MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada... Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 01.07.2014 tarih ve 2009/181-2014/254 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi asıl ve birleşen davada taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Asıl davada davacı vekili; müvekkili ile davalı arasında ... ve alt kira sözleşmesi yapıldığını, bu kapsamda davalı şirkete 80.000 TL tutarlı teminat mektubu da verildiğini, davacının davalıdan mal alması gerektiği ancak davalının mal satmaktan kaçındığını, ihtarnamelere rağmen yükümlülüklerini yerine getirmediği gibi sözleşmeyi 3 ay sonra haksız olarak feshettiğini, teminat mektuplarını paraya çevirdiğini, kaldı ki önceki teminat mektuplarının da tarafına iade edilmediğini ileri sürerek davalı şirketin haksız ve yersiz olarak.... sözleşmesini feshetmesinden dolayı davacının uğramış olduğu zarar olarak şimdilik 5.000,00 TL"nin davalı şirketten en yüksek ticari faizi ile tahsiline, davacının yine haksız fesihle ilişkilendirilen teminat mektuplarının bozdurulması sonucu paraya çevrilen teminat mektuplarının bedeli olarak şimdilik 5.000,00 TL"nin davalı şirketten en yüksek ticari faizi ile birlikte tahsiline, davacının haksız fesih sonucu sözleşme süresi içerisinde kazanacağı karlardan mahrum kalacak olması sebebiyle uğramış olduğu zarar neticesinde elde edemeyeceği kâr olarak şimdilik 5.000,00 TL"nin davalı şirketten en yüksek ticari faizi ile birlikte tahsiline, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesi talep ve dava olunmuştur.
Birleşen dosyanın davacısı .... vekili; müvekkili ile .... Tümüklü arasında yapılan sözleşmeye ..."nün de kefil olduğunu, davalıya ..... adıyla hizmet vermesi için... verildiğini, ancak davalının
sözleşmenin yürürlüğü girmesinden kısa bir süre sonra sözleşmeler ile hüküm altına alınan yükümlülüklerini yerine getirmemeye başladığını, tutarları ve vadeleri açıkça düzenlenmiş olan ödemeleri yapmadığını, işyeri hakkındaki ciro-ödeme bildirimlerini zamanında ve öngörülen şekilde yerine getirmediğini, davacı şirketten alınması öngörülen ürünleri davacıdan almadığı gibi standart dışı ürün kullandığını, bu durumun işyerinde davacı şirketçe yaptırılan denetimler sonucunda tespit edildiğini, davalının akde aykırı davranışlarına devam etmesi üzerine sözleşmenin feshedildiğini ileri sürerek sözleşmeden kaynaklanan alacaklardan dolayı şimdilik 5.000,00 TL"nin 05/12/2008 ihtarname tarihinden itibaren değişen oranlarda işleyecek avans faizi ile birlikte, muaccel hale gelen kira alacağı olarak şimdilik 5.000,00 Euro"nun fiili ödeme günündeki ... Euro satış kuru üzerinden hesaplanacak olan karşılığı tutarındaki Türk Lirasının 05/12/2008 ihtarname tarihinden itibaren işleyecek aylık mevduat için geçerli...+%3 gecikme faizi ile, mecurun boşaltıldığı tarihe kadar geçen usulsüz işgal için günlük kiranın 4 katına eşit para cezası alacağı olarak şimdilik 2.000,00 Euro"nun fiili ödeme günündeki ... Euro satış kuru üzerinden hesaplanacak olan karşılığı tutarındaki Türk Lirasının 05/12/2008 ihtarname tarihinden itibaren işleyecek aylık mevduat için geçerli.... gecikme faizi ile, mahrum kalınan kar alacağı olarak şimdilik 5.000,00 Euro"nun fiili ödeme günündeki.... efektif döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak olan karşılığı tutarındaki Türk Lirası"nın devlet bankalarının Euro"ya açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile birlikte, akdin haklı sebeplerle feshi, tahliye ve teslim yapılmaması, işyerinin ve markanın işgali ve izinsiz olarak ve akde aykırı şekilde kullanılmasından dolayı cezai şart alacağı ve ödenen kira vs. bedeli/zarar nedeniyle şimdilik 5.000,00 USD"nin fiili ödeme günündeki.... efektif döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak olan karşılığı tutarındaki Türk Lirasının devlet bankalarının USD"ye açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile birlikte davalılardan tahsiline, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesi talep ve dava olunmuştur.
