MAHKEMESİ : FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada ...Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 02/04/2015 tarih ve 2013/174-2015/65 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş olup, duruşma için belirlenen 22/03/2016 günü hazır bulunan davacılar vekili Av. ... ile davalı vekili Av. ... dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili, müvekkillerinin murisi ..."ın rol aldığı 36 adet sinema filminin, sinema gösterimleri dışında davalı tarafından çeşitli televizyon kanallarına satıldığını, bu filmlerin çok defa televizyonda yayınlandığını, ayrıca filmlerin CD, DVD gibi ortamlarda satıldığı gibi internet üzerinden de ücret karşılığı izletildiğini, davalının, söz konusu filmlerin sinema gösterimi dışında satışını yapmasının hukuka aykırı olduğunu, bugüne kadar davalının, davacıların haklarını ödemediğini ileri sürerek, FSEK"in 68. maddesi uyarınca TV satışlarından dolayı 20.000 TL"nin, diğer ortamlardaki satışlardan dolayı 10.000 TL"nin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 25.02.2015 tarihli ıslah dilekçesi ile TV satışlarından dolayı olan talebini 856.479,54 TL"ye yükseltmiştir.
Davalı vekili, söz konusu filmlerin tamamının 1995 yılından önce çekildiğini, dolayısıyla 4110 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemeden yararlanamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, dava dilekçesinde belirtilen 36 adet sinema filminde davacıların murisinin icracı sanatçı olarak rol aldığı, bu filmlerin yapım tarihlerinde davacıların murisine oyunculuk bedeli ödendiği, bu bedelin, filmlerin yapım tarihlerinde geçerli 20 yıllık koruma süresi için olduğu, 4110 sayılı Kanun ile koruma süresinin 70 yıla çıkarıldığı ve bu uzatılan süreden sinema oyuncularının da yararlanacağı, davalı yapımcının, 20 yıllık süreden sonra filmlere ilişkin mali hakları kullanabilmesi için hak sahiplerinden FSEK"in 52. maddesine uygun yazılı izin almasının gerektiği, somut olayda bu iznin alınmadığı, filmlerin TV satışı dışında başkaca bir satışın tespit edilemediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, FSEK"in 68. maddesi uyarınca 856.479,54 TL"nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, davacıların murisi ..."ın icracı sanatçı olarak yer aldığı dava konusu sinema filmlerinin davalı tarafından TV ve diğer umuma iletim kanalları kullanılarak izinsiz yayınlanmasından kaynaklanan tazminat istemine ilişkin olup mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dava konusu edilen 36 adet sinema filminden 3"ünün yapımcısı olan davalı ayrıca diğer 33 filmin mali haklarını da 2001 tarihinden sonra söz konusu film yapımcılarından usulüne uygun biçimde devralmıştır.
Uyuşmazlık konusu sinema eserleri 4110 sayılı Kanun"un yürürlüğe girdiği 12/06/1995 tarihinden önce meydana getirildiğinden, söz konusu eserlerde başrol oyuncusu olarak yer alan davacıların murisi ..."ın başlangıçta icracı sanatçı olarak komşu hak sahipliği bulunmamakla birlikte, 4110 sayılı Kanun ile değişik 5846 sayılı FSEK"in 80. maddesi ile icracı sanatçılara tanınan haklar, aynı Kanun"un 21/02/2001 tarih ve 4630 sayılı Kanun ile değişik ek 2. maddesi uyarınca 12/06/1995"ten önceki icraları da kapsadığından, davacıların murisi ... davada bahsi geçen sinema eserlerinde icracı sanatçı olarak 5846 sayılı FSEK"in 80. maddesi uyarınca komşu hak sahibi olmuştur.
Öte yandan, uyuşmazlık konusu sinema eserlerinin yapımının tamamlandığı 12/06/1995 tarihinden önce yürürlükte bulunan 5846 sayılı FSEK 8. maddesi uyarınca da bir sinema eserinin sahibi onu imal ettirendir. Dolayısıyla, 5846 sayılı FSEK uyarınca eser sahibine tanınan mali ve manevi hak ve yetkileri herhangi bir sözleşme veya izne tabi olmaksızın elde eder. Bu bakımdan, somut olayın çözümünde FSEK"in 4110 ve 4630 sayılı kanunlar ile değişikliğinden önceki ve sonraki hükümlerin birlikte değerlendirilmesi gerekir.
4110 sayılı Kanun ile değişiklikten önceki FSEK 8. maddesi uyarınca sinema eserlerinin eser sahibi için koruma süresi 20 yıl ile sınırlı iken, 4630 sayılı Kanun ile sinema eserleri hakkındaki uzatılmış koruma süresinin eser sahiplerine avdet etmesi neticesinde dava konusu filmlerin yapımcısı/mali haklarını devralanı olan davalı şirket halen söz konusu eserler üzerinde eser sahipliği hakkına sahip bulunmaktadır.
Yukarıda da açıklandığı üzere, 4110 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten önce meydana getirilen dava konusu filmlerde o tarihler itibariyle icracı sanatçı hakları mevcut olmadığından; yapımcı/eser sahibi olan davalı ile davacıların murisi olan ... arasında akdedilen sözleşme kural olarak belirli bir sonucun taahhüt edildiği iş görme sözleşmesi niteliği taşımaktadır. Bu sözleşmeler de kural olarak eser sözleşmesi (BK m.355 vd., TBK m.470 vd.) niteliğindedir (E. Gökyayla, Film Yapım Sözleşmesi, s.85, İstanbul 2015).
5846 sayılı FSEK 80/1-A maddesi 1. Bendine göre icracı sanatçının ancak eser sahibinin izniyle gerçekleştirdiği icrası üzerinde komşu hak sahipliği vardır. Yine aynı maddenin 5. bendi uyarınca da icracı sanatçılar haklarını uygun bir bedel karşılığında sözleşme ile yapımcıya devredebilirler. Dava konusu sinema eserlerinin meydana getirilmesi esnasında taraflar arasında yazılı bir sözleşme olmamakla birlikte, davalı şirket/film yapımcıları ile davacıların murisi ..."ın başrol oyunculuğuna ilişkin şifahi sözleşme taraflarca ifa edilip söz konusu sinema filmleri meydana getirildiğine göre, artık murisin FSEK m. 80 ile sahip olduğu mali hakları davalı yapımcıya/devralana uygun bir bedel karşılığında sözleşme ile devrettiği ve davalı yapımcının/devralanın aynı zamanda eser sahibi olduğu, FSEK 27/son maddesi uyarınca eser üzerindeki hakkının da 70 yıl süre ile koruma altında bulunduğunun kabulü gerekir.
Bu durumda, eser sahibi olan davalının 5846 sayılı FSEK uyarınca sahip olduğu eserlerin çoğaltılması, dağıtılması, temsil ve umuma iletimden oluşan mali haklarına dayalı olarak dava konusu eserler üzerindeki mutlak hak sahipliği kapsamında tasarruf yetkisi bulunduğundan muris ... mirasçısı olan davacıların eser sahibine karşı bu filmlerin sinema salonu dışındaki gösterimleri nedeniyle FSEK 80/1 uyarınca mali hak ihlali ya da elde edilen kazançtan sözleşmeye dayalı olarak uygun bir bedel talep hakkı bulunmamaktadır.
O halde, davalının, gerek yapımcısı olduğu gerekse de mali haklarını eser sahibi olan diğer film yapımcılarından usulüne uygun biçimde devraldığı filmler yönünden hukuka aykırı bir kullanımından söz edilemeyeceği gibi, muris ... mirasçılarının dava konusu sinema eserlerini eser sahipliğinin kendisine tanıdığı mutlak ve yasal haklar kapsamında kullanan davalıdan icracı sanatçı olarak komşu hak sahipliğinden doğan bir hak talebinde bulunamayacağı gözetilmeksizin davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olması doğru bulunmamış hükmün bu nedenle davalı yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, takdir olunan 1.350 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 05/04/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.