BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Anadolu 12. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/981 Esas 2022/897 Karar Sayılı İlamı

T.C. İstanbul Anadolu 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/981 Esas
KARAR NO : 2022/897


DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 23/12/2022
KARAR TARİHİ : 26/12/2022


Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı dava dilekçesinde özetle;-------- tarihinde yaşamış olduğu, araç hırsızlığı sonucunda sahibi olduğu------------------------ hırsızlıkta imzalı ve boş şekilde çalındığını, bu çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.
Davanın dayanağı, 6102 sayılı T.T.K'nun 818. maddesi delaletiyle aynı Kanunun 757, 762, 763, 764. maddeleridir.
Dava dilekçesi içeriğinden anlaşıldığı üzere iptali istenen çekler, davacının sahibi olduğu şirketin banka hesabı üzerinden aldığı imzalı ve boş çeklerdir.
TTK nun 780.madde de çek'in senet metninde "çek" kelimesini, kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi, muhatabın ---- ödeme yerini, düzenleme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını taşımak zorundadır. TTK nun 781. madde de bu unsurları taşımayan senedin çek sayılmayacağı düzenlenmiştir. Tamamen boş çek yaprağı çalınması halinde çek doldurularak ibraz edildiği takdirde, keşidecinin hak talep eden hamile karşı İİK.72.maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı mevcut bulunmaktadır. Hukuki yararının bulunması HMK.114/h maddesi uyarınca dava şartıdır. Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir.
TTK. 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652.m)
Çek imzalı ise, doldurulması mümkün olduğundan iptali talep edilebileceği, yargı uygulamasında kabul edilmektedir. Ancak, imzalı çekin de iptalini yine hamil isteyebilecektir. Davacı keşideci ve çek hesabı sahibi olduğunu, çeklerin halen ------- tamamen boş çek yaprakları, ikisinin imzalı ancak boş olduğu açıkça bildirildiğinden kıymetli evrak vasfı taşımayan boş çek yapraklarının ve imzalı olanlarında da keşidecisi davacı olduğundan davacı hamil sıfatını haiz olmadığından ilgili ilamların somut olayda uygulanmasının mümkün görülmemiştir.
Kural olarak bir hakkı dava etme yetkisi o hakkın sahibine ait olup, buna aktif husumet denilir. Bir hakkın kendisinden istenebilecek durumunda olan yani hakka uymakla yükümlü kişi ise borçlu kişi olup, buna da pasif husumet denilir. Bir davada gerek aktif ve gerekse pasif husumet ehliyetinin bulunup bulunmadığı mahkemece öncelikle ve resen gözetilecek hususlardandır ve şayet husumet ehliyeti yok ise, dava bu sebep ile reddedilir.
Zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı, TTK'nin 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı olan hamile aittir. Bu nedenle keşideci sıfatındaki davacının, zayi davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı, TTK'nin 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı olan hamile aittir.
Dava dilekçesi içeriğinden anlaşıldığı üzere iptali istenilen çeklerin davacının sahibi olduğu şirketin banka hesabı üzerinden aldığı çeklerdir.
Bu nedenle davacının talebine konu,---------- çeklerle ilgili olarak davacının aktif husumet ehliyeti bulunmadığından davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
Dava şartları konusunda HMK'nin 138. maddesi uyarınca dosya üzerinden karar verilmesi mümkün olduğundan ve ayrıca davada hasım bulunmadığından aktif dava ehliyeti olup olmadığının dosya üzerinden incelenmesi usul ekonomisi gereği mümkün görüldüğünden takdiren duruşma açılmasına gerek görülmemiş, dosya üzerinden yapılan inceleme ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :Ayrıntıları ve gerekçesi yukarıda belirtildiği gibi;
1-Davanın, davacının -----ehliyeti bulunmadığından USULDEN REDDİNE,
2-Harçlar Yasasına göre alınması gerekli harç peşin alındığından, yeniden alınmasına yer olmadığına,
3- Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, davacının yokluğunda, kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi'nin ilgili Hukuk Dairesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda oy birliğiyle karar verildi.