MAHKEMESİ : ... 44. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, ... İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliğine bağlı ... Devlet Hastanesi’nde faaliyet gösteren ...Sosyal ve Sağlık Hizmetler Bilgi Otomasyon İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. nezdinde toplu iş sözleşmesi imzalamak için ...’na çoğunluk tespiti için başvuruda bulunduklarını, başvuru tarihinde işyerinde çalışan işçilerin %70’i müvekkili sendikanın üyesi olması sebebiyle olumlu cevap beklerken, Bakanlık tarafından olumsuz yazı gönderildiğini ve yetkinin ...’na verildiğinin bildirildiğini, Bakanlıkça yazılan olumsuz yazının 6356 sayılı Kanun’a ve yönetmeliklere açık aykırılık teşkil ettiğini, sendikanın 14.03.2016 tarihindeki başvurusuna aradan 4 ay geçtikten sonra cevap veren Bakanlığın müvekkili sendika tarafından yapılan başvuruyu bir tarafa bırakıp aynı işyeri için daha sonra başvuru yapan ...’nın 10.05.2016 tarihindeki başvuru yazısına 7 gün sonra olumlu yetki tespiti yazısı göndermesinin hukuka aykırı olduğunu, Bakanlığın tarafsız olma ve her sendikaya eşit davranma, belgelere göre hareket etme yükümlülüğünü unutarak adeta müvekkili sendikayı cezalandırdığını, verilen yetki belgesine göre devam ettirilecek TİS prosedürünün ve sonucunda imzalanacak toplu iş sözleşmesinin geçersiz olacağını ileri sürerek .... Güvenlik Bakanlığının 04.08.2016 tarihli müvekkili sendikaya verilen olumsuz yazının iptaline ve ...’na verilen yetki belgesinin de iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf başvurusu :
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalılar istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı, davalılar temyiz başvurusunda bulunmuştur.
Gerekçe:
Toplu iş sözleşmesi kavramı Anayasanın 53. maddesinde düzenlenmiştir. “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” başlıklı maddenin birinci fıkrasına göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
Toplu iş sözleşmesi yetkisi, toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip kuruluş veya kişinin belli bir toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için Kanunun aradığı niteliğe sahip olmasını gösterir.(...: İş Hukuku Yeni İş Yasaları, ... 2013, s.942.)
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun “Yetki” başlıklı 41. maddesinin birinci fıkrasına göre “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
6356 sayılı Kanun"un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” başlıklı 42. maddesine göre ise “Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir. Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı iş günü içinde bildirir. İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir. Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz…”
6356 sayılı Kanun"un 43. maddesinin birinci fıkrasına göre de “Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir.”
6356 sayılı Kanun"un “Yetki Belgesi” başlıklı 44. maddesine göre de “Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı iş günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir.”
Ayrıntılı olarak belirtilen düzenlemeler doğrultusundaki usûle göre yetki belgesinin alınmasından sonra yapılacak çağrı ile toplu görüşme süreci başlayacaktır. Toplu görüşme sürecinde taraflarca anlaşma sağlanması durumunda toplu iş sözleşmesi imzalanacak, aksi halde ise arabuluculuk aşaması ve daha sonra da grev aşaması gündeme gelecektir.
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta “Sağlık ve sosyal hizmetler” işkolunda faaliyet gösteren davacı sendika tarafından 15.03.2016 tarihinde yapılan yetki tespit başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 04.08.2016 tarihli yazısı ile başvuru konusu işyerinin “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda yer aldığı gerekçesiyle olumsuz sonuçlandırılmıştır.
Diğer taraftan, davacı sendikanın başvurusu neticelendirilmeden, davalı ... Sendikasının 10.05.2016 tarihinde aynı işyerine dair yapmış olduğu yetki tespit başvurusu ....Güvenlik Bakanlığınca olumlu sonuçlandırılmış ve devamında ... lehine 10.06.2016 tarihli yetki belgesi düzenlenmiştir. Dosya içeriğine göre, ... tarafından toplu görüşme süreci de başlatılmış ve nihayet Yüksek Hakem Kurulunun 23.03.2017 tarihli kararı ile toplu iş sözleşmesi de oluşturulmuştur.
Davacı sendikanın temel iddiası tespit konusu işyerinin “Sağlık ve sosyal hizmetler” işkolunda yer aldığına ilişkindir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular ile uyuşmazlık konusu işyerine ilişkin toplu görüşme sürecinin gelinen noktası gözetildiğinde, mahkemece uyuşmazlık konusu işyerinin hangi işkolunda yer aldığına dair gerekli araştırma yapılarak oluşacak sonuca göre karar verilmelidir. Bu cümleden olarak tespit konusu işyerinin tesciline dair tüm belgeler, hizmet alım sözleşmesi ve eki şartnameler eksiksiz olarak dosya kapsamına dahil edilmeli, tespit konusu işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin somut olarak hangi işleri yaptıkları belirlenmeli, işkolunun tespiti noktasında gerekli delilleri sunabilmeleri için taraflara yeterli süre ve imkan tanınmalı, bu suretle toplanacak deliller doğrultusunda işyerinde yapılan ağırlıklı işe göre işkolu tespit edilmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 20.09.2018 tarihinde oybirliğiyle olarak karar verildi.