BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/723 Esas 2022/761 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/723 Esas
KARAR NO : 2022/761

DAVA : Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi)
DAVA TARİHİ : 31/10/2022
KARAR TARİHİ : 15/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacının 9 Kasım 2016 tarihinden bu yana...Ticaret Sicil Müdürlüğü'nün... sicil numarasında kayıtlı ...'nde %49 oranında pay sahibi sıfatını haiz hak sahibi olarak yer aldığını, davalının sağlık sektöründe faaliyet göstermekte olup, iştigal konusu genetik laboratuvarlarında modern genetik uygulamaları ile tüm genetik hastalıkların teşhisi ve tedavisine yönelik... (doğum öncesi) ve ... (doğum sonrası) genetik testler yapılması olduğunu, Davacının diğer pay sahiplerinden ...'ın talebiyle 2016 yılında şirket zarar etmekteyken şirkete ortak olmuş, hatta o dönemde kendisine şifahen %50 pay devri taahhütlü ortaklık sözü verilmiş ancak bunun gerçekleşmediğini, Davacının önceki iş tecrübelerini kullanarak Moleküler ve Covid-19 Laboratuvarı kurarak şirket' büyütmüş, kurumsal yönetim ilkelerine uygun hale getirmek için büyük çaba sarf etmiş olduğu ancak bu çabalarının karşılığını maddi veya manevi hiçbir şekilde alamadığını, ortak sıfatıyla kar payı da almadığını, bugüne dek geçiştirilerek, kayıt ve hesap düzeninin gösterilmesinden imtina edildiğini, bunun yanı sıra şirket için satın alına...Laboratuvar Bilgi Yönetimi Sistemi (hasta takibi ve muhasebe işlemleri) sistemi tüm ısrarlarına rağmen devreye sokulmadığını Mayıs 2022 itibariyle de davacının sisteme erişimi dahi engellendiğini, kurumsal yönetim ilkelerine aykırı şekilde 5 Ağustos 2021 tarihinde pay sahiplerinden ...n'ın öz yeğeni ve şirket faaliyet konusu ile ilgili hiçbir tecrübesi bulunmayan ... “tek yetkili müdür” sıfatı ile şirket müdürü olarak atanmış ve şirket kurumsal kimliğini tamamen kaybettiğini, bu kapsamda 25 Temmuz 2022 tarihinde davacının %49 payını haiz olduğu ...'in 2016 yılından bu yana yapılmayan Olağan Genel Kurul Toplantılarının yapılması ve bilgi alma ve inceleme hakkını kullanması talebiyle şirket müdürleri ... ve ...'a, ...'e ve diğer pay sahibi ...'a ihtarname gönderilmişse de cevabi ihtarname ile gerekçesiz şekilde reddedildiğini, ikinci kez gönderilen ihtarname sonrası toplantı günü bildirilmiş ancak ticaret sicilde ilan edilmediğini, toplantı günü de talep edilen belgelerin incelettirilmediğini, davalı şirketin genel yönetim giderleri kalemi kapsamındaki harcamalarının tespit edilmesi, şirket müdürlerinin her türlü harcamaları dahil tüm banka hesap hareketleri ve diğer periyodik/aylık harcamalar dahil tüm mali ve finansal göstergelerin incelenmesi için davalı şirkete özel denetçi atanmasına, özel denetçi ve yargılama giderlerinin davalı yana yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı ..., 2016 yılında ortağı olduğu davalı şirkette genel kurul yapılmamış olmasından davalı ve diğer ortakları tarafından aleyhinde suç duyurusu yapılacağını anlayana kadar şikayetçi olmamış; bu hususta bir talebi hiç olmadığını, Davacı, iddiasının aksine davalı şirketle ilgili en geniş nitelik ve içerikteki bilgiye her zaman doğrudan sahip olabildiğini, Moleküler labaratuvarı, davalının ortak olarak katılmasından önce tanı merkezinde mevcut olup "Covid 19 laboratuvarı" diye bir laboratuvar kurmadığını, Davalı şirketin mevcut olanakları bu ihtiyaca uygun olduğu için bakanlık tarafından davalı ... laboratuvarında Covid 19 testi yapılması izni verilen ilk kuruluşlar arasında olduğunu, 30 Kasım 2021 tarihinde davalı şirketin müdürlerinden T...bir ortaklar kurul kararı olmadan aslında hatalı davranarak davacı ...’ın isteği üzerine kendisine geniş yetkili bir vekaletname verildiğini, davalı şirkete yasalar önünde sorumlu müdür olmak istemeyen davacının kendisi olduğunu, buna rağmen kendisine şirketin mali durumunu görebilmesi amacıyla Ocak 2022’den başlayarak Davalı ...’in banka hesaplarını izleyebilmesi için izin verildiğini, bu izin şirketin Nisan toplantısı akabinde iptal edildiğini, Davacı’nın .... sistemine erişiminin engellediği iddia edilmiş ve bu uygulama davacıya karşı bir kusur işlenmiş gibi sunulmuşsa da Davacı, davalı şirketin sadece ortağı olduğunu, ortakların şirketin işlem kayıtlarına erişiminin olması normal bir durum olmadığını haliyle kapatılmasının da yanlış olmadığını, ... sisteminin devreye girmediğini iddia etmiş sonrasında ise... sisteminin kendisine kapatıldığını iddia edilmekle davacının kendisiyle çeliştiğini, Davalı şirkette ortaklar ve yöneticilerin katıldığı Nisan ayında yapılan bir toplantıda davacı ... bir miktar Covid 19 tahsilatının kendi hesaplarına girdiğini kabul ettiğini, Mayıs 2022 itibariyle davacının kendisi ve davacı şirkete giderek daha az gelip gitmeye başladığını, itirafından bir süre sonra LİOS erişimi engellendiğini, davanın reddini talep etmiştir.
