BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/544 Esas 2022/748 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/544 Esas
KARAR NO : 2022/748 Karar

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 14/08/2022
KARAR TARİHİ : 13/12/2022


Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu 14/08/2022 tarihli dava dilekçesini özetle; Davacı şirketin ticari defterlerini tutan serbest muhasebeci mali müşavir ...'un nitelikli dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, mala zarar verme suçlarından ötürü şikayet ettiklerini, aynı zamanda Smmm ...' un nitelikli dolandırıcılık suç fiilinin ortaya çıktığı ve defterleri tutan meslek mensubuna olan güvenin tamamen zedelendiği, 23/05/2022 tarihinden itibaren işbu şüpheli Smmm' ye telefonla, sözlü ve whatsapptan yazılı şekilde, noter ihtarnamesi ile 06/07/2022 tarihinde yine defterleri teslim etmemesi üzerine 03/08/2022 tarihinde ihtarname çekildiği ve işbu ikinci ihtarnamenin smmm' ye ulaştığı, üzerinden üç gün geçmesine rağmen smmm tarafından müvekkil şirkete defterlerin "Getireceğim, teslim edeceğim" demesine rağmen hala teslim edilmemesinden mütevellit, şirketin artık defterlerin zayi olduğunu düşündüğü, ayrıca 03/08/2022 tarihli ihtarname ile sözleşmesinin fesih ihbarnamesi de gönderildiği, ekte yer alan savcılık soruşturma dosyası şikayet dilekçesi ve delilleri ile beraber, öncelikle ...ve Smmm ...'a müzekkere ile 2020,2021,2022 yılı tüm ticari defterlerin (yevmiye, kebir, envante) akıbetinin sorulduğu, eğer defterler mevcut ise, bunun somut olarak kanıtlanması için, Smmm ...' un mahkemeye veya şirket yetkilisine kesin sürede teslim etmesini, aksi takdirde, mağdur şirkete 2020,2021,2022 yılı tüm ticari defterleri için zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava; TTK.'nın 82/7 maddesine dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
6102 Sayılı Kanunun 82/7. Maddesi "Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği davanın hasımsız olarak açılacağı belirtilmektedir. Davacının söz konusu düzenlemeden yararlanabilmesi için bir taraftan defterlerin ve belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziya uğramanın onun iradesi dışında elinde olmayan bir neden ile meydana gelmiş olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması, başka bir deyişle davacının irade dışında defter ve vesikaların tamamen veya kısmen kaybı yahut yok olması gerekmektedir.
Saklanması gereken defter ve belgeler, saklama süresi içinde, yangın, deprem, su baskını gibi bir afet veya hırsızlıktan dolayı zayi olursa, tacirin (ölmüşse mirasçılarının), durumu öğrendikten itibaren on beş gün içerisinde işletmenin olduğu yerdeki mahkemeye başvurarak zayi belgesi alması gerekir. Kanun’da “isteyebilirler” denmiş ise de bu bir zorunluluk niteliğindedir. Zayi belgesi için açılan dava, çekişmesiz yargı işidir (TTK m.82/7).
Yasal dayanakları ortaya konularak yapılan bu açıklamalardan sonra somut olaya gelindiğinde, TTK'nın 82/7. maddesinde, zayi belgesi verilmesini gerektirecek zayi olma durumları sınırlı olarak sayılmamış ise de tacirin zayi belgesi isteyebilmesi için, defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin yerleşmiş içtihatlarında belirtildiği üzere 6102 sayılı TTK'nın 82/7. maddesinde zayi sebepleri tahdidi olarak sayılmamıştır. Diğer bir deyişle; maddede geçen "yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi" denilmek suretiyle bu gibi olayların benzerlerinin de bu kapsama girebileceği anlatılmaktadır. Bu meyanda, tacirin elinde olmayan benzer olaylarda maddenin kapsamı içindedir. Ancak, hangi olaya dayandırılırsa dayandırılsın zayi iddiasının samimi ve inandırıcı olması, hayatın mutad cereyanına açıkça aykırı düşmemesi gerekir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 2016/6084 Esas, 2018/155 Karar). Yine tacirin defterlerini gerekli özen ve dikkatle saklaması icap etmektedir. Somut olayda, davacının 2020,2021,2022 yıllarına ait tüm ticari defterlerin muhasebecisi Özgür Durmuş tarafından teslim edilmemesi nedeniyle zayi belgesinin verilmesinin talep edildiği ancak defterlerin davacının eline geçmemesinin nedeninin davacının kendi rızası ile anlaştığı muhasebecisinin defterleri teslim etmemesi olduğu bu sebeple kaybolma halinin TTK'nın 82/7. Maddesi anlamında talep eden tacire kusur izafe edilemeyecek onun iradesi dışında gerçekleşen bir olay olarak kabulü mümkün olmadığı kanaatiyle davanın reddine karar verilmiştir.
(Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2017/1467 Esas 2018/7030 Karar, 2016/11963 Esas 2018/3664 Karar, 2016/817 Esas 2017/3842 Karar, 2011/15162 Esas 2013/105 Karar, 2006/14049 Esas 2008/956 Karar sayılı emsal ilamları ; İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 43. Hukuk Dairesi 2021/2114 Esas 2021/1675 Karar sayılı emsal İlamı; Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi 2021/1967 Esas 2021/1673 Karar sayılı emsal ilamı; İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi 2020/1351 Esas 2020/1021 Karar sayılı emsal İlamı; Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2022/126 Esas 2022/73 Karar sayılı emsal ilamı; Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi 2022/353 Esas 2022/374 Karar sayılı emsal ilamı)

HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE
2-Kafi miktarda harç alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davacının gider avansından artan bakiyesinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.


Katip ...
e-imzalıdır


Hakim ...
e-imzalıdır