Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, borçlu olunmadığının tespiti ile aylıktan yapılan kesintilerin iadesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, Emekli Sandığı iştirakçisi iken ölen kızından hak sahibi annesi sıfatıyla ölüm aylığı bağlanan davacının muhtaçlık kararının kaldırılmasına dayalı olarak 01.02.2010-31.07.2012 tarihleri arasında yersiz ödenen aylıklara ilişkin yapılan borç tahakkukundan dolayı borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Yasa"nın geçici 4. maddesi yollaması ile 5434 sayılı Yasa olup, anılan yasanın 72. maddesinde; "(16/06/2006 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 31/05/2006 tarih ve 5510 sayılı Kanunun 106. maddesi ile mülga edilen birinci,ikinci ve üçüncü fıkra metinleri) ölen iştirakçilerin, iştirakçi bulunmayan dul ve muhtaç anaları ile iştirakçi olmayan ve ölüm tarihinde muhtaç ve (65) yaşını doldurmuş bulunan babalarına sandığa müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır. Muhtaç babalardan çalışarak geçimini sağlayamayacak derecede malül olanlar için yaş kaydı aranmaz. ..." hükmü öngörülmüş olup, anılan düzenlemeye göre hak sahibi anne sıfatını haiz olabilmek için, iştirakçi olmamak, dul olmak, muhtaç olmak şartlarını taşımak gerekmektedir.
Aynı Yasa"nın 108. maddesinde muhtaçlık kavramı tanımlanmış olup, anılan maddede; "" (27/04/2005 tarih ve 25798 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 21/04/2005 kabul tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 3. maddesi ile değiştirilen madde metni) kendisini ve ... Medeni Kanunun hükümlerine göre bakmağa mecbur olduğu aile fertlerini geçindirmeğe yetecek geliri, malı (Para veya o mahiyetteki kıymetler dahil) veya kazancı bulunmıyanlara, bu kanun hükümlerinin uygulanmasında (Muhtaç) denir.
Muhtaçlık, dul ve yetimler tarafından tanzim ve imzaları ihtiyar heyetlerince tasdik edilecek beyan kağıtları üzerine daimi olarak oturdukları yerlerin bağlı bulundukları il veya ilçe idare heyetleri tarafından muhtaçlık sebepleri açıkça gösterilmek suretiyle verilecek mazbatalarla belirtilir.
Bu mazbatalara karşı ilgili veya sandık tarafından Danıştayda dava açılabilir. Sandıkça itirazda bulunulması halinde netice alınıncıya kadar aylığın yarısı ve toptan ödeme, kesenek iadesi ve ikramiye gibi ödemelerin tamamı emanet olarak sandıkta alıkonulur."" düzenlemesi öngörülmektedir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1. maddesinde, İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle (o kanunun değiştirilen 2. maddesinin Ç, D ve E fıkralarında istisna edilen işlerde çalışanlar hariç) işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi ile görevli olarak gerek görülen yerlerde iş mahkemeleri kurulacağı, bu mahkemelerin, İşçi Sigortaları Kurumu ile sigortalılar veya yerine kaim olan hak sahipleri arasındaki uyuşmazlıklardan doğan itiraz ve davalara da bakacağı belirtilmiş, 506 sayılı Kanunun 134. ve 1479 sayılı Kanunun 70. maddelerinde, bu Kanunun uygulanmasından doğan uzlaşmazlıkların, yetkili iş mahkemelerinde veya bu davalara bakmakla görevli mahkemelerde görüleceği açıklanmış, 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 101. maddesinde de bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan durumlarda, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde görüleceği hüküm altına alınmıştır
Yukarıdaki yasal düzenlemeler ışığında yapılan değerlendirmede, taraflar arasındaki hukuki ilişki, çekişmenin niteliği ve dayanılan hukuki sebep dikkate alındığında, davanın temel yasal dayanağı 5434 sayılı Kanunun 72 ve 108. maddeleri olup uyuşmazlığın çözümünde 506, 1479, 4857 ve 5510 sayılı Kanunların uygulama yeri olmadığından sınırlı yetki ile donatılmış iş mahkemelerinin görevi bulunmamakta, bu tür davalar idari yargının görev alanı içerisine girmektedir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurularak, yargı yolu yanlışlığı nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken mahkemece yanılgılı değerlendirme sonucu iş mahkemesi sıfatıyla bakılan davada işin esasına girilerek karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 25/06/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.