MAHKEMESİ :Asliye Hukuk İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine, bu hizmetlerinin diğer hizmetleri ile birleştirilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Dava, davacının 1985/Şubat ayı ile 2011/Mayıs ayları arasında geçen ve Kuruma eksik bildirilen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, hak düşürücü süre nedeni ile davanın reddine karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı ve davanın hak düşümüne uğrayıp uğramadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.

Sosyal Güvenlik Hukukuna ilişkin bu tür davalarda talep değerlendirilirken gerçeğin bulunması asıldır. Bu yönü ile davanın yasal dayanağı belirgin olarak 506 sayılı yasanın 79/8 maddesidir. Anılan maddede yönetmelikle tespit edilen belgeler işveren tarafından verilmeyen sigortalıların çalıştıkları hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde Mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilecekleri öngörülmüştür. Bildirimsiz geçen çalışmaların tespitine ilişkin dava koşulları 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 79/10. maddesinde tanımlanmıştır. Bunlar; 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılma, yönetmelikte tespit edilen belgelerinin Kuruma verilmemiş ya da çalışmaların Kurumca saptanamamış olması ile anılan davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmış olması şeklinde sıralanabilir.
Sigortalı, bildirimsiz kalan çalışmalarının tespitini , hizmetin geçtiği yılın sonundan itibaren başlayarak beş yıl içinde dava yolu ile isteyebilir.Bu süre hak düşürücü süredir. 506 sayılı Yasa"nın yürürlüğe girdiği tarihte beş yıl olan hak düşürücü süre 20.06.1987 tarih ve 3395 sayılı Kanunun beşinci maddesiyle on yıla çıkarılmışken, 01.06.1994 tarih ve 3995 sayılı Kanunun 3. maddesiyle tekrar beş yıla indirilmiştir.Halen yürürlükte olduğu şekliyle 5 yıldır. Hak düşürücü süre, bildirimsiz kalan çalışmalar yönünden öngörülmüştür.
İşverenin, sigortalılara ilişkin hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanunun 79/1. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde, işverence Kuruma verilecek belgeler; işe giriş bildirgesi, aylık sigorta primleri bildirgesi, dönem bordrosu, vs. şeklinde sıralanmıştır. Bu belgelerden birisinin dahi Kuruma verilmiş olması veya Kurumca, fiilen ya da kayden sigortalı çalışma olgusunun tespiti halinde hak düşürücü süreden söz edilemeyecektir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden;davalı işyerinden davacı adına 1.6.1985, 20.8.1985, 26.6.1987, 10.6.1989,1.12.1990, 1.5.1995,20.09.1996,8.10.1997, 1.6.1998 tarihli işe giriş bildirgelerinin süresi içinde Kurum kayıtlarına intikal ettirildiği, davacı adına Kurum"a 1.6.1985-10.6.1985 tarihleri arasında 5 gün, 20.8.1985 tarihinden itibaren 5 gün, 1985/3.dönemde 40 gün, 1986/1.dönemde 17 gün,1986/2.dönemde 15 gün, 1988/2.dönemde 2 gün sigortalı çalışmalarının,16.2.1988 tarihinde çıkışının bildirildiği, 1989/2.dönemde 10.6.1989-10.7.1989 tarihleri arasında 11 gün, 1.12.1990 tarihinden itibaren 12 gün, 1991/1.döneminde 30 gün,1991/2.döneminde 16 gün sigortalı çalışmalarının, 15.7.1991 tarihinde çıkışının bildirildiği, 17.1.1993-2.8.1994, 1.5.1995-15.4.1996,1997/1-25.6.1997,1997/3.dönemde8.10.1997-30.11.1997,1.6.1998-30.9.1999 tarihleri arası davalıya ait 140030 sicil numaralı işyerinden sigortalı çalışma bildiriminde bulunulduğu, 30.9.1998-28.1.2008 tarihleri arasında davacının herhangi bir işyerinde sigortalı çalışmasının bulunmadığı, 28.1.2008-31.5.2008 tarihleri arasında 1032406 sicil numaralı davadışı işyerinden, 5.6.2008-2008/12.ay arası, 12.1.2009 tarihinden itibaren 12 gün, 13.1.2009-18.7.2009 tarihleri arası davadışı 1039284 sicil numaralı işyerinden, 14.1.2010-7.5.2010 tarihleri arası davadışı 1036063 sicil numaralı işyerinden , 25.6.2010 tarihinden itibaren davadışı 1042300 sicil numaralı işyerinden sigortalı çalışma bildiriminde bulunulduğu, davalı adına Kurumda tescilli bulunan 014030.022.08.85 sicil numaralı işyerinin 1.6.1981 tarihinde 506 Sayılı Yasa kapsamına alındığı anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; davalı işverence davacı adına diğer davalı Kuruma işe giriş bildirgesi verildiğinden ve sigortalı çalışma bildiriminde bulunulduğundan davanın hak düşümüne uğramadığını gözeterek, davacı adına davalı Kuruma 28.1.2008 tarihinden itibaren sigortalı çalışma bildiriminde bulunan 1032406, 1039284, 1036063,1042300 sicil numaralı işyeri tescil dosyalarının Kurumdan celbedilerek bu işyerleri ile davalıya ait 014030.022.08.85 sicil numaralı işyeri arasında organik bağ olup olmadığını gerektiğinde Ticaret sicil Müdürlüğü kayıtlarıda getirtilerek tespit etmek, organik bağ olmadığının tespiti halinde
sadece davalı işyerinden bildirim yapılan süreyi dikkate alarak araştırma yaparak karar vermek, organik bağ olduğunun tespiti halinde ise bütün işverenlerin Kurum nezdinde ihtilaf konusu döneme ait dönem bordroları celp edilerek, tespiti istenen dönemde çalışması bulunan bordro tanıklarının adresini Sosyal Güvenlik Kurumu ve zabıta marifetiyle araştırıp, tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, SGK ilgili il müdürlüğünden, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek ve davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/10 maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı yanın bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 16/04/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.