Asıl davada davalı vekili; davacının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle sözleşmenin haklı olarak feshedildiğini, ödenmeyen faturalar ve kira bedellerini yani davacının sebep olduğu zararların tahsili için teminat senetlerinin paraya çevrildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Birleşen dosyada davalılar... ve ... vekili; davacı şirketin işletmenin ilk açılışında davalıya eğitim ve teknik destek vermesi gerekirken hiçbir yardımda bulunmadığını, ödenen kira konusunda yardımcı olmadığını, ekonomik kriz nedeniyle müvekkilinin zor durumda kaldığını, davacının hiçbir neden yokken sözleşmeyi feshettiğini, kefil..."in kefaletinin geçersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; asıl dava yönünden davacı ile davalı arasında yeni bir franchise sözleşmesi imzalandığı, yeni teminatlar verildiği, eski teminat mektuplarının davacıya iade edilmesinin mümkün olmadığı, davalının davacıya belli süre ile eğitim vermesi gerekse de davacının eğitim verilmemesine rağmen işletme faaliyetine devam ettiği, davacının davalıdan değil başka firmalardan mal aldığı, sözleşmeyle üstlendiği yükümlülükleri ve ödemeleri yerine getirmediği, bu haliyle davacının iddialarını ispat edemediği gerekçesiyle asıl davanın reddine; birleşen dava yönünden, davalının yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle sözleşmenin feshinin haklı nedenlere dayalı olduğu, davalının bu kapsamda tazminat talep edebileceği ancak sözleşme ile belirlenen cezai şartın fahiş olduğu ve bunun sözleşme serbestisi kapsamında kabul edilemeyeceği, sözleşmenin feshinden sonra işletmenin... veren şirket tarafından işletildiği, bu dönem için kira dönemi sonuna kadarki kira bedellerinin istenemeyeceği, davacı tarafından ayrıca taşınmazın tahliyesi talep edilmesine rağmen fuzuli işgal edildiğinden bu nedenle tazminat istenebileceği, ancak mahrum kalınan kira bedelinin istenemeyeceği, ayrıca taraflar arasındaki sözleşme nedeniyle davacının cari hesaptan kaynaklı alacaklarının da bulunduğu gerekçesiyle davacı....."nin 5.000 Euroluk kira alacağı, mahrum kalınan kar oranı olarak belirtilen 5.000 Euro ve ıslahla arttırılan 20.000 USD"lik cezai şart alacaklarına ilişkin taleplerinin reddine, davacı...."nin, davalı ... ...."ın fuzuli işgalden kaynaklı kira alacağına yönelik 28.036 Euro"luk talebinin kabulü ile, 05/12/2008 tarihinden itibaren
taraflar arasındaki sözleşmenin 3.3 ve 12. maddeleri uyarınca aylık mevduat için geçerli ... + %3 gecikme faizi ile birlikte müteselsil borçlu ..."nün 100.000 USD"ye kadar sorumlu olmak şartı ile davalı ...... ve ..."den alınarak davacı......"ye verilmesine, davacı....."nin sözleşme alacağı olarak belirlenen 29.331 TL"nin 5.000 TL"sinin 02/11/2009 tarihi itibarı ile bakiye kalan 24.131 TL"nin ıslah tarihi olan 12/09/2012 tarihinden itibaren avans faizi ile davalılardan müteselsil borçlu ..."nün 100.000 USD ile sınırlı sorumlu olmak üzere davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Kararı, asıl ve birleşen davada taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre taraf vekillerinin aşağıdaki bentler dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Asıl dava, franchise alan tarafından açılmış franchising sözleşmesinin haksız feshi nedeniyle tazminat istemine ilişkin iken, birleşen dava ise franchise veren tarafından açılan franchising sözleşmesi ve alt kira sözleşmesi hükümlerine aykırılık nedeniyle zararlarının tazmini ve sözleşmeye dayalı alacakların tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece sözleşmenin feshinde franchise veren davalı/ birleşen davada davacının haklı olduğuna kanaat getirilerek asıl davanın reddine karar verilirken, alınan bilirkişi raporu doğrultusunda birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Taraflar arasındaki ... Sözleşmesinin 4. 17. 30. maddesi ile ve alt kira sözleşmesinin 5. maddelerine göre taraflar arasında toplam 200.000 USD cezai şart kararlaştırılmış, ancak mahkemece kararlaştırılan cezai şartın fahiş olduğu ve sözleşme serbestisi kapsamında değerlendirilemeyecği gerekçesiyle birleşen davada davacının cezai şarta ilişkin alacak talebinin reddine karar verilmiştir. Oysa ki birleşen davada davacının, akidinin sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle sözleşmeyi feshetmiş olup cezai şarta hak kazandığı, bu durumda mahkemece birleşen davada davalının ekonomik olarak mahvına yol açmayacak makul bir miktarda cezai şarta hükmetmek gerekirken, bu alacak kaleminin tümüyle reddi doğru olmamış, hükmün cezai şart alacağına ilişkin olarak birleşen davanın davacısı yararına bozulması gerekmiştir.