Dava, özel denetçi atanması istemine ilişkindir.
TTK Madde 438–"(1) Her pay sahibi, pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için gerekli olduğu takdirde ve bilgi alma veya inceleme hakkı daha önce kullanılmışsa, belirli olayların özel bir denetimle açıklığa kavuşturulmasını, gündemde yer almasa bile genel kuruldan isteyebilir.
(2) Genel kurul istemi onaylarsa, şirket veya her bir pay sahibi otuz gün içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden bir özel denetçi atanmasını isteyebilir." hükmü getirilmiştir.
TTK Madde 439– "(1) Genel kurulun özel denetim istemini reddetmesi hâlinde, sermayenin en az onda birini, halka açık anonim şirketlerde yirmide birini oluşturan pay sahipleri veya paylarının itibarî değeri toplamı en az birmilyon Türk Lirası olan pay sahipleri üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atamasını isteyebilir.
(2)Dilekçe sahiplerinin, kurucuların veya şirket organlarının, kanunu veya esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıklarını, ikna edici bir şekilde ortaya koymaları hâlinde özel denetçi atanır." hükmü getirilmiştir.
TTK 438 ve 439.maddeleri uyarınca Özel Denetçi Tayini genel kuruldan talep edilip de genel kurulca reddine karar verildiği takdirde özel denetçi talep eden pay sahibine kanun özel denetçi tayin talebini Mahkemeden isteme imkanı getirilmiştir.
Özel denetçi atanmasının talep edilebilmesi için yukarıda açıklanan şartlara ek olarak, özel denetimin konusunu “belirli olaylar” oluşturmalıdır. Gerçekten de özel denetim, belirli, münferit, somut olaylarla sınırlıdır. Özel denetçi atanması yoluyla, yönetim kurulunun faaliyetlerinin kapsamlı bir denetlemesinin gerçekleştirilmesi olanağı bulunmamaktadır. Bu çerçevede özel denetçi atanmasının istenebileceği vakıalar, örneğin birleşme sözleşmeleri, ortaklığa katılımlar, yönetim kurulu üyelerinin davranışları ve harcamaları olabilir. O halde özel denetim, somut olay veya olaylar bağlamında bireysel pay sahibinin bir uzman aracılığıyla bilgilendirilmesine hizmet eder (Şener, Oruç Hami, Ortaklıklar Hukuku, Ankara 2017, 3. Bası, s. 523-524).
Özel denetçi talebinin genel kurulda reddedilmesi halindeki durum ise, izleyen TTK m. 439 hükmünde belirtilmektedir. Hüküm şu şekildedir:
“Genel kurulun özel denetçi istemini reddetmesi hâlinde, sermayenin en az onda birini, halka açık anonim şirketlerde yirmide birini oluşturan pay sahipleri veya paylarının itibarî değeri toplamı en az bir milyon Türk Lirası olan pay sahipleri üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atanmasını isteyebilir.
Dilekçe sahiplerinin, kurucuların veya şirket organlarının, kanunu veya esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıklarını ikna edici bir şekilde ortaya koymaları hâlinde özel denetçi atanır.
