BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 10. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/640 Esas 2022/838 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/626 Esas
KARAR NO : 2022/808
DAVA : Hakem Tayini (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 20/09/2022
KARAR TARİHİ : 07/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Hakem Tayini (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile, davacı ile karşı taraf arasında 25 Mayıs 2009 imza tarihli İntifa Hakkı Tesis Sözleşmesi (“Sözleşme”) akdedildiği ve işbu sözleşme hükümleri uyarınca İstanbul, Beyoğlu, ... Mahallesi, ... Ada 8 parsel numaralı taşınmaz üzerinde karşı taraf lehine 23 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiğini, söz konusu intifa hakkının, 31 Temmuz 2009 tarihinde tapu kütüğüne de tescil edildiğini, tarafların akdettikleri 25 Mayıs 2009 tarihli Sözleşmenin 9/2. maddesi ile 1 Ağustos 2022 tarihini "İntifa Hakkı Kira Bedeli" ödemelerinin başlayacağı tarih olarak belirlediğini ve bu ödemelere ilişkin olarak aylık tutarı da 8.000 USD olarak sabitlediğini, ancak bu arada döviz kurlarının aşırı artışı ve döviz üzerine yapılan sözleşmelerin Türk Lirasına dönüştürülmesine dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gibi ekonomiyi derinden etkileyen nedenlerle taraflar 26 Kasım 2020 tarihli Protokolle intifa kira bedelini 01 Nisan 2022 tarihine kadar geçecek olan süre için belirlediklerini, 01 Nisan 2022 sonrası için ÜFE-TÜFE ortalaması oranında artış yapılacağının kararlaştırdıklarını, yeni dönemin başlangıcı olan 1 Ağustos tarihi ve yeni kira bedeline ilişkin hususların, keşide ettikleri 25 Mayıs 2022 tarih ve 10121 yevmiye numaralı ihtarname ile karşı tarafa bildirildiğini ve 1 Ağustos itibarıyla yapacağı ödemelerde gereğinin ifası talep ve ihtar olunduğunu, ancak mevcut kira bedeli üzerinden ÜFE-TÜFE ortalamasına göre yapılacak artış sonucu kira bedelinin 25 Mayıs 2009 tarihli İntifa Hakkı Tesis Sözleşmesinde öngörülen aylık 8.000 USD (SekizBinAmerikanDoları)' ye nazaran çok düşük kaldığından anılan sözleşmenin 9/2. Maddesi hükmü gereğince uyuşmazlığın hakemlerce çözümü gerektiğini, karşı tarafın keşide ettiği 2 Haziran 2022 tarih ve 3928 yevmiye numaralı cevabi ihtarnamesinde Sözleşmenin 9/2. maddesi hükmünün geçerliliğini yitirdiğinden bahisle ihtar edilen hususların mümkün olmadığını, sözleşme ile 8.000-USD olarak ödeneceği kararlaştırılan yeni dönem Ağustos ayı intifa hakkı kira bedelinin döviz cinsinden belirlenmiş olması nedeniyle, işbu miktarın kesin olmayıp günün ekonomik koşullarına göre hakemlerce belirleneceğinin belirtildiğini, bu durumda 25.05.2009 tarihli sözleşmenin anılan 9/2. Maddesi uyarınca davacının ihtarname ile kendi seçtiği hakemi karşı tarafa bildirdiğini ve karşı tarafın da hakemini seçip bildirmesi için karşı tarafa 30 günlük yasal süre tanıdığını, karşı taraf anılan 30 günlük yasal süre içinde hakemini seçmediğini ve bu hususta herhangi bir bildirimde bulunmadığını, bu nedenle karşı taraf hakeminin mahkemece belirlenmesi için bu başvuru yapmak zorunda kaldıklarını beyanla, mahkemece hakem seçilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasında akdedilen 31 Temmuz 2009 tarihli İntifa Sözleşmenin 9.2 maddesinde döviz cinsinden belirtilen miktar kesin olmayıp günün ekonomik koşullarına göre hakemlerce belirleneceğinin belirtildiğini, ancak 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı'nın 2'nci maddesi uyarınca 13 Eylül 2018 tarihinden önce aktedilmiş yürürlükteki sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerin Türk parası olarak yeniden belirlenmesi zorunludur hükmü gereğince sözleşmenin 9.2 maddesinin ortadan kalktığını, hükmünü yitirdiğini, bu sebeple hakem tayininin istenemeyeceğini, zaten tarafların daha sonradan 1 USD=2,25 TL konusunda anlaşarak ödenmesi gereken intifa bedelini TL olarak belirlediklerini, sözleşmenin tesis edildiği 31 Temmuz 2009 tarihinde 1 USD=1.4784 TL iken 1 Ağustos 2022 tarihinde 1 USD=17.9846 TL olmuştur. TL bazında 12,2 kat artış olduğunu, yani ekonomik koşullarda aşırı değişiklikler yaşanmış,dolar karşısında TL değer kaybettiğini, ayrıca hakem olarak Av....'a ilişkin bilgileri verdiklerini beyanla, 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 2.maddesi uyarınca konusuz kalan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER ve GEREKÇE:
Taraflara usulune uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, intifa hakkı tesis sözleşmesi, protokol, ihtarnameler celp olunmuştur.
Dava, hakem tayini talebine ilişkindir.
6100 sayılı HMKnun 416.maddesinde, tarafların hakem veya hakemlerin seçim usulünü kararlaştırmakta serbest oldukları düzenlenmiş olup, HMKnun 416/2.maddesinde: "Hakemlerin seçim usulünü kararlaştırmış olmalarına rağmen; a) Taraflardan biri sözleşmeye uymazsa, b) Kararlaştırılmış olan usule göre tarafların veya taraflarca seçilen hakemlerin hakem seçimi konusunda birlikte karar vermeleri gerektiği hâlde, taraflar ya da hakemler bu konuda anlaşamazlarsa, c) Hakem seçimi ile yetkilendirilen üçüncü kişi, kurum veya kuruluş, hakemi ya da hakem kurulunu seçmezse, hakem veya hakem kurulunun seçimi, taraflardan birinin talebi üzerine mahkeme tarafından yapılır. Mahkemenin, gerektiğinde tarafları dinledikten sonra bu fıkra hükümlerine göre verdiği kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz." denilmektedir.
Yapılan yargılama, davacı tarafın iddiaları, davalının beyanları, taraflar arasındaki sözleşme ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı ile davalı arasında 25 Mayıs 2009 tarihli intifa hakkı sözleşmesi imzalandığı ve sözleşme hükümleri uyarınca İstanbul ili ... Mah ... Ada 8 parsel numaralı taşınmaz üzerinde davalı lehine 23 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiği, taraflar arasındaki sözleşmenin 9/2 maddesi ile 1 Ağustos 2022 tarihini intifa hakkı kire bedeli ödemelerinin başlayacağı tarih olarak belirlendiği ve bu ödemelere ilişkin aylık tutarın 8.000USD olarak sabitlendiğini, döviz kurlarının artışı ve döviz üzerinde yapılan sözleşmelerin Türk Lirasına dönüştürülmesine dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gereği tarafların 26 Kasım 2020 tarihli protokolle intifa kira bedelini 01 Nisan 2022 tarihine kadar geçecek süre için belirlediğini ve 01 Nisan 2022 sonrası için ÜFE-TÜFE ortalaması oranında artış yapılacağının protokolde kararlaştırıldığı, taraflar arasındaki uyuşmazlığın ise, kira bedellerinin yeniden uyarlanması ve tespiti amacıyla tarafların sözleşmede kararlaştırılmış oldukları gibi hakem aracılığıyla çözülmesi için davalı tarafa hakemini tayin etmesi için yapılmış olan ihtara rağmen hakem ataması yapmaması sebebiyle davalının hakeminin tayini noktasında toplandığı, 6100 sayılı HMKnun 416.maddesi hükmü nazara alındığında, taraflar arasında imzalanan sözleşme uyarınca davacının mahkemeden hakem atanmasına ilişkin talepte bulunabilmesi için koşulların mevcut olduğu, davalı tarafından da hakem olarak Av. ... 'ın atanmasının talep edildiği nazara alındığında davacının davasının kabulü ile, davacı ile davalı arasında görülecek olan kira bedelinin uyarlanması ve kira bedelinin (intifa bedelinin) tespiti için taraflar arasında görülecek hakem uyuşmazlığında ... Baro sicil numarası ... olan Av. ... ın davalı hakemi olarak atanmasına karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ve dosya içeriğine göre;
1-Davacının davasının KABULÜ ile davacı ile davalı arasında görülecek olan kira bedelinin uyarlanması ve kira bedelinin (intifa bedelinin) tespiti için taraflar arasında görülecek hakem uyuşmazlığında ... Baro sicil numarası ... olan Av. ... 'ın davalı hakemi olarak atanmasına,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince takdir olunan 9.200,00TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 80,70TL karar ve ilam harcın peşin olarak alındığından ayrıca alınmasına yer olmadığına,
4-Davacı tarafından yapılan toplam 50,00TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine, Ayrıca davacı tarafından dava açılırken yatırılan 80,70TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, KESİN olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.07/12/2022

Başkan ...
E-İMZALI

Üye ...
E-İMZALI

Üye ...
E-İMZALI

Katip ...
E-İMZALI


İşbu evrak, 5070 sayılı Elektronik İmza Yasası kapsamında imzalanmıştır.