T.C.
YARGITAY
14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/14375
KARAR NO : 2016/1509 Y A R G I T A Y İ L A M I



Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 11.09.2009 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması istenmesi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 11.06.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _
Davacı vekili, .... ada ... parsel sayılı taşınmazı lehine davalılar murisine ait ... parsel sayılı taşınmaz üzerinden ve dahili davalıya ait ... parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit hakkı kurulmasını istemiştir.
... sayılı parselin mirasçıları olan davalılar, davacının kendisine ait ... parsel sayılı taşınmaz üzerinden, keşif krokisinde 1 no"lu veya 3 no"lu güzergah seçilerek geçit kurulması gerektiğini beyanla davanın reddini savunmuşlardır.
... parsel sayılı taşınmazın maliki dahili davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, Dairemizin davalıların husumet ehliyetinin araştırılması yönündeki önceki bozma ilamına uyularak yeniden yapılan yargılamada davanın kabulüne, ... parsel sayılı taşınmaz yararına, ... ve ... parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir. Hüküm, davalı ... parsel sayılı malikinin temyizi üzerine Dairemizce "...davacının maliki olduğu ... parsel sayılı taşınmazın genel yola çıkışının bulunmadığı, mutlak geçit ihtiyacı içinde olduğu sabittir. ... parsel sayılı taşınmaz davacıya ait olduğuna göre, geçit hakkı kurulması davalarında gözetilen fedâkarlığın denkleştirilmesi ilkesi uyarınca, öncelikle ... parsel sayılı taşınmaz üzerinden ve komşu ... parsel sayılı taşınmazlar üzerinden genel yola ulaşacak şekilde geçit kurulup kurulamayacağı araştırılmalı mümkün ise belirtilen yerden, mümkün olmadığı takdirde bilirkişi tarafından belirlenen tüm alternatifler değerlendirilerek Dairemizin yukarıdaki ilkeleri doğrultusunda en uygun yerden geçit kurulmasına karar verilmelidir. Ayrıca geçit bedelinin güncelleştirilmesi gerektiği" gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece, bozma ilamına uyulup yeniden yapılan keşif ve inceleme sonucu "davanın kabulüne, yapılan keşif sonucunda verilen rapor ve krokilerde 2 no"lu güzergâh olarak isimlendirilen seçenekte gösterilen yolun davalı parselden alınarak davacı lehine yol olarak tesciline, kararın bu şekilde tapuya işlenmesine" karar verilmiştir.
Hükmü, ... parsel sayılı taşınmazın malikleri olan davalılar vekili temyiz etmiştir.
HMK"nın 297/2 maddesi gereğince; Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün "İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili" başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Bu tür davalarda taşınmaz leh ve aleyhine geçit kurulması gerekir.
Somut olaya gelince; mahkemece Dairemizin yukarıda açıklanan ilkelerine ve bozma ilamına uygun şekilde hüküm kurulması gerekirken tarihi belirtilmeyen rapor ve krokilere atıf yapılarak, lehine ve aleyhine geçit kurulan parseller de belirtilmeksizin karar verildiği görülmüştür. Ayrıca TMK"nın 747. maddesi gereğince geçit hakkının sadece taşınmazların leh ve aleyhlerine kurulması ve kurulan geçit hakkının kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmesi gerekirken "davacı lehine yol olarak tesciline" şeklinde karar verilmesi ve ikinci bozma ilamına uyulmasına rağmen taşınmaz maliklerine ödenmesi gereken bedel depo ettirilerek hüküm sonucunda geçit bedeline hükmedilmesi gerekirken bu hususun da gözetilmemesi doğru görülmemiştir.
Mahkemece, HMK"nın 297/2 maddesi hükmüne aykırı şekilde infazda şüphe ve tereddüt uyandıracak şekilde usul yasaya aykırı kurulan hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 08.02.2016 gününde oybirliği ile karar verildi.