Madde metninden de anlaşılacağı üzere pay sahibinin bu isteminin reddi halinde, TTK m. 439 hükmünde sayılan niteliği haiz kişiler; somut uyuşmazlık özelinde belirtilecek olunursa sermayenin en az % 10'unu haiz pay sahipleri, istemin reddinden itibaren üç ay içinde, mahkeme kanalıyla özel denetçi atanmasını talep edebilecektir. Talebin kabulü ise, TTK m. 439/2 uyarınca şirket ve/veya pay sahiplerinin zarara uğratıldığının ikna edici bir biçimde ortaya konulması durumunda mümkündür.
Buna göre, mahkemeden özel denetçi atanması isteminde bulunan davacının şirket organlarının veya kurucuların her türlü yüküm aykırılıkları nedeniyle şirket veya pay sahiplerine verdikleri zararın inandırıcı şekilde ortaya konulması gerekir, inandırıcı gerekçeler, hem maddi, hem de hukuki konulara ilişkin olabilir. Buna göre, dilekçe sahipleri en azından iddialarım açıkça tasvir etmeli; delil, dayanak ve ipuçlarını objektif olarak ortaya koymalıdır ki, bunlardan iddialarının muhtemel olduğu sonucu çıkarılabilsin. Şöyle ki, dilekçe sahiplerinin düşüncesine göre işletmenin yöneticilerinin hangi davranış yükümünü ihlal ettiklerinin ve bu kurallara aykırılığın nasıl bir zarara sebep olduğunun, yani şirketin veya pay sahiplerinin malvarlıklannda bir eksilmenin meydana gelmiş olduğunun inandırıcı bir biçimde ortaya konması gerekir (Pulaşlı, Haşan, Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt II, Ankara 2018, 3. Bası, s.1648-1649 atfıyla Böckli, Peter, Aktienrecht, 2. Aufl. s. 992, N. 1868).
30/09/2022 tarihli Genel Kurulda özel denetçi atanması talebinin oy çokluğu ile reddine karar verildiği, talebin yasal 3 aylık hak düşürücü süre içinde dava yoluyla ikame edildiği anlaşılmıştır.
Somut olayda; TTK'da azlık hakkı sahiplerinin mahkemeden özel denetçi atanmasını isteme hakkı 6762 sayılı Mülga TTK'dan farklı olarak, şirketin veya pay sahiplerinin zarara uğratılmış olduğunun, ikna edici şekilde ortaya konulmasına ve bu hususun mahkeme önünde ikna edici delillerle ispat edilmesi şartına bağlanmıştır.
30/09/2022 tarihli Genel Kurul 10. maddesinde davacı temsilcisi tarafından 11.08.2022 tarih ve 26878 yevmiye sayılı ihtarnamede yer alan hususlarda bilgi alma ve inceleme hakkı kullanmak üzere şirket merkezine gelinmişse de talep edilen belgelerin incelemeye sunulmadığından şirkete özel denetçi atanması talebine yinelediği, 11. Maddede makul bilgilendirme yapıldığı gerekçesi ile özel denetçi atanması talebinin oy çokluğu ile reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Davacının şirkete özel denetçi atanmasına yönelik "hastalardan alınan ödemelerin şirket muhasebe kayıtlarına ve hesaplarına geçirilmemesi iddiası ile şirket adına olan kredi kartlarından şahsi harcama yapıldığı" talepleri yönünden; özel denetçi atanmasına yönelik TTK md. 439/2'de öngörülen “kurucuların veya şirket organlarının, kanunu veya esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıkları” hususunda sağlık sektöründeki genel durumla örtüşmeyecek şekilde hizmet maliyetlerinin yüksek kar marjlarının düşük ve yıllar itibarıyla şirketin mali açıdan istikrarsız bir görünüm sergilediği ve yöneticilerin şirketi ve dolayısıyla pay sahiplerini zarara uğrattığı yönünde güçlü bir kanaat mahkememizde oluşmuş, davacının bilgi alma ve inceleme hakkını genel kurul öncesi gönderdiği ihtarname ile kullanmış, 30/09/2022 tarihli olağanüstü genel kurul tarihinden önce şirkete gönderilen ihtarnamede bilgi alma ve inceleme hakkı kapsamında 03/08/2022 14.00 de şirket merkezinde evrakların incelenmek üzere hazır edilmesi ihtar ve talebinde bulunulmuş, buna karşılık davalı şirketin davacının bilgi alma isteminde bulunduğu konularda kuşkuları giderilecek şekilde davacının bilgilendirildiği ispatlanamamıştır. Bu bakımdan pay sahibince, özel denetçi davasının bir ön şartı olan bilgi alma hakkı da bu şekilde kullanılmıştır. Bu talepleri yönünden özel denetçi davasından önce TTK m. 437/5 hükmünde yer alan bilgi alma davası ikame etmelerine de gerek bulunmamaktadır.
Davacının genel yönetim giderlerinin incelenmesi talepleri yönünden genel olarak şirketin faaliyetlerine ilişkin olduğu, şirket organlarının kanun ve esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi ve pay sahiplerini zarara uğrattıklarına yönelik bir iddia ile bağlantılı olmadığı, özel denetçi tarafından incelenmesi gerekecek nitelikte olmadığı, özellikle kanunda yer alan şirket organlarının kanun ve esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi ve pay sahiplerini zarara uğrattıklarına yönelik bir iddia ile bağlantılı bulunmadığı, davacıların bilgi alma hakkını dava yoluyla kullanmak suretiyle, TTK md. 437/5'de öngörülen dava ile sağlanabilecek nitelikte olduğundan bu talep yönünden özel denetçi atanması talebinin ve "benzeri harcamaları dahil tüm banka hesap hareketleri ve diğer periyodik /aylık harcamalar dahil tüm mali ve finansal göstergelerin incelenmesi" taleplerinin reddine karar vermek gerekmiştir. Elbetteki banka hesap hareketleri ve mali ve finansal kayıtlar denetçi atanan hususlarda ilgisi olmak kaydıyla incelenebilecektir.
Düzeltme; 6102 sayılı TTK 440. Maddesinde “…Mahkeme istemi yerinde görürse, istem çerçevesinde inceleme konusunu belirleyerek bir veya birden fazla bağımsız uzmanı görevlendirir. Mahkemenin kararı kesindir.” hükmü belirtilmiştir. Mahkememizin 15.12.2022 tarihli duruşma zaptında her ne kadar istinaf kanun yolu kabil olmak üzere karar verildiği belirtilmiş ise de anılan madde uyarınca bu dava türünde mahkeme kararı kesin olup maddi hata sonucu istinaf yolu kabil şeklinde yazıldığından gerekçeli karar yazım aşamasında düzeltme yapılmıştır.
Tüm bu nedenlerle sonuçta aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda gerekçesi ve ayrıntısı açıklanan nedenlerle;
1-Davanın kısmen kabulüne,
...Ticaret Sicil Memurluğunun...sicil numarasında kayıtlı davalı şirketin 30.09.2022 tarihli 2016-2021 yılları arası Genel Kurulunu Toplantısındaki davacı tarafın özel denetçi atanması talep ve muhalefet gerekçesinin dayanağı olan Kartal 9. Noterliğinin 11.08.2022 tarih ve 26878 sayılı ve Kartal 9. Noterliğinin 25.07.2022 tarih ve 25088 sayılı ihtarnamesindeki hastalardan alınan ödemelerin şirket muhasebe kayıtlarına ve hesaplarına geçirilmemesi iddiası ile şirket adına olan kredi kartlarından şahsi harcama yapıldığı iddialarının davacı incelemek üzere Davalı şirkete özel denetçi olarak resen mali müşavir ...'ın tayin edilmesine, bu denetçi marifetiyle davacıların iddialarının incelenmesine,
Özel denetçiye yapacağı hizmete karşılık 10.000 TL ücret tayinine, bu ücretin denetçi tarafından raporu ibraz edildiğinde ödenmek üzere davalı şirket tarafından tebliğden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememiz veznesine depo edilmesine, Denetçi ücretinin davalı şirket tarafından süresinde yatırılmaması halinde -davalıya daha sonra rücu etmek imkanıyla- davacı tarafça karşılanması halinde denetçinin görevine başlamasına,
Denetçinin görevinin, ücreti yatırıldıktan sonra başlamasına,
Fazlaya ilişkin istemin reddine

2-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yatırılan 80,70-TL başvuru harcı ve 80,70-TL peşin harç olmak üzere toplam 161,40-TL harcın davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 9.200,00-TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 9.200,00-TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 129,00-TL yargılama giderinin red ve kabul durumuna göre takdiren 64,50-TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine; arda kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde resen taraflara iadesine,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda davanın niteliği itibariyle kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi.09.12.2022


Başkan ...
¸e-imzalıdır
Üye ...
¸e-imzalıdır
Üye ...
¸e-imzalıdır
Katip ...
¸e-imzalıdır
Bu belge elektronik imza ile imzalanmış olup ayrıca ıslak imza uygulanmayacaktır.“5070 sayılı Yasanın 5. ve 22. maddeleri gereğince elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan ıslak imza ile aynı hukuki sonucu doğurur.”