Mahkemesi : Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi


Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nce verilen kararın temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Uyuşmazlık eser sözleşmesinden kaynaklanmakta olup yüklenici tarafından açılan asıl dava, menfi tespit ve teminat mektuplarının iadesi, yüklenici tarafından açılan birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/146 esas sayılı dava, bakiye iş bedelinin tahsili için başlatılan takibe yapılan itirazın iptâli, iş sahibi tarafından açılan ... 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/768 Esas sayılı dava, fazla ödemenin iadesi, yüklenici tarafından açılan ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/8 Esas sayılı dava, nakti
teminat iadesi, banka komisyon bedellerinin tahsili ve teminat mektuplarının iadesi istemine ilişkin olup mahkemece asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen ... 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/768 Esas sayılı davasının reddine, birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/146 Esas sayılı ve birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/8 Esas sayılı davasının kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekllerince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi’nce taraf vekillerinin istinaf başvurusu kabul edilerek asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/146 Esas sayılı davanın kabulüne, birleşen ... 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/768 Esas sayılı davanın hukuki yarar yokluğu nedeni ile usulden reddine, birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/146 Esas sayılı ve ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/8 Esas sayılı davaların kısmen kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Yüklenici şirket tarafından açılan ve incelenen dosya ile birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/8 Esas sayılı davasında davacı, ... 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2004/59 Esasında dava konusu edilen 678.374,00 TL kısmı ayrık tutularak 950.000,00 TL + 1.500.000,00 TL olmak üzere toplam 2.450.000,00 TL tutarındaki teminat mektubunun sözleşme ve yasaya aykırı olarak davalı tarafından tutulduğunu belirterek iadesini, nakdi teminat olarak alıkonulan 61.470,24 TL"nin el konulduğu tarihten itibaren, teminat mektupları için haksız yere ödenmek zorunda kalınan komisyon ücreti olan 166.783,17 TL tazminat olmak üzere 228.253,41 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. 06.01.2010 tarihli “Sayman Mutemedi Alındısı”ndan davacının teminat mektubu iadesi talebi dışında kalan diğer alacak kalemleri yönünden dava değeri olarak gösterdiği 228.253,41 TL üzerinden dava tarihi itibariyle 3.389,60 TL peşin nispi harç yatırdığı, teminat mektuplarına yönelik yatırması gereken peşin harcı yatırmadığı ve bu harcın yargılama sırasında mahkemece de tamamlatılmadığı, teminat mektubunun iadesi talebinin para ile değerlendirilebilen işlerden olduğu halde harçlandırılmadığı anlaşılmıştır.
492 sayılı Harçlar Yasası’nın 16. maddesi gereğince değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Aynı Yasa"nın 28. maddesinin (a) bendinde karar ve ilam harcının dörtte birinin peşin, geri kalanın kararın verilmesinden itibaren bir ay içinde ödeneceği hükmü yer almıştır. Yine aynı Yasa"nın 32. maddesinde yargı harçları ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılmayacağına dair emredici hüküm konulmuştur.
492 sayılı Harçlar Yasası’nın 16. maddesi gereğince kesin teminat mektuplarının iadesi isteminin dinlenebilmesi için teminat mektuplarını üzerinden de nispi harcın yatırılması gerekir. Yatırılacak peşin nispi harç tutarı ise Harçlar Yasası’nın 28-a maddesi uyarınca teminat mektuplarının bedeli üzerinden alınması gereken karar ve ilam harcının dörtte biridir. Mahkemece ve Bölge Adliye Mahkemesince birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/8 Esas sayılı dosyasında teminat mektuplarının bedelleri üzerinden dava tarihi itibariyle alınması gereken karar ve ilam harcının dörtte biri oranındaki peşin nispi harcın, Harçlar Yasası’nın 30. maddesine göre davacıdan alınması için davacıya süre
verilmeksizin, yargılamaya devam edilerek dava sonuçlandırılmıştır. Harçlar Yasası’ndaki düzenlemeler kamu düzenine ilişkin olduğundan görevi gereği mahkemelerce kendiliğinden göz önünde tutulacağı gibi temyiz aşamasında Yargıtay’ca da re’sen dikkate alınır.
Bu durumda mahkemece, iadesi talep edilen teminat mektuplarının bedeli toplamı olan 2.450.000,00 TL üzerinden tarifeye göre hesaplanacak nispi ilam harcının dörtte biri tutarındaki peşin harcın yatırılması için davacıya Harçlar Yasası’nın 30. maddesine göre süre verilmesi, harç eksikliğinin davacı tarafından bu şekilde tamamlanması halinde yargılamaya devamla davanın sonuçlandırılması, harcın ikmâl edilmemesi halinde ise kesin teminat mektuplarının iadesi istemiyle ilgili olarak 6100 sayılı HMK’nın 447/2 maddesi yollamasıyla 150. maddesi gereğince işlem yapılması gerekirken kamu düzenine ilişkin olan harç hususu gözden kaçırılarak yargılamaya devamla birleşen ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/8 Esas sayılı davada işin esasıyla ilgili hüküm kurulması doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma sebebine göre tarafların diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, ödenenden 5766 sayılı Kanun"un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 655,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davacı-birleşen dosya davalısına, 874,00 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davalı-birleşen dosya davacısına iadesine,
6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi"ne, karardan bir örneğinin ise ilk derece mahkemesine gönderilmesine,
16.01.2020 gününde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.