17. Hukuk Dairesi 2017/3484 E. , 2018/8141 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerle davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davalı borçlu ... Entegre Et San.AŞ. aleyhine icra takipleri başlatıldığını ve borca yeter mal varlığı bulunmadığını, davalı borçlu şirketin diğer davalı ... Tarım Hayvan Petrol ve Ak. Tic. ve San. Ltd. Şti. aleyhine ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E sayılı dosyasında açmış olduğu gabin nedeniyle tapu iptal ve tescil davasını kazandığını, ancak karar aşamasında davadan feragat ettiğini bu durumun iyiniyet kurallarına ve hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, feragat ve kabul tarihinde davalı borçlu ... Entegre Et San. AŞ.nin iflas ettiği ve hukuki kişiliğinin sona erdiğini, tasarrufun alacaklıyı zarara uğratmak ve mal kaçırmak amacıyla yapıldığını, davalı ... Tar. Hayv. Pet. ve Ak. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin davalı borçlunun durumunu bildiğini (iflas davasına müdahil olup, davalı ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ."nin borca batık olduğunu bildiği) ve her iki davalının da kötüniyetli olduğunu belirterek, davalı borçlu ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ."nin ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E sayılı dosyasında yapmış olduğu davadan feragat tasarrufunun iptaline, taşınmazın borçluya aidiyetine, alacak miktarı ile sınırlı olmak üzere cebri icra ve satış yetkisi tanınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... Tarım Hayvan Petrol ve Ak. Tic. ve San. Ltd. Şti. vekili, iflas etmiş şirkete karşı dava açılamayacağını, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E sayılı dosyasında iyiniyetli 3. kişi olduklarını, bu davada verilen kararın kendi lehlerine kesinleştiğini, borcun doğum
tarihinin tasarruf tarihinden sonra olduğunu, tasarruf tarihinden itibaren iki yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, dava şartlarının bulunmadığını, müvekkilinin de davalı borçlu şirketten alacaklı olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... Tavukçuluk Entegre Et San.AŞ. davaya cevap vermemiş, vekili duruşmada davanın reddini istemiştir.
Asli müdahil ... vekili, davalı ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ."den alacaklı olduklarını, bir kısım malların müvekkiline rehnedildiğini, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E sayılı iflas erteleme davasında davaya müdahil olarak katıldıklarını, davalı şirketlerin kötüniyetli olduğunu belirterek, davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E sayılı dava dosyasında, davacıların ... Tarım ve Pet. Um. Nak. İnş. Turzm. San ve Tic. Ltd Şti ve ...Tavukçuluk Entegre Et. San. ve Tic. A.Ş, davalının ... Tar.Hayvan Petrol ve Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti., davanın tapu iptali ve tescil davası olduğu, 12/08/2013 tarihinde davanın feragat nedeniyle reddine karar verildiği ve kararın kesinleştiği anlaşıldığından, kesinleşmiş bir kararın yok sayılması sonucu doğuracak karar verilemeyeceği bunun ancak şartları varsa HMK 376 maddesindeki şartlar dahilinde kararı veren mahkemeden talep edilebileceği ve bu itibarla davacının talebinin usul ve yasaya uygun olmadığı kabul edilerek davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
1-İİK’nın 194. maddesine göre acele haller müstesna olmak üzere müflisin davacı ve davalı olduğu hukuk davaları durur ve ancak alacaklıların ikinci toplanmasından on gün sonra devam olunabilir. Davalı ... Tavukçuluk Entegre Et San.AŞ tarafından iflasın ertelenmesi talepli olarak açılan davada ... Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 30/12/2009 tarihli ... Esas ve ... Karar sayılı ilam ile iflas erteleme talebinin reddi ile davacı ... Tavukçuluk Entegre Et Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin 25/12/2012 tarih saat 13:55 itibariyle iflasına karar verilmiş olup, öncelikle mahkemece iflas kararının kesinleşip kesinleşmediği araştırılarak kesinleşmemiş ise kesinleşmesinin beklenmesi, kesinleşmiş ise ikinci alacaklılar toplantısının yapılmasından 10 gün sonrasına kadar iptal davasının durdurulmasına karar verilmesi ve davacı alacaklıya İİK’nun 245 ve 255/2 madde gereğince davayı takip konusunda aldığı belge varsa sunması için süre verilmesi,
sunulduğu takdirde davanın esasının incelenmesi, sunulmadığı takdirde davanın iflas idaresine ihbarı ile taraf teşkilinin sağlanması ve iflas idaresinin huzuru ile davaya devam edilerek hükmün iflas idaresi lehine veya aleyhine kurulması gerekirken eksik incelemeye dayalı hüküm tesisi isabetli görülmemiştir.
