2022 tarih ve ...sayılı Türkiye Noterler Birliği tarafından düzenlenen yazıdan davalı ...adına kayıtlı olduğu anlaşıldığı, ... plakalı aracın davalı ... adına kayıtlı olduğu dönem içerisinde geçiş ihlallerinin olduğu hususunda taraflar arasında ihtilaf bulunmadığı,Dosya içerisinde davalıya ait aracın ihlali geçiş ücretlerinin ödendiğine dair herhangi bir bilgi ve belgenin bulunmadığı, Raporun 2.2. bölümünde hesaplandığı üzere ihlali geçiş ücretleri ile 6001 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi 5 inci fıkrası gereğince 4 kat uygulanan ceza tutarlarının toplamının 1.041,25 TL olduğu, ... 18.İcra Dairesine ait .... Esas sayılı dosyasında davacı tarafından davalı aleyhine 24.06.2020 tarihli talep ile icra takibi başlatıldığı, Davacının takip tarihi itibariyle davalıdan aşağıda hesaplandığı üzere toplam 1.051,92 TL (asıl alacak+faiz+KDV) alacaklı olduğu, Asıl alacak tutarı (Geçiş Ücreti +Ceza) : 1.041,25 TL, işlenmiş faiz tutarı : 9,04 TL, KDV( İşlenmiş faiz x %18) 1,63 TL toplam alacak: 1.051,92 TL, davacı tarafından mahkemeden talep edilen tutar 1.041.25 TL olup, raporumuzda detaylı şekilde belirtilen faiz hesaplama tablosuna göre toplam alacak 1.051,92 TL olarak hesaplanmış.." 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun "İtirazın iptali" başlıklı 67. maddesi şöyledir:
"Takip talebine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptalini dava edebilir.
Bu davada borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı; diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre, red veya hükmolunan meblağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere, uygun bir tazminatla mahkum edilir.
İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.
Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır.
Bu Kanunda öngörülen icra inkar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve benzeri tazminatların tespitinde, takip talebi veya davadaki talep esas alınır."
Toplanan deliller ve dosya kapsamına göre; davacının takip tarihi itibarıyla takip bedeli kadar alacaklı olduğuna ilişkin iddiasını alacağa dayanak olarak gösterdiği ihlalli geçiş kayıtları ile ortaya koyduğu, davalının geçiş anında hesabında geçiş ücretini karşılamaya yeterli miktarda bakiye bulundurmadğı, bilirkişi raporunun davacının talebini destekler mahiyette olduğu, faiz talebinin alacağın türü ve dosya kapsamına uygun düştüğü, takip talebine konu edilen alacağın miktar itibarıyla hesaplanabilir olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, davaya konu edilen icra takibine yapılan itirazın haksız olduğu, icra inkar tazminatına hükmedilmesine dair koşullarının somut dosya bağlamında mevcut bulunduğu değerlendirilmiş ve davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere :
DAVANIN KABULÜNE;
-... 18. İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı icra takibinin takip talebindeki şartlarla devamına,
Alacağın %20'si olan 210,38 TL icra inkar tazminatının davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2-Peşin harç karar harcını karşıladığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Gereği takdir ve tayin olunan 1.041,25-TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
4-Davacı yargılama gideri 172,90-TL ilk harç ve masraflar ile 1.550,00-TL (posta/tebligat/bilirkişi) olmak üzere toplam 1.722,90-TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
5-6325 Sayılı Yasa'nın 18/A-14 maddesi ile Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği'nin 26. Maddesine göre; Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
6-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından arta kalan kısmın HMK 333 maddesi uyarınca ilgili tarafa iadesine,
Davacı vekilinin yüzüne karşı davalının yokluğundan miktar itibarıyla KESİN olarak karar verildi. 13/12/2022

Katip
¸e-imzalıdır


Hakim
¸e-imzalıdır