MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi...


Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:


-K A R A R-

Esas davada davacılar vekili, müvekkillerinin desteğinin trafik kazası sonucu ölmesi nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 25.000,00 maddi tazminatın olay tarihinden (sigorta şirketi yönünden dava tarihinden) işleyecek avans faiziyle müştereken ve müteselsilen davalılardan tahsili ile ...’a verilmesine; 20.000,00 TL manevi tazminatın Recep’e; 10.000,00’ar TL manevi tazminatın Hürrem, Nuri, Deniz olmak üzere toplam 50.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle davalılar Mehmet ve ... müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiş, ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini müvekkili Recep için 92.048,00 TL’ye yükseltmiştir.
Davalılar ... ve ... San. Ltd. Şti. vekili, davaya cevap vermemiştir.
Davalı ...Ş. vekili, davanın reddini istemiştir.
Birleşen davada davacı vekili, birleştirme istemli olarak esas davadaki 10.000,00 TL manevi tazminatın bakiye kalmak ve tahsilde tekerrüre sebebiyet vermemek üzere fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla müvekkilleri Recep için 17.500,00 TL, Hürrem için 7.500,00 TL, Nuri için 7.500,00 TL, Deniz için 7.500,00 TL manevi tazminatın dava tarihi 24.04.2013 tarihinden işleyecek avans faiziyle davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Mahkemece, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, esas davada davacı ..."in maddi tazminat taleplerinin kabulü ile 92.084,00 TL, destekten yoksun kalma tazminatının davalı ... için dava tarihinden diğerleri için 15/10/2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine, (Sigorta şirketinin sorumluluk sınırının poliçe miktari ile sınırlı olması kaydı ile), fazlaya ilişkin hakkının saklı tutulmasına, davacılar tarafından sigorta şirketi hariç diğer davalılar aleyhine açılan manevi tazminat davasının kabulü ile davacılar Recep için 20.000,00 TL Hürrem, Nuri ve Deniz için 10.000,00"er TL manevi tazminatın 15/10/2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte bu davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine; birleşen davada davacılar tarafından davalı aleyhine açılan manevi tazminat davasının (Mahkememizin ... Esas sayılı dosyasındaki kabul edilen miktar ile tahsilde tekerrür yaratmamak şartı ile) kabulü ile davacılar Recep için 17.500,00 TL Hürrem için 7.500,00 TL, Nuri için 7.500,00 TL, Deniz için 7.500,00 TL manevi tazminatın birleşen dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte bu davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine karar verilmiş; hüküm, davalılar ... A.Ş. ve ... ve ...San. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere göre, davalı ...vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Asıl dava, trafik kazasından kaynaklanan ölüm nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Dava konusu olaya ilişkin kaza tespit tutanağında davalı Mehmet’in asli kusurlu, diğer sürücülerin kusursuz olduğu; savcılık aşamasında alınan Adli Tıp Raporunda davalı Mehmet’in asli, müteveffanın yolcu olduğu araç sürücüsü Osman’ın tali kusurlu olduğu belirtilmiş; mahkemece hükme esas alınan Adli Tıp Raporunda ise davalı Mehmet’in %45; müteveffanın yolcu olduğu araç sürücüsü Osman’ın %40; müteveffanın %15 kusurlu olduğu rapor edilmiştir.
Bu durumda mahkemece, İTÜ veya Karayolları Genel Müdürlüğü Fen Heyeti"nden seçilecek bilirkişi kurulundan, bilirkişi raporları arasındaki çelişkiyi giderecek şekilde ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru değildir.
3- Birleşen dava, trafik kazasından kaynaklanan ölüm nedeniyle manevi tazminat istemine ilişkindir.
Anayasa"nın 35. ve 36. maddeleri ile 6100 sayılı HMK."nun 27. maddesi uyarınca, taraflar dinlenilmeden, iddia ve savunmalarını beyan etmeleri için davet edilmeden hüküm verilemez. Aksi halde savunma hakkı kısıtlanmış olur.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, ilk derece yargılamasını aşamalara ayırmıştır.
Bunlar; 1) Davanın açılması ve dilekçeler aşaması, (madde 118,126-136) 2) Ön inceleme, (madde 137-142) 3) Tahkikat, (madde 143-293) 4) Sözlü Yargılama (madde 184-186) ve 5) Hükümdür (madde 294.)
Mahkemece, dilekçelerin (dava–cevap-cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçeleri) karşılıklı verilmesinden sonra, ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirilir. Çıkarılacak davetiyede, duruşma davetiyesine ve sonuçlarına ilişkin diğer hususlar yanında, taraflara sulh için gerekli hazırlığı yapmaları, duruşmaya sadece taraflardan birinin gelmesi ve yargılamaya devam etmek istemesi durumunda, gelmeyen tarafın yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemeyeceği ve diğer tarafın, onun muvafakati olmadan iddia ve savunmasını genişletebileceği yahut değiştirebileceği ayrıca ihtar edilir (madde 139). Hâkim, ön inceleme duruşmasında, dava şartları ve ilk itirazlar hakkında karar verebilmek için gerekli görürse tarafları dinler; daha sonra, tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder (HMK 140/1. madde). Uyuşmazlık konularının tespitinden sonra hâkim, tarafları, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder; bu teşvik özellikle yasak savma ya da kanuni gerekliliğin yerine getirilmesi amacıyla değil, sonuca odaklanmak suretiyle gerçekten tarafların uyuşmazlığı bitirmeleri yönünde teşvik edecek şekilde yapılarak bu konuda sonuç alınacağı kanaatine varırsa, bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin eder (HMK 140/2 madde). Bu yönde bir kanaat edinmediği takdirde; ön incelemeye devam ederek ön inceleme duruşmasının sonunda, tarafların sulh veya arabuluculuk faaliyetinden bir sonuç alıp almadıkları, sonuç alamadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın altı, duruşmada hazır bulunan taraflarca imzalanır. Tahkikat bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür (madde 140/3). Ön inceleme duruşmasında, taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için
iki haftalık kesin süre verilir. Bu hususların verilen kesin süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi hâlinde, o delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına karar verilir (madde 140/5). Özellikle dikkat edilmesi gereken nokta; ön inceleme duruşması tamamlanmadan ve gerekli kararlar alınmadan tahkikata geçilemeyeceği hususudur (madde 137/2).
Ön inceleme duruşması tamamlandıktan sonra, hâkim tahkikata başlamadan önce, hak düşürücü süreler ile zamanaşımı hakkındaki itiraz ve def"ileri inceleyerek karara bağlar (madde 142/1). Mahkemece ön inceleme aşaması tamamlandıktan sonra tahkikat işlemine gerek olmaması halinde nihai bir karar verebilir (HMK madde 138-142). Mahkemece ön inceleme aşamasında nihai karar verebilmesi için dava şartlarından birinin bulunmaması, ilk itirazların yerinde olması yada hak düşürücü süre nedenlerin gerçekleşmesi gerekir. Bir başka deyişle ön inceleme duruşmasında verilecek kararlar usule ilişkin kararlar ile sınırlı olup, davanın esası hakkında (feragat, sulh, kabul gibi davayı sona erdiren taraf işlemleri hariç) karar verilemez. Bu hususlar dışında işin esasına girilerek delillerin değerlendirilmesi sonucu bir karar verilecekse, ön inceleme aşamasının tamamlanmasından sonra taraflar tahkikat için duruşmaya davet edilir. Taraflara gönderilecek davetiyede, belirlenen gün ve saatte geçerli bir özrü olmadan mahkemede hazır bulunmadıkları takdirde, duruşmaya yokluklarında devam edileceği ve yapılan işlemlere itiraz edemeyecekleri bildirilir.
Mahkeme, tahkikatın bitiminden sonra, sözlü yargılama ve hüküm için tayin olacak gün ve saatte mahkemede hazır bulunmalarını sağlamak amacıyla iki tarafı davet eder. Taraflara çıkartılacak olan davetiyede, belirlenen gün ve saatte mahkemede hazır bulunmadıkları takdirde yokluklarında hüküm verileceği hususu bildirilir. Sözlü yargılamada mahkeme, taraflara son sözlerini sorar ve hükmünü verir (madde 186).
Somut olayda; mahkemece 6100 sayılı HMK ile öngörülen yargılama aşamalarına uyulmadan, usulüne uygun sözlü yargılama yapılmadan davalının savunma hakkının kısıtlanmasına sebebiyet verecek şekilde, eksik incelemeyle ve adil yargılanma hakkını etkileyecek şekilde yargılamaya devamla yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
4- Bozma neden ve şekline göre birleşen dosyadaki davalılar ... ve ... Makine San. Ltd. Şti. vekillerinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...vekilinin tüm temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) ve (3) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davalı ... ve ... Makine San. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile asıl ve birleşen davalardaki hükümlerin BOZULMASINA, (4) nolu bentte açıklanan nedenlerle bozma neden ve şekline göre davalı... ve ... Makine San. Ltd. Şti. vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, aşağıda dökümü yazılı 2.197,96 TL kalan harcın davalı ...den alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar ... ve ... Makine San. Ltd. Şti"ye geri verilmesine 17/09/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.