BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Anadolu 9. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/1016 Esas 2022/935 Karar Sayılı İlamı

T.C. İstanbul Anadolu 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/1016
KARAR NO : 2022/935

DAVA : 3. Şahıs Tarafından Açılan Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 21/12/2022
KARAR TARİHİ : 22/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan 3. Şahıs Tarafından Açılan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili ---- tevzi tarihli dava dilekçesinde özetle; davalı taraf, müvekkilinin kızı ----hakkında bir adet bonoya dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus icra takibi başlattığını, ---- sayılı numarası derdest olduğunu, davalı --- icra dosyasından müvekkiline 89/1 ve 89/2 yazısı gönderdiğini, akabinde müvekkilin durumu--- bunun üzerine ----- davalının icra dosyasındaki avukatı ile görüşmesinde müvekkilinin kendisine ödemesi gereken bir tutar ya da borcu olmadığını, kendisinin evli ve çocuklu olup müvekkilden bağımsız yaşadığını bildirmiş ise de, davalının icra dosyasındaki vekili müvekkile 89/3 yazısı da gönderdiğini, müvekkilinin yaşlı olup, 89/1 ile 89/2 yazılarının hukuki anlamına idrak edemediğinden ayrıca kızı ile dosya vekilinin aralarında anlaşarak müvekkile yönelik işlem yapılmayacağı bildirildiğinden itiraz ettiğini, Müvekkiline ---- tarihinde tebliğ edilen 89/3 yazısına şu aşamada itiraz etmek gerektiğini, müvekkilinin kızına herhangi bir borcu olmadığı gibi, kızının kendisinde bir malı ya da alacağı da bulunmadığını, müvekkilin yaşlı, geçimini zor sağlayan biri olduğunu, kızının da müvekkilden alacaklı olduğu şeklinde bir iddiası olmadığını, icra dosyasının alacaklısının İİK 89 uyarınca bu yönde iddiası olduğundan, davalıya huzurdaki davayı yöneltmek ve menfi tespit isteminde bulunması gerektiğini, TTK madde 5/A da yer alan açık düzenleme doğrultusunda ticari nitelikteki menfi tespit davaları bakımından arabuluculuk dava şartı olmadığını, müvekkilinin geçimini ancak sağlayabilecek durumda olduğunu, huzurdaki dosyanın harç, masraf ve yargılama giderlerini karşılama imkanı bulunmadığını, İİK 89 madde uyarınca menfi tespit davası açmak üzere yalnıca 15 gün süre verilmiş olup, süre bugün dolacağından müvekkilinin fakirlik kağıdı başvurusu yapamadığını, fakat mahkemenizce yapılacak ---- ile bu müvekkilin adli yardım kurumuna muhtaç olduğunun görüleceğini, müvekkili hakkında ----- yapılarak ----- yararlandırılmasını talep ettiklerini belirterek ----- istemimizin İİK 89/3 uyarınca menfi tespit istemi olduğu dikkate alınarak teminatsız ihtiyaten durdurulmasına, --------- sayılı dosyasından müvekkilin borçlu olmadığının tespitine ve 89/3 müzekkeresinin iptaline, alacağın yüzde yirmisinden az olmamak kaydıyla davalı tarafın kötü niyet tazminatına mahkûm edilmesine, adli yardım talebimizin kabulü ile müvekkilin yargılama harç ve masraflarından muaf tutulmasına, yargılama masrafları ve vekalet ücretini davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Dilekçeler teatisi başlatılmadan dosya üzerinden görevsizlik kararı verilmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Dava, İcra İflas Kanunu 89/3 maddesi hükmüne dayalı olarak açılan menfi tespit istemine ilişkindir.
Mahkeme dava şartlarının bulunup bulunmadığını davanın her aşamasında resen araştırır. Dava şartının bulunmaması halinde dosya üzerinden karar verilmesi mümkündür. (HMK 115/1ve 2.maddesi)
Görev mahkemeye ilişkin olumlu dava şartıdır. (HMK 114/I-c maddesi)
Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir.(HMK 1 maddesi)
Mahkeme dava şartlarının bulunup bulunmadığını davanın her aşamasında resen araştırılır. (HMK 115 mad.)