2-Dava, İİK 277 ve devamı maddeleri gereğince açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir. İİK"nun 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz yada iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamak olduğu, davacı, iptal davası sabit olduğu takdirde, tasarruf konusu mal üzerinde cebri icra yolu ile hakkını almak yetkisini elde eder ve tasarruf konusu taşınmaz mal ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek olmadan o taşınmazın haciz ve satışını isteyebileceği (İİK.md.283/1), bu yasal nedenle iptal davası, alacaklıya alacağını tahsil olanağını sağlayan, nispi nitelikte, yasadan doğan bir dava olup; tasarrufa konu malların aynı ile ilgili olmadığı, bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması, borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması ve davanın iptali istenen tasarruftan itibaren beş yıllık hakdüşürücü süre içinde açılmış olması gerektiği, bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiği, özellikle İİK.nun 278.maddesinde akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmeli, aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalı, keza İİK.nun 280. maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmeli,
öte yandan İİK.nun 279. maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
Mahkemece, davacıları ... Tarım ve Pet. Um. Nak. İnş. Turzm. San ve Tic. Ltd. Şti. ve ... Tavukçuluk Entegre Et. San. ve Tic. A.Ş, davalısı ... Tar. Hayvan Petrol ve Nak. Tic. ve San. Ltd Şti. olan, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E sayılı dava dosyasında açılan tapu iptali ve tescil davasının 12/08/2013 tarihinde feragat nedeniyle reddine karar verildiği ve kararın kesinleştiği, kesinleşmiş bir kararın yok sayılması sonucunu doğuracak karar verilemeyeceği, bunun şartları varsa HMK 376 maddesindeki şartlar dahilinde kararı veren mahkemeden talep edilebileceği ve bu itibarla davacının talebinin usul ve yasaya uygun olmadığı kabul edilerek davanın reddine karar verilmiş ise de, varılan sonuç dosya kapsamına uygun düşmemektedir.
Somut olayda davacı, davalı borçlu ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ."nin, diğer davalı ... Tar. Hayvan Petrol ve Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti. aleyhine ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/360 E sayılı dosyasında açmış olduğu tapu iptal ve tescil davasını kazandığını, ancak karar aşamasında ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ."nin davadan feragat ettiğini bu durumun iyiniyet kurallarına ve hayatın olağan akışına aykırı olduğu, feragat tasarrufunun alacaklıyı zarara uğratmak ve mal kaçırmak amacıyla yapıldığı, davalı ... Tar. Hayvan Petrol ve Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti."nin davalı borçlunun durumunu bildiği ve her iki davalının da kötüniyetli olduğu iddiası ile davalı borçlu ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ."nin... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/360 E sayılı dosyasında yapmış olduğu davadan feragat tasarrufunun iptalini talep etmiştir.
Eldeki davada davalı borçlu ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ., .... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E sayılı dosyasında dava dışı ... Tarım ve Pet. Um. Nak. İnş. Turzm. San ve Tic. Ltd. Şti. ile birlikte bu dosyanın diğer davalısı ... Tar. Hayvan Petrol ve Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti. aleyhine tapu iptali ve tescil davası açmış, mahkemece 31.05.2012 tarihinde davacı ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ."nin müzayaka halinde olduğunu davalı ... Tar. Hayvan Petrol ve Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti."nin bildiği, edimler arasında aşırı oransızlık bulunduğu, davalı şirketin ticari defterlerinde taşınmazın alınması ve ödeme ile ilgili herhangi bir kayıt bulunmadığı gerekçeleri ile davanın kabulü ile taşınmazın ... Tavukçuluk Entegre Et San. AŞ. adına tapuya tesciline karar verildiği, davacılar ...Tarım ve Pet. Um. Nak. İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti ve ... Tavukçuluk Entegre Et
San. AŞ. vekilinin 8.4.2013 tarihinde davadan feragat ettiği, aynı dilekçede davalı ...Tar. Hayvan Petrol ve Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti. yetkilisinin feragati kabul ettiği, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi tarafından hükmün kesinleşmesinden önce feragat edilmesi nedeniyle dosyanın mahkemesine iade edildiği, mahkemenin ek karar ile feragat nedeniyle davanın reddine karar verdiği ve kararın 13.08.2013 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Tapu iptal ve tescil davasında, davacı konumunda yer alan ve eldeki davada davalı borçlu sıfatı bulunan ,...AŞ.nin, lehine tapu iptal ve tesciline karar verilen ve temyiz aşamasında bulunan davadan feragat etmesi şeklindeki işlemin, o dosyanın davacısı lehine yapılmış, dolayısıyla eldeki tasarrufun iptali davasında davacı ... aleyhine yapılmış bir tasarruf işlemi olduğu gözetilerek, az yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, davanın esasının incelenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde karar verilmesi uygun bulunmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (2) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 24.09.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.