MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 12.03.2014 gününde verilen dilekçe ile meraya elatmanın önlenmesi, kal ve kira sözleşmesinin iptali istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın görev yönünden reddine dair verilen 11.04.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı ..., ...... Köyü ve Sakarca Köyleri Tüzel Kişiliği vekili, kadastro çalışması yapılır iken ...... Köyü kadastro çalışma alanı içinde tespit harici bırakılan meralarının davalı Hazine tarafından ağaçlandırma yapılmak üzere davalı ..."e kiraya verildiğini belirterek davalıların meraya elatmalarının önlenmesini ve ağaçların kaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar davanın reddine karar verilmesini savunmuşlardır.
Mahkemece, davanın zilyetliğe eltamanın önlenmesi istemine ilişkin olması nedeniyle sulh hukuk mahkmelerinin görevli olduğu belirtilerek HMK"nın 4/1-a, c ve 114/1-b maddeleri uyarınca davanın usulden reddine karar verildiği görülmüştür.
Hükmü, davacılar vekili temyiz etmiştir.
HMK"nın 31. maddesi gereğince bir davada olayları anlatmak taraflara, hukuki nitelendirme hakime ait bir görevdir. Dava dilekçesinin içeriği ve iddianın ileri sürülüşü itibariyle dava kadim yararlanma hakkına dayanılarak meraya elatmanın önlenmesi ve kal istemine ilişkindir.
Mera, bir veya birden fazla köy veya kasaba halkına bağımsız veya birlikte tahsis edilmiş ya da kadimden beri hayvan otlatmak amacıyla kullanılan, hak sahiplerinin üzerinde intifa hakkı olan arazi parçasıdır. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera, yaylak ve kışlaklar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zamanaşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz (4342 sayılı Mera Kanunu m.3,4). 31.05.1965 tarihli ve 4/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile “...tek başına bir köye ait bulunan mera, yaylak ve kışlakların tümünün veya bir parçasının bir başka köy sınırı içine alınmış olması halinde, sınır değişikliğinin ikinci köye bir yararlanma hakkı sağlamayacağı ve ilk köyün eskiden olduğu gibi bu yerlerden tek başına yararlanacağı” öngörülmüş olup, bu karar 4342 sayılı Mera Kanununun 29. maddesi ile de yasa hükmü haline gelmiştir. Böylece, bir köy ya da belediye sınırları içinde kalan mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde bir başka köy veya belediyenin de intifa hakkı olabileceği kabul edilmiş, idari sınırların aidiyetin belirlenmesinde önemi olmadığı vurgulanmıştır. İdari sınırlar sadece yetkili mahkemenin saptanmasında önem arz eder.
Mera, yaylak ve kışlak davalarında, kadim kullanma hakkına ya da tahsise dayanılabilir. Kadimlik iddiası var ise, bu hususun araştırılması, gerektiğinde köylerin kuruluş tarihinin İçişleri Bakanlığından sorularak kadim ya da muhdes olup olmadığının saptanması gerekir. Ayrıca yerel bilirkişi ve tanıklara taşınmazın kim tarafından ve ne şekilde kullanıldığı ve sınırları sorularak sonuca gidilmelidir. Tahsise dayanıldığında, dayanak belgelerin, ayrıca karşı tarafın savunmasında ileri sürdükleri kayıtların tüm geldileri ile birlikte merciinden getirtilmesi; keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıkların çekişmeli mera veya yayla ile herhangi bir yararlanma ilişkisi bulunmayan, tarafsız anlatımda bulunabilecek, yöreyi iyi bilen ve çevre köy ya da kasabalarda yaşayan yaşlı kişilerden seçilmesi tahsis kayıtlarının yerel bilirkişi ve tanıklar aracılığı ile uygulanması, dava konusu yