Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2015/3178 Esas 2015/16199 Karar Sayılı İlamı

18. Hukuk Dairesi
Esas No: 2015/3178
Karar No: 2015/16199
Karar Tarihi: 10.11.2015

Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2015/3178 Esas 2015/16199 Karar Sayılı İlamı

Özet:

İstanbul 12. Aile Mahkemesi'nde görülen bir davada, davacı anne-baba rızasının evlat edinmede aranmamasını istemiş ancak mahkeme dosya üzerinden duruşma yapmadan bu talebi reddetmiştir. Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, bu durumun Anayasa'nın 36. maddesi ve HMK'nun 27. maddesindeki hukuki dinlenme hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle davanın duruşma açılarak yeniden görülmesi gerektiğini belirtmiştir. Hükümde ise 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 317. ve 320/1. maddeleri ele alınarak, dosya üzerinden karar verilmesinin sadece hukukun cevaz verdiği hallere mümkün olduğu ve duruşma açılmadan tarafların savunması alınmadan hüküm verilemeyeceği hatırlatılmıştır.
Kanun maddelerinin detaylı olarak açıklanması:
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 317. maddesi: davalıya tebligat yapılması gerektiğini belirtmektedir.
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 320/1. maddesi: \"Mahkeme, mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir.\" hükmünü öngörmektedir.
- T.C. Anayasası'nın 36. maddesi: iddia ve savunma hakkının kullanılmasına olanak tanınması ilkesini güvence altına almaktadır.
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 27. maddesi: davanın tarafları, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olduğunu ve mahkemece davalı tarafın dinlenmesi ve savunması alınmadan hüküm verilemeyeceğini belirtmektedir.

18. Hukuk Dairesi 2015/3178 E. , 2015/16199 K.
"İçtihat Metni"

T.C.
YARGITAY
18. Hukuk Dairesi

ESAS NO : 2015/3178
KARAR NO :
Y A R G I T A Y İ L A M I

MAHKEMESİ : İstanbul 12. Aile Mahkemesi
TARİHİ : 25/11/2013
NUMARASI : 2013/592-2013/744
DAVACI :
DAVALI :

Dava dilekçesinde, evlat edinmede anne ve baba rızasının aranmaması talep edilmiştir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı vekili dava dilekçesinde, evlat edinmede anne baba rızasının aranmamasına karar verilmesi talep edilmiş, mahkemece duruşma açılmadan dosya üzerinden davanın reddine karar verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 317. maddesinde; davalıya tebligat yapılması gerektiği, 320/1. maddesinde ise; “Mahkeme, mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir.” hükmü öngörülmüştür. Mahkemece, bu madde hükmü gözetilerek, dosya üzerinden karar verilmişse de, varılan sonucun maddenin yanlış yorumlanmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; anılan maddeye göre, duruşma yapmadan karar verilebilmesi için, hukuken bunun mümkün olması gerekir. Başka bir anlatımla, ancak hukukun cevaz verdiği hallerde duruşma açmadan dosya üzerinden karar verilebilir (Örneğin ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları gibi) veya kanunun duruşma açılmadan dosya üzerinden karar verilmesinde hakime takdir hakkı tanındığı hallerde dosya üzerinden karar verilebilir (Örneğin İİK.nun 17-18. maddelerinde öngörülen şikayet davası gibi). Kanunun açıkça duruşma açılarak yargılama yapılmasını emrettiği hallerde dosya üzerinden karar verilemez.
Bilindiği üzere HMK.nun hukuki dinlenme hakkı başlıklı 27. maddesi uyarınca davanın tarafları, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hak yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasını da içerir.
Hukuki dinlenme hakkının gereği olarak, taraflar duruşmaya çağrılmadan hüküm verilememesi, Anayasa"nın 36. maddesi ile düzenlenen iddia ve savunma hakkının kullanılmasına olanak tanınması ilkesinin doğal bir sonucudur. Aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılama hakkının da en önemli unsurudur.
./..
-2-

Gerçekten savunma hakkını güvence altına alan T.C.Anayasası’nın 36. maddesi ile 6100 sayılı HMK.nun 27. maddesinde açıkça belirtildiği üzere, mahkemece davalı taraf, dinlenmek ve savunması alınmak üzere kanuni şekillere uygun olarak davet edilmedikçe hüküm verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu nedenlerle, duruşma açılmak suretiyle inceleme yapılması gerekirken, dosya üzerinden inceleme yapılarak yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile şimdilik diğer yönleri incelenmeksizin hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 10.11.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.

BAŞKAN ÜYE ÜYE ÜYE ÜYE

Karşılaştırıldı NE.