MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki asıl dava olan ariyet olarak verilen malların iadesi ile birleşen iki ayrı tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl dava (...Asliye Ticaret Mahkemesi 2011/143 Esas 2013/261 Karar) ile birleşen .... Asliye Ticaret mahkemesi"nin 2010/33 E. sayılı tazminat davalarının kabulü ile birleşen .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2009/915 Esas sayılı tazminat davasının reddine yönelik olarak verilen hükmün asıl ve birleşen .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2010/33 E. sayılı dava dosyalarında davalılar ...., ... ve ... vekilince, birleşen .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2009/915 E. sayılı dava dosyasında davacı .... vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi ve asıl ve birleşen .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2010/33 E. sayılı dava dosyalarının davacısı-birleşen .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2009/915 E. sayılı dava dosyasının davalısı ... vekilinin temyize cevap dilekçesinde temyiz incelemesinin duruşmalı yapılması talebinde bulunması üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı vekili Av. ... ile davalılar-birleşen dosya davacısı vekili Av. ..."in gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan davacı ve davalılar-birleşen dosya davacısı vekilinin sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

-KARAR-
Davacı vekili asıl davada; müvekkili ile davalı arasında imzalanan 01.10.2001 tarihli Bayilik Sözleşmesinin 4. maddesine göre göre davalı bayinin sözleşme süresince alması gereken 500 ton ürün alma taahhüdünü ihlal ettiğini, davalıya keşide edilen ihtarnameye rağmen davalının edimini yerine getirmemesi üzerine sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğini ileri sürerek fesholunan sözleşme kapsamında davalıya teslim edilen ancak mülkiyeti müvekkiline ait olan 1 adet Şanmak lift, 1 adet far ayar cihazı, 1 adet yağ makarası, 1 adet yağ pompası ile 1 adet WDS Test cihazının iadesini talep etmiş, birleşen .... ATM"nin 2009/915 E. sayılı dava dosyasında; yetki ilk itirazında bulunmuş olup davanın esası yönünden davanın reddini istemiş, birleşen .... ATM"nin 2010/33 E. sayılı dava dosyasında ise; tonaj taahhüdünü ihlal etmek suretiyle sözleşmenin haklı nedenle feshine sebep olunması nedeniyle sözleşmenin 10/b maddesi hükmü gereği 130.000 ABD Doları cezai şartın fiili ödeme gününde uygulanmakta olan TC Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden hesaplanacak TL karşılığı faizi ile birlikte davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili asıl davada; taraflar arasında 01.10.2001 tarihinde mobil ürünlerinin satışına ilişkin olarak belirsiz süreli bayilik sözleşmesinin imzalandığını, davacı şirketin bireysel muafiyet talebi üzerine Rekabet Kurulu"nun 29.03.2007 tarihli kararı doğrultusunda taraflar arasında imzalanan 15.05.2007 tarihli Tadil Protokolü ile protokolün imzalanmasından itibaren bayilik sözleşmesi süresinin 5 yıl ile sınırlandırılarak cezai şarta ilişkin maddesinin de yeniden düzenlendiğini, sözleşme süresinin sonu olan 15.05.2012 müvekkili şirketin satın alma taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle sözleşmeye aykırılıktan veya buna bağlı olarak sözleşmenin haklı nedenle feshinden söz edilemeyeceğini, ihtarname tarihi itibariyle sözleşme süresinin dolmadığını, asıl davacının 2007 yılından beri çeşitli vesilelerle müvekkiline mal sağlama yükümlülüğünü ihlal ettiğini, bu bağlamda .... Noterliği"nin 04.12.2009 tarihli ihtarı ile 100 lt ürün ve ... Noterliği"nin 18.12.2009 tarihli ihtarı ile 200 lt ürün talep edildiği halde müvekkilinin bu taleplerinin karşılanmadığını ileri sürerek davanın reddini istemiş; birleşen .... ATM"nin 2009/915 E. sayılı dava dosyasında; taraflar arasında imzalanan 15.05.2007 tarihli tadil protokolüne göre sözleşme süresinin 15.05.2012 tarihinde dolacağı gözetilerek bu tarihe kadar 500 ton ürün alınabileceğinden davacının 23.10.2009 tarihli ihtarnamesi ile verilen 15 günlük süre sonunda tonaj taahhüdünün ihlal edildiği iddiasıyla sözleşmenin feshedilmeksizin sözleşme kapsamında davalıya verilen 110.000 Amerikan Doları meblağlı teminat mektubunun haksız olarak nakde çevrildiğini ileri sürerek taraflar arasındaki mevcut 01.10.2001 tarihli bayilik sözleşmesinin yürürlükte olduğunun ve teminat mektubunun haksız yere nakde çevrildiğinin tespitine, haksız biçimde nakde çevrilen teminat mektubu bedeli 173.000 TL"nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek en yüksek oranlı avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, ayrıca davalının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle müvekkili şirketin uğradığı 100.000 TL manevi zararı 13.11.2009 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek değişken oranlı avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, birleşen .... ATM"nin 2010/33 E. sayılı dava dosyasında ise; dava konusu bayilik sözleşmesinin taraflar arasında 15.05.2012 tarihine kadar geçerli ve yürürlükte olduğunu, bu durumda davacının cezai şart alacağının muaccel olmadığını, davacının bu sebeple davayı açmakta hukuki yararı bulunmadığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; davacı ile davalı şirket arasında imzalanan bayilik sözleşmesini diğer davalıların müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatıyla imzaladıkları, Sözleşmenin 8.maddesine göre bayiye bırakılan malzeme ve tesisatın mülkiyetinin Mobil"e ait olduğu, sözleşmenin herhangi bir nedenle sona ermiş olması halinde bu malzeme ve tesisatı Mobil"e iade edileceğinin düzenlendiği, sözleşme davalının sözleşmeye aykırı davranışları iddiası ile davacı tarafça feshedilmiş olup davalı tarafından söz konusu tesisat ve malzemenin davacıya iadesi gerektiği, bu nedenle asıl davada davacının davasının kabulü ile talep edilen malzemenin davacıya iadesine, birleşen ... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2010/33 E. sayılı dava dosyasında; davalı defterleri üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu alınan raporda bayinin sözleşme ilişkinin kurulmasından itibaren 164 ton yağ satın aldığı, henüz sözleşmedeki alım şartını yerine getirebilmesi için 336 ton daha yağ satın alması gerektiği, ancak davalının 2007 yılından itibaren davacıdan yağ alımını durdurduğu, uzun süre davalıdan yağ almadığı halde ticari faaliyetlerine devam ettiği, bu itibarla davalının hem sözleşmenin 5.maddesindeki sözleşme konusu ürünleri münhasıran Mobil"den alma yükümlülüğünü ihlal ettiği, hemde 500 tonluk satın alma taahhüdünü ihlal ettiği sonucuna varıldığı, davacı tarafça, davalının uzun süre alım yapmaması üzerine davalıya çekmiş olduğu .... Noterliği"nin 23/10/2009 tarih 41370 yevmiye nolu ihtarnamesi üzerine sözleşme uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde alım taahhüdünün yerine getirilmesi bildirildiği halde davalı bu süre geçtikten sonra 100 litrelik ve daha sonrasında 200 litrelik alım isteğinde bulunmuş ise de bu isteğin sözleşmedeki yükümlülükleri yerine getirmesi için yeterli olmadığı, dolayısı ile davacı tarafın sözleşmeyi haklı nedenle feshettiği, dolayısıyla davacının cezai şart talebinin yerinde olduğu kanaatine ulaşıldığı, davalının ekonomik mahvına neden olmayacak miktarda olması sebebi ile de cezai şart bedelinden herhangi bir indirim yapılmadığı, yine bu dosyada davalı olan ... ve ..."in de sözleşmenin 16.maddesi uyarınca müteselsil kefillerin bu sözleşme nedeniyle Mobil"den aldığı veya alacağı ürün bedeli, kendisine verilmiş yada verilecek borç, ariyeten verilmiş veya verilecek ekipman, cezai şart gibi bu anlaşmadan doğmuş veya doğacak her türlü yükümlülük, taahhüt ve borçlarına 130.000 USD doları kadar rakamla sınırlı olmak üzere ve anlaşma devam ettiği sürece müteselsil kefil sıfatı ile kefil oldukları anlaşıldığından bu davalıların da cezai şarttan sorumlu oldukları sonucuna varılarak asıl borçlu olan davalı şirket ile birlikte davalı kefiller yönünden de davanın kabulü gerektiği, birleşen .... ATM"nin 2009/935 E. sayılı dava dosyasında ise; taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin 4. maddesi hükmüne göre; davalı ... tarafından davacı bayiye 110.000 USD doları karşılığı 173.052 TL borç verildiği, davacı ... Taşıt Araçları"nın 30/11/2006 tarihine kadar 100 tonluk alım taahhüdünü yerine getirdiği, bu nedenle söz konusu bu bedelin davalı ..."e iadesi hususunun sözleşme sonuna yani 500 tonluk ürün satın alma taahhüdünün tamamlanmasına ertelendiği, ancak davacının 2007 yılından sonra yaklaşık 2 yıllık bir süreçte davalıdan ürün alımını durdurduğu ve ürün alımını durdurduğu tarihe kadar toplam 164 tonluk ürün alımında bulunduğu, dolayısı ile henüz 500 tonluk ürün alma taahhüdünü yerine getirmediği ve bunun üzerine sözleşmenin davalı tarafça (Mobil Oil) haklı nedenle feshedilmesi sebebi ile davacı bayinin sözleşmenin başlangıcında davalı ..."den aldığı 173.052 TL"lik borcu ödeme yükümlülüğünün doğduğu, dolayısı ile davalı ... tarafından davacı tarafça kendisine verilen teminat mektubunun nakde çevirmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından davacının teminat mektubunun nakde çevrilmesi sebebi ile bu bedelin iadesine yönelik açmış olduğu davanın reddine, yine davacı tarafça davalı ..."den sözleşmenin feshi sebebi ile manevi zarara uğradığı iddiası ile 100.000 TL"lik manevi tazminat davasının da davalının sözleşmeyi haklı nedenle feshetmesi, bu bağlamda davacı bayinin kendi eylemleri nedeniyle sözleşmenin feshine neden olduğu anlaşılmakla manevi tazminat istemi uygun görülmediğinden bu davanın da reddine karar verilmiş, hüküm davalılar-birleşen dosya davacısı vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalılar-birleşen dosya davacısı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davacı-birleşen dosya davalısı yararına takdir edilen 1.100,00 TL. duruşma vekalet ücretinin davalılar-birleşen dosya davacısından alınarak davacı-birleşen dosya davalısına ödenmesine, aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davalılar ve birleşen dosya davacısından alınmasına, 14.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.