MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 16.08.2011 gününde verilen dilekçe ile yaylaya elatmanın önlenmesi, kal istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 16.07.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, yaylaya vaki elatmanın önlenmesi istemine ilişkindir.
... Köyünü temsilen ..., ..., ... Yaylası hudutları dahilinde ve ... mevkiinde bulunan yaylaya ... Köyünün malik olduğunu, 25.10.1960 tarih ve 11 sayılı pafta ile 22.11.1960 tarihli ve 36 sayılı toprak tevzi komisyonu kararı ile yaylanın sınırlarının belirlendiğini, davalı tarafın hiçbir hakkı yok iken hayvan ağılı yapmak suretiyle müdahalede bulunduğunu, bu müdahalenin haksız ve hukuksuz olduğunu ileri sürerek davalı köy tarafından yapılan müdahalenin men"ine ve ağılın kal’ine karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Mera, bir veya birden fazla köy veya kasaba halkına bağımsız veya birlikte tahsis edilmiş ya da kadimden beri hayvan otlatmak amacıyla kullanılan, hak sahiplerinin üzerinde intifa hakkı olan arazi parçasıdır. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera, yaylak ve kışlaklar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zamanaşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz (4342 sayılı Mera Kanunu m. 3,4).
31.05.1965 tarihli ve 4/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile “...tek başına bir köye ait bulunan mera, yaylak ve kışlakların tümünün veya bir parçasının bir başka köy sınırı içine alınmış olması halinde, sınır değişikliğinin ikinci köye bir yararlanma hakkı sağlamayacağı ve ilk köyün eskiden olduğu gibi bu yerlerden tek başına yararlanacağı” öngörülmüş olup, bu karar 4342 sayılı Mera Kanununun 29. maddesi ile de yasa hükmü haline gelmiştir. Böylece, bir köy ya da belediye sınırları içinde kalan mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde bir başka köy veya belediyenin de intifa hakkı olabileceği kabul edilmiş, idari sınırların aidiyetin belirlenmesinde önemi olmadığı vurgulanmıştır. İdari sınırlar sadece yetkili mahkemenin saptanmasında önem arz eder.
Meraya elatmanın önlenmesi davası, kadim yararlanma hakkı olan köy veya belediye tüzel kişiliği ya da taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olması nedeniyle tarafından açılabilir. Aynı şekilde, bir yerin mera olduğu iddiasıyla köy veya belediye tüzel kişiliğinin ya da ...nin tapu iptali ve sınırlandırma istemiyle dava açmasına olanak vardır.
Mera, yaylak ve kışlak davalarında, tahsise ya da kadim kullanma hakkına dayanılabilir. Tahsise dayanıldığında, dayanak belgelerin, ayrıca karşı tarafın savunmasında ileri sürdükleri kayıtların tüm geldileri ile birlikte merciinden getirtilmesi, kadimlik iddiası varsa bu hususun araştırılması, gerektiğinde köyün kuruluş tarihinin ... Bakanlığından sorulması ve köyün kadim ya da muhdes olup olmadığının saptanması gerekir.
Keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıkların çekişmeli mera veya yayla ile herhangi bir yararlanma ilişkisi bulunmayan, yansız anlatımda bulunabilecek, yöreyi iyi bilen ve çevre köy ya da kasabalarda yaşayan yaşlı kişilerden seçilmesi gerekir.
Mahkemece yapılacak keşifte; tahsise dayanılıyorsa tahsis kayıtlarının yerel bilirkişi ve tanıklar aracılığı ile uygulanması, dava konusu yeri kapsayıp kapsamadığının belirlenmesi, taşınmazın mera olmadığı iddiasının bulunması halinde varsa çevre taşınmazlara ait kayıtlar da uygulanarak dava konusu yeri ne şekilde okuduğunun çevre taşınmazlarla toprak yapısı kıyaslanarak uzman bilirkişiler aracılığı ile uyuşmazlığa konu yerin ve niteliğinin saptanması gerekir.
Kadimlik iddiasında ise, yerel bilirkişi ve tanıklara taşınmazın kim tarafından ve ne şekilde kullanıldığı ve sınırları sorularak sonuca gidilmelidir.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; Davacı köy, Toprak Tevzii Komisyonunun 22.11.1960 tarihli ve 36 sayılı, 25.10.1960 tarihli ve 11 sayılı tahsis kararlarına dayanmıştır. Keşifte dinlenen mahalli bilirkişiler ise dava konusu yaylanın dava dışı ... Köyüne ait olduğunu ve su karşılığında davalı ... Köyü ile takas edildiğini ifade etmişlerdir. Fen bilirkişileri 31.05.2013 tarihli raporda tahsis kararının uygulanamadığını bildirmişler, daha sonra 28.01.2014 tarihli ek raporda ise ağılın davacıya ait 11 sayılı tahsis kararı içinde kaldığını belirtmişlerdir. Mahkemece ek rapor dikkate alınmamış, dava konusu yaylanın ... Köyüne aitken davalı köye su karşılığı verildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de bu konudaki bilirkişi raporları ile taraf tanıkları ve mahalli bilirkişi beyanları çelişkili olup hüküm kurmaya elverişli değildir.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş; taraf köylere ve dava dışı ... köyüne ait tahsis kararları ve krokisi var ise araştırılıp getirtilmesi, tarafların gösterecekleri dava dışı köylerden tanıklar ve mahalli bilirkişiler eşliğinde keşif yapılması, tüm tahsis kararlarının uygulanması, fen bilirkişine keşfi izlemeye elverişli rapor düzenlettirilmesi, tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesinden ibarettir.
Eksik inceleme ve araştırmayla hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle hükmün BOZULMASINA, istek halinde temyiz harcını yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
25.02.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.