MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı vekili, ... Köyü çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tescil harici bırakılan taşınmazın bir bölümü hakkında, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tescil istemiyle dava açmıştır. Yargılama sırasında, 6360 sayılı Yasa uyarınca ... Belediye Başkanlığı davaya dahil edilmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, fen bilirkişi raporunda (A) harfiyle gösterilen 1.769,82 metrekare yüzölçümündeki tescil harici alanın davacı adına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yerel mahkemece, köy boşluğu olarak tescil harici bırakılan çekişmeli taşınmaz üzerinde davacı yararına imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı yoluyla iktisap koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, varılan sonuç dosya kapsamına uygun olmadığı gibi, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama da hüküm vermeye elverişli ve yeterli değildir. Davacı, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedenlerine dayanarak çekişmeli taşınmazın adına tescili istemiyle dava açmıştır. Karar tarihinden önce 30.03.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanun gereğince çekişmeli taşınmazın bulunduğu ... Büyükşehir Belediyesi"nin sınırları il mülki sınırları olarak belirlenmiş, Büyükşehir Belediyesi olan illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. Mahkemece yasal hasım konumunda bulunan ... Büyükşehir Belediyesi"nin davaya dahil edilmesi gerektiğinin düşünülmeyerek taraf teşkilinin eksik bırakılması hatalı olmuştur. Öte yandan; 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 17. maddesinde, orman sayılmayan, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen yerlerin para ve emek sarf edilmek suretiyle kültür arazisi niteliği kazandırılması ve bu olgunun tamamlandığı tarihten itibaren 20 yıldan fazla süreyle aynı Yasa"nın 14. maddesindeki koşullar altında tasarruf edilmesi halinde tesciline karar verilebileceği açıklanmış, son fıkrasında da il, ilçe ve kasabaların imar planları içerisinde bulunan yerlerin imar-ihya yoluyla kazanılması yasaklanmıştır. Kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği yolu ile iktisap ise, 3402 sayılı Yasa"nın 14. maddesinde düzenlenmiş olup, ekonomik amaca uygun zilyetlikle özel mülkiyete konu olabilecek taşınmazların kazanılabileceği belirtilmiştir. Terk edilmiş dere yatakları, kayalık, taşlık, yol ve yol boşluğu gibi taşınmazlar ancak imar-ihya yolu ile 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 17. maddesi uyarınca iktisap edilebilirken, ham toprak, hali arazi, köy boşluğu gibi basit ameliye ile zilyet edilebilecek yerler ise aynı Yasa"nın 14. maddesi gereğince iktisap edilebilir. Genel itibari ile köy boşlukları, köylünün müşterek kullanımında olan boşluklar ve hali boşluklar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Köylünün müşterek kullanımında bulunan boşlukların zilyetlikle edinilmesi mümkün değilken, köylünün müşterek kullanımda olmayan hali boşlukların ise ekonomik amaca uygun kullanılmaları halinde zilyetlikle kazanılmaları mümkündür. Bir arazinin kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi ise hava fotoğraflarıdır. İncelenecek olan hava fotoğraflarının en az üç ayrı zamana ilişkin olması ve özellikle de dava tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğraflarının dosya arasına konularak, bu fotoğraflar üzerinde harita mühendisi veya jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi tarafından stereoskopla inceleme yapılması gerekir. Somut olayda, 1950 ve 1999 yılı hava fotoğrafları dışında başka hava fotoğrafı bulunup-bulunmadığı belirlenerek dava tarihinden geriye doğru 20-25 yıl öncesine (1989-1994 yıllarına) ait hava fotoğrafları getirtilmemiş, sadece 15 yıl öncesine (1999 yılına) ait hava fotoğrafı getirtilerek inceleme yapılmış, bu inceleme de harita veya jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi tarafından değil orman mühendisi bilirkişi tarafından gerçekleştirilmiştir. Yine, üç kişilik ziraat bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın eğimi, önceki ve şimdiki niteliği, toprak yapısı, bitki örtüsü, taşınmazın öncesinin imar ihyayı gerektirir nitelikte olup olmadığı, imar ihyayı gerektiriyorsa imar-ihyaya hangi tarihte başlanıp tamamlandığı, taşınmazın tamamının ya da bir bölümünün tarıma elverişli olup olmadığı, ne zamandır tarım arazisi olarak kullanıldığı, ekonomik amaca uygun zilyetliğin hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü belirleyen, komşu parsellerin toprak yapısının mukayese edildiği, bilimsel verilere dayalı ayrıntılı rapor alınması gerekirken, keşfe sadece tek ziraat bilirkişisi alınmış, anılan bilirkişinin raporu da az önce belirtilen hususları karşılamaktan uzak kalmıştır. Bu şekilde eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca; sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için öncelikle, mahkemece davanın usulünce gerçek hasma yönlendirilmesi için davacı yana olanak sağlanmalı, ... Büyükşehir Belediyesi davaya dahil edilerek husumetin yaygınlaştırılması suretiyle taraf teşkili tamamlanmalı, bundan sonra dava tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine (1989-1994-1999 yıllarına) ait 3 ayrı dönemde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığı"ndan tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek dosya arasına konulmalı, bundan sonra, taşınmazın bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı ve tarafsız yerel bilirkişi ve taraf tanıkları ile 3 ziraat mühendisi ve harita yada jeodezi ve fotogrametri mühendisinden oluşacak bilirkişi heyeti aracılığıyla keşif yapılmalı, yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın öncesinin kime ait olduğu, kimden intikal ettiği ve ne şekilde kullanıldığı, köylünün ortak kullandığı köy boşluğu mu yoksa hali boşluk mu olduğu, taşınmazın imar ve ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, edilmiş ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalıdır. Harita yada jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, çekişme konusu taşınmazın hava fotoğraflarındaki konumu gösterilmeli, bu yerin önceki ve şimdiki niteliğinin, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı, keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli, ziraat mühendisi bilirkişilerden taşınmazın tamamı üzerinde ekonomik amaca uygun şekilde zilyetlik bulunup bulunmadığını, imar ihyanın hangi tarihte başlayıp hangi tarihte tamamlandığını, çekişmeli taşınmazın önceki ve şimdiki toprak yapısı, eğimi, niteliğini açıklar nitelikte, çekişmeli taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı, bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece taraf teşkili sağlanmadan ve eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 17.10.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.