3- (2) numaralı bentteki cezai şart alacağına ilişkin yapılan kabule göre de; cezai şart alacağının fahiş olduğu gerekçesiyle reddine karar verilirken, birleşen davada davalılar yararına olacak şekilde vekalet ücreti takdir edilmesi de doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
4- Birleşen davada davacı, sözleşmeden kaynaklı alacaklarının da tahsilini talep etmiş, buna ilişkin karşı tarafa gönderdiği 05.12.2008 tarihli ... Sözleşmesinin ve alt kira sözleşmesinin feshi ve alacaklarının ödenmesi konulu ihtarname karşı tarafa 22.11.2008 tarihinde tebliğ edilmiştir. İhtarname içeriğine göre, tebliğden itibaren üç gün içinde alacakların ödenmesi talep edilmiş olduğuna göre, davalıların temerrüdünün ve faiz başlangıç tarihinin buna göre değerlendirilmesi gerekirken, dava tarihinin faiz başlangıç tarihi olarak esas alınması doğru olmamış, hükmün birleşen davanın davacısı yararına bozulması gerekmiştir.
5- Yine taraflar arasındaki... Sözleşmesinin 24. maddesine göre; hukuki ihtilaf halinde kazanan tarafın yaptığı masrafları ve ..."nde gösterilen yasal avukatlık ücretlerinin 3 katını kaybeden taraftan tazmin etme hakkına sahip olduğu ve alt kira sözleşmesinin 5.14. maddesine göre de alt kiracı aleyhine hiç yahut süresinde yapmadığı ödemeler sebebiyle hukuki takip başlatılması halinde kiraya verenin avukatları lehine vekillik ücretinin üç misli olarak ödeneceği şeklinde kararlaştırılan sözleşme içeriği dikkate alınarak, birleşen davada davacı ve vekili yararına üç misli tutarınca yargılama giderlerine ve vekalet ücretine karar verilmiştir. Ancak birleşen davada davacının talepleri tümüyle kabul edilmemiş olup, davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine karar verilmiş olduğuna göre; birleşen davanın davalıları ve vekilleri yönünden de sözleşmelerin ilgili maddeleri yorumlanarak üç misli tutarınca yargılama gideri ve vekalet ücreti takdirinin gerekip gerekmeyeceğinin değerlendirilmesi gerekirken, birleşen davanın davacısının davayı kazanan taraf olarak kabul edilerek sadece davacı ve vekili lehine sözleşmenin ilgili maddelerinin uygulanması doğru olmamış, hükmün bu yönüyle davalılar yararına bozulması gerekmiştir.
6- Bozma sebep ve şekline göre, birleşen davada davacı vekilinin yargılama gideri, vekalet ücreti, kabul red oranının hatalı olduğuna ilişkin sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine; (2), (3), (4) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle hükmün birleşen davanın davacısı yararına BOZULMASINA; (5) numaralı bentte açıklanan nedenlerle hükmün birleşen davanın davalıları yararına BOZULMASINA; (6) numaralı bentte açıklanan nedenlerle birleşen davada davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına; ödedikleri temyiz peşin harcın istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 30.03.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.