Ticari davalar TTK. 4. maddesinde mutlak ve nispi ticari dava olarak düzenlenmiştir. Uyuşmazlığın Türk Ticaret Kamumda düzenlenen bir hususa ilişkin olması veya davanın ticaret mahkemesinde görüleceğine dair açık bir yasal düzenlemenin bulunması halinde mutlak ticari dava, her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan uyuşmazlıklarda ise nispi ticari dava söz konusu olup mahkememizin görev alanı içinde kalacaktır.
TTK nun 5. maddesine göre; Asliye ticaret mahkemeleri tüm ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri ile özel kanunlardan doğan özel hükümler uyarınca ticaret mahkemesinde görülecek diğer dava ve işlere bakmakla görevlidir.
---- tarihli 6335 sayılı Yasanın 2.maddesiyle değiştirilen TTK.5.maddesinin 3.fıkrası uyarınca, Ticaret Mahkemesi ile Asliye Hukuk Mahkemesi ve diğer mahkemeler arasındaki ilişki görev ilişkisi olup, bu durumda göreve ilişkin usul hükümleri uygulanır.
---- sayılı takip dosyası dava dosyasına eklenmiş, çıkartılan ödeme emrinden; alacaklının Mahkememiz dosyası davalısı, borçlularının ise dava dışı ------ olduğu, yine takibe dayanak bono incelendiğinde; borçlularının ----, lehdarının mahkememiz dosyası davalısı ------olduğu görülmüştür.
Somut uyuşmazlıkta; davacı ----- dosyasında İİK 89 maddesi gereğince kendisine çıkarılan haciz ihbarnameleri nedeniyle borçlu olmadığının tespitini talep etmiş ise de takip dayanağı bonoda taraf olmadığı, bu itibarla eldeki davanın kambiyo hukukuna dayalı mutlak ticari dava niteliği bulunmadığı gibi mersis sisteminden yapılan incelemede davacının tacir kaydının da bulunmadığı anlaşıldığından nispi ticari dava niteliğinde olmayan eldeki davada mahkememiz görevli olmayıp Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olduğundan HMK.nun 114/1-c ve HMK.nun 20. maddeleri uyarınca görev dava şartı yokluğundan usulden reddi ile mahkememizin görevsizliğine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi ayrıntılı olarak açıklandığı üzere;
1.Mahkememizin GÖREVSİZLİĞİNE, bu nedenle 6100 sayılı HMK'nın 115/2. Maddesi uyarınca dava şartı noksanlığından davanın usulden REDDİNE,
2-Taraflardan birinin, karar süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Mahkememize başvurarak, dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmesi halinde dosyanın görevli ------ Hukuk Mahkemesi'ne gönderilmesine,
3-Yasal süre içinde Mahkememize başvurarak, dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesi talep edilmediği takdirde, Mahkememize davanın açılmamış sayılmasına karar verileceğinin iş bu kararın tefhim/tebliği ile İHTARINA,
4-Dava dosyasının talep üzerine gönderilmesi halinde yargılama giderlerine görevli mahkemece hükmedilmesine,
5-İhtiyati tedbir talebi talebinin görevli mahkemece değerlendirilmesine,
Dair, dosya üzerinden, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2(iki) hafta içerisinde mahkememize veya mahkememize gönderilmek üzere bulunulan yer yada başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile başvurmak ve istinaf harç ve masraflarını karşılamak koşulu ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi'ne istinaf yolunun açık olduğu, istinaf dilekçesinde istinaf edilen hususlar ile nedenlerinin belirtilmesinin gerektiği, süresi içerisinde kararın istinaf edilmemesi halinde hükmün kesinleşeceği ve infaz edilebileceği açıklanmak suretiyle tensiben karar verildi.