BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Anadolu 2. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/989 Esas 2022/1053 Karar Sayılı İlamı

T.C. İstanbul Anadolu 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/989 Esas
KARAR NO : 2022/1053

DAVA : Tespit
DAVA TARİHİ : 06/12/2022
KARAR TARİHİ : 16/12/2022
Mahkememizde görülmekte olan Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA;
Davacı dava dilekçesinde özetle; davalı ----- ile aralarında 02/04/2014 tarihinde-----hukuki ilişkisine ve alınacak komisyon ile yapılacak işe ilişkin bir sözleşme imzalandığını, davalı şirketin SÖZLEŞME-1 ile : dava dışı ------ hissedarı olduğu------ payın tamamının kendi adına devrinin ve tescilinin sağlanmasını amaçladığını, davalı ------gerçekleştirmeyi amaçladığı hukuki işlemin yapılmasını temin amacıyla tarafların bir araya getirilmesi ve görüşerek anlaşmaları sağlandığını, bu hizmete karşılık, SÖZLEŞME-1 ile davalı şirket toplamı 1.000.000,00 ABD doları olmak üzere imza günü akabinde teminat bonosu karşılığında .-500.000,00 .- ABD Doları ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini,davalı şirket ile dava dışı------- yapacakları sözleşmeye göre taraflar edimlerini ifa edecekler ve bunun sonucundan da pay devir işleminin davalı şirkete tamamlanmasını müteakip de iş bu sözleşme gereği .-500,000,00.- ABD dolarının ödeneceğini, teminat bonosu da iade edileceğini, yani SÖZLEŞME-1 kapsamında -----ile dava dışı şirket paydaşı-----aralarındaki sözleşmeye istinaden kendilerine sözleşme ile yüklenen edimleri yerine getirmeleri ve sonucunda pay devrinin tamamlanması hedeflendiğini, davalı şirketin komisyon ücreti olarak ------ hizmeti karşılığı .-1.000.000,00.- ABD doları ödemesi, bunun .-500.000,00.- ABD Dolarının sözleşme-1 ve sözleşme-2 nin imzalanmasını takiben teminat bonosu karşılığı ödenmesi, bakiye kalan .-500.000,00.- ABD Dolarının ise, doğal olarak------ ile yapacağı sözleşmenin tüm edimlerini tam ve eksiksiz ifa etmesi sonrası pay devir işleminin ticaret sicilinde yapılmasını müteakip ödenmesi kararlaştırılmış olup teminat bonosu karşılığı 03/04/2014 tarihinde ödeme yapıldığını, komisyon ücreti olarak ------ hizmeti olarak ödenecek olan toplam 1.000,000,00 ABD dolarlık ödeme, davalı şirket ile dava dışı ------ arasında görüşmelerde kararlaştırılmış olan meblağa dahil olmayıp, taraflar arasında , yazılı ------ sözleşmesi (Sözleşme-1) ile onun dışında tutulduğunu hususun açıkça sözleşme-1 de de açıklanmıştır. tarafların sorumlulukları , edimleri, ifaları ve veya bilerek ve isteyerek sorumluluklarından kurtulmak amacıyla edimlerini ifa etmemeleri halinde ortaya çıkacak zarar ve ziyanın belirlenmesi ile tazmini hususu önem taşımaktadır. Bu kapsamda, tam iki taraflı sözleşmenin tarafı olan -----sorumluluğu; dava dışı ------ sözleşme ile ifa etmeyi yüklendiği tüm edimleri ve ödemeleri tam, eksiksiz ve zamanında yerine getirmek ve ifa etmektir. Buna karşın, dava dışı------ sorumluluğu sözleşme ile kendisine yüklenilen kendi edimini aralarındaki sözleşme gereği yerine getirmek olduğunu, söz konusu işlemlerin yerine getirilmesini temin amacıyla; dava dışı ------ huzurdaki davanın davalısı ve sözleşme ile kendi edimlerini tam ve eksiksiz yerine getirme borcu altında olan ------ arasında; ----- Noterliği'nin 02/04/2014 tarih ve ------Yevmiye Numaralı ----- SÖZLEŞMESİ (SÖZLEŞME-2) imzalanmıştır. İş bu sözleşme ile-----sahibi olduğu -----pay, ------ devredildiğini, iş bu sözleşme devam ederken----- sermayesinin 5.000,00 TL den 10.000,00 TL ye çıkartılması sebebiyle------ yine sahibi olduğu 3.800,00 TL karşılığı olan 152 payın da devri amacıyla bu kez ----- ile------arasında, 08/07/2014 tarihli----- Noterliği'nin ------Yevmiye Numaral---- Esas Sermaye Pay Devri Sözleşmesi' imzalandığını ve yine pay devredildiğini, dava dışı ----- ile davalı ----- arasında, yapılan sözleşmeler gereği, davalı şirket dava dışı ------her ayın başında başlamak ve beşinci gününde olmak üzere teminat bonosu alarak aylık .-7.000,00.- ABD doları ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt ettiğini, hukuki süreç yürürken, Davalı ------ aylık .-7.000,00.- ABD doları ödeme edimini-borcunu Nisan 2014-Şubat 2015 ayları arasında -----teminat bonusu almak suretiyle ödeyerek yerine getirdiğini, ancak, sözleşmenin tarafı ve huzurdaki davanın davalısı------, Mart 2015 tarihinden itibaren, aylık .-7.000,00.- ABD doları edimini yerine getirmemiş ve bu durum 9 (Dokuz) ay sürdüğünü, bu süreçte davacı tarafça ve -----tarafından davalı şirket defalarca uyarılmış ancak yine edimini ifa etmemesi üzerine dava dışı ancak pay devir sözleşmelerinin tarafı olan ------, 9 aylık toplam 63.000,00 ABD dolarlık alacağının ödenmediği beyanı ile ----- Noterliği'nin 19/11/2015 tarih ve ------- yevmiye numaralı ihtarname-ihbarnamesi----- 08/12/2015 tarihinde ulaşmıştır) ile ----- ile arasındaki söz konusu tüm sözleşmeleri feshedildiğini, dava dışı -----davalı şirket ------- ile olan sözleşmeleri kapsamında tüm edimlerini tam, eksiksiz ve zamanında şirketin talepleri doğrultusunda yerine getirdiğini, buna karşın, huzurdaki davanın davalısı ------kendi kusurlu davranışı ile aylık ödeme edimini kesin vadeye rağmen ifa etmeyerek sözleşmeden dönülmesine sebebiyet verdiğini, bunun sonucu olarak da, hukuki ilişkinin yerine getirilememe durumunun ortaya çıktığını, ancak bu durumun, davalı şirketin kusurlu davranışı sonucu ortaya çıktığının açık olduğunu, dava dışı------ sözleşme hükümlerine açıkça aykırı davranışı sonucu oluşan temerrüde istinaden sözleşmelerden döndüğünü, davalı ------ bilerek temerrüte sebebiyet vermesi, edimini bilerek ve isteyerek ifa etmemesi sonucu oluşan hukuki sonuç sebebiyle davalı şirket ile yapılmış olan SÖZLEŞME-1 gereği de zarar oluştuğunu belirterek bir süre edimini ifa eden ancak daha sonra kasten kendi edimini ifa etmeyerek SÖZLEŞME-2 ve SÖZLEŞME-3'ün dava dışı tarafının ------sözleşmeden dönme hakkını kullanmasına ve sözleşmeyi haklı nedenle feshetmesine kusurlu davranışı ile sebebiyet veren davalı ------ile yapılmış olan (SÖZLEŞME-1) gereği aradaki hukuki ilişkinin ------ hukuki ilişkisine dayandığı ile alacak talep hakkının bu hukuki ilişkiden kaynaklı komisyon alacağı olduğunun tespitine, Davalı şirketin kusurlu hareketi ile temerrüde düştüğü ve ifa imkansızlığına yol açması sebebiyle, TBK md 125/1 istinaden sözleşmenin ifası halinde ödeyeceğini taahhüt ettiği komisyon ------ borcu olan 1.000.000,00 ABD dolarının ve dolar cinsine uygulanan en yüksek banka faizinin yasal faiz olarak sözleşmedeki açıkça yazan yabancı para cinsi ödeme sebebiyle hukuki ilişkide tarafımca talep edilebileceğinin tespitine, ayrıca davalı şirketten gecikme sebebiyle de tazminat talep hakkının olduğu ile tazminat miktarının eda davasına esas teşkil edecek şekilde tespitine (10.000,000,00 TL) karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE;
Dava; hukuki niteliği itibariyle tespit istemine ilişkindir.
HMK.nun 106 madde hükümlerinde tespit davası yoluyla , mahkemeden bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilebileceği, tespit davası açanın , kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararının bulunması, maddi vakıaların tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturmayacağı düzenlenmiştir. HMK.nun 115 madde hükümlerinde, mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığının davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflarda dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
Mahkeme dava şartı noksanlığını tespit ederse, davanın usulden reddine karar verir.
HMK.nun 114/1-h madde hükümlerinde davacının , dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartı olarak düzenlenmiştir.Davacı tarafından açılan iş bu davada davalı ile yapılmış olan sözleşme gereği aradaki hukuki ilişkinin ------ hukuki ilişkisine dayandığı ile alacak talep hakkının bu hukuki ilişkiden kaynaklı komisyon alacağının olduğunun, davalı şirketin kusurlu hareketi ile temerrüte düştüğü ve ifa imkansızlığına yol açması sebebiyle TBK.nun 125/1 istinaden sözleşmenin ifası halinde ödeyeceğini taahhüt ettiği komisyon ---- borcu olan 1.000.000,00 ABD dolarının ve dolar cinsine uygulanan en yüksek banka faizinin yasal faiz olarak sözleşmedeki açıkça yazan yabancı para cinsi ödeme sebebiyle hukuki ilişkide talep edileceğinin , ayrıca davalı şirketten gecikme sebebiyle de tazminat talep hakkının olduğu ile tazminat miktarının eda davasına esas teşkil edecek şekilde tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce 07.12.2022 tarihinde oluşturulan ara kararının davacıya tebliği üzerine, ibraz etmiş olduğu 16.12.2022 tarihli istem dilekçesinde de , istemin HMK.nun 105 madde hükümlerinde belirtilen bir eda hükmü talep edilmediği, HMK.nun 106 madde hükmü gereğince tespit davası olduğu belirtilmiştir. Davacının, tespit istem konusu yapılan konu ile ilgili eda davası sonunda verilen hüküm ile, aynı zamanda dava konusu hukuki ilişkinin var olup olmadığı da tespit edilip, ondan sonra bu tespite dayalı olarak eda hükmü kurulacağından eda davası açılması mümkün olan hallerde de tespit davası açılmasında hukuki yararın mevcut olmadığı, Yargıtay'ın kararlı uygulamasına göre de eda davası açmak mümkün ise, tespit davası açılmayacağı ; ( ------sayılı kararı ) belirlenmekle; HMK'nun 106/2 ve 114/1-h maddeleri gereği davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
H Ü K Ü M : Ayrıntıları ve gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere ;
1-Davanın HMK.nun 114/1-h madde hükmü gereğince dava şartı yokluğu sebebiyle usulden REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı vekili için taktir edilen ----- davacıdan tahsili ile davalı tarafa verilmesine,
5-Davalı tarafından masraf yapılmadığından bu konuda bir karar verilmesine yer olmadığına,
6-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,HMK 138 maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda kararın taraflara tebliğinden itibaren 2(iki) hafta içinde Mahkememize veya Mahkememize gönderilmek üzere bulunulan yer yada başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile başvurmak ve istinaf harç ve masraflarını karşılamak koşulu ile ------ Bölge Adliye Mahkemesi'ne istinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi.