MAHKEMESİ : Aydın 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 23/05/2013
NUMARASI : 2011/171-2013/280

Dava dilekçesinde, 2009 ve 2010 yılı ödenmeyen galle alacağının tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm Vakıflar Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkillerinin değişik tarihlerde kesinleşen mahkeme kararları ile Koca H.. E. M.. Efendi İbni E.. M.. Efendi Vakfı"nın galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduklarının tespitine karar verildiğini, ancak buna göre yapılan galle ödemesinin 2009 yılında sebepsiz yere durdurulduğunu belirterek kendilerine ödenmeyen 2009 ve 2010 yılı galle alacakları miktarının tespit edilip davalı tarafça ödenmesini istemiş, mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak;
13.02.2011 gün 6111 sayılı Yasa ile değişik 5737 sayılı Vakıflar Yasası’nın 7.maddesinde; mazbut vakıflarda intifa hakları, galle fazlası almaya hak kazanıldığını gösteren mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren, vakfın son beş yıl içindeki malvarlığı, gelirleri ve giderleri ile sınırlı olmak ve galle fazlasının mevcudiyeti şartıyla Genel Müdürlükçe belirleneceği, Geçici 10. maddesinde ise, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Kanunun 7.maddesine eklenen hükümlerin, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış ve halen devam eden intifa haklarının ödenmesi, malvarlığı ve gelirlerinin tespitine ilişkin davalarda da uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Bundan ayrı, galle fazlasının nasıl ödeneceğine dair dava tarihinde yürürlükte bulunan Vakıflar Yönetmeliğinin 54.maddesinde vakıf gelirlerinden masraflar çıktıktan sonra kalacak fazlanın alacaklılara tahsis edileceği belirtildikten sonra, 55.maddesinde bu tahsisin ne şekilde yapılacağı düzenlenerek vakfiyesinde vakıf taşınmazların bakım ve onarım şartı bulunan vakıfların gayrisafi gelirlerinden her yıl %15 oranında ihtiyat akçesi ayrılarak taşınmazların bakım ve onarımlarının yapılacağı, bu oranın vakıfların malvarlığına göre Vakıflar Meclisi kararıyla artırılabileceği, vakıfların yıllık gayrisafi gelir tahsilatından yönetim ve temsil gideri karşılığı alınarak Vakıflar Genel Müdürlüğü bütçesine gelir yazılacağı, bu vakıfların gerçekleşen yıllık gayrisafi gelir tahsilatından vakıf için yapılan giderler ve vakfiye şartı gereği yapılan her türlü harcamalar çıkarıldıktan sonra vakıf evlatlarına ve ilgililerine ödenecek intifa hakkının belirleneceği ve bunun doğduğu mali yılı izleyen ilk altı ay içinde vakıf evladı veya ilgilisi olduğunu mali yılın birinci ayında belgeleyenlere yıllık olarak ödeneceği, 53/2. maddesinde ise vakıf için belirlenen gelir fazlası (intifa hakları) vakfiye şartı gereği vakıf evladı veya ilgilisi olduğu ve galleye hak kazandığını kesinleşen mahkeme kararıyla ispat edenlere ve onların evladına Vakıf mazbut ise Vakıflar Genel Müdürlüğü mülhak ise mütevelli tarafından ödeneceği öngörülmüştür.
Dosya içindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; dava konusu Aydın’da kurulu Koca H.. E.. M.. Efendi İbni E.. M.. Efendi Vakfı"nın 10.07.1974 gün 279 sayılı Vakıflar İdare Meclisi kararı ile mazbutaya alındığı, vakfın 1234 H. (1819 M.) tarihli vakfiyesine göre galle fazlasının evlatları arasında eşit biçimde ödenmesinin şart kılındığı, davacılardan H.. ve G.. Ün’ün Aydın 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 1995/459-1401, D.. Ş.. ve G.. B..’ın Aydın 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 1997/239-1999/94 ve N.. M.., N.. C.. ile Y.. Ü..’ün Aydın 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/151-291 sayılı kesinleşen ilamlarıyla galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduklarına karar verildiği ve davalı idare tarafından 2009 yılına kadar değişik miktarlarda kendilerine galle ödemesi yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bir vakıftan, evlatlarına nasıl galle fazlasının ödeneceği ayrıntıları yukarıda belirtilen Vakıflar Yasası ve Yönetmeliğinin ilgili hükümlerinde açıkça gösterilmiştir. Mevzuatın emredici bu düzenlemelerine göre öncelikle davacıların galle fazlasına müstahak evlat olduklarının kesinleşen bir mahkeme kararı ile ispatlamaları, sonrasında ilgili vakfın ödemenin yapılacağı döneme ilişkin olarak tüm malvarlığı ve kendilerine ödeme yapılacak toplam evlat sayısı yöntemince tespit edilmeli, sonrasında zorunlu harcama, hayır şartları, masraflar vs. düşüldükten sonra varsa kalan miktar vakfiyedeki şartlar doğrultusunda evlatlara ödenmelidir. Vakfın malvarlığı tespit edilirken üzerine kayıtlı taşınmazlar ve sair tüm gelirleri dikkate alınmak zorunda olup, bir mazbut vakfı yalnızca temsil ve yönetme hakkı olan davalı İdarenin (Vakıflar Genel Müdürlüğü) bu konuda bir ayrım hakkı bulunmamaktadır. Bunun yanında ise bu malvarlığı tespitinin galle ödemesinin yapılacağı döneme ilişkin kesin hesaplar üzerinden yapılması gerekli olup muhtemel veya fiilen elde edilmemiş gelirlerden de bir galle ödemesi yapılması zorunlu tutulamayacaktır.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi; galleye hak kazandığını mahkeme ilamıyla ispatlayan vakıf evladına galle fazlası ödeneceğinden, mahkemece yapılacak iş, eski vakıflar ve muhasebe konularında uzman yeni bir bilirkişi kurulu oluşturularak dava konusu vakfın galle fazlası alacağı döneme (2009 ve 2010 yılları) ilişkin tüm gelir gider defterleri, kesin hesap cetvelleri vs. araştırılıp varsa tarafların göstereceği tüm kanıtlar toplanarak gerekiyorsa bilirkişiye yetki verilerek Vakıflar Genel (Bölge) Müdürlüklerinde, Tapu Sicil Müdürlüklerinde mevcut belgeler üzerinde araştırma yaptırılarak tüm hesaplar incelenerek bu döneme ilişkin vakfın gelir/gider durumu net olarak belirlenip, bundan sonra 23.02.1954 günlü Vakıflar Meclisi kararı da değerlendirilerek vakfın hayır şartlarının karşılığı ve toplam evlat sayısı tespit edilip, vakfiyedeki şartlar ve Vakıflar Yönetmeliğinin belirtilen maddeleri de dikkate alınarak yapılacak hesaplama sonucunda evlatlara ödenecek bir galle
fazlası varsa bu miktarın bu hakkı kazanmış davacılara ödenmesine, bundan ayrı davacılardan N.. M.., N.. C.. ve Y.. Ü..’ün galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduklarına dair kararın tarihi dikkate alındığından Vakıflar Yönetmeliği 55/1. maddesi gereğince kendilerine 2009 yılına ilişkin galle ödemesi de yapılamayacağı dikkate alınarak oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken bu konulara ilişkin herhangi bir araştırmaya dayalı olarak yapılmayan bilirkişi incelemesine göre davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 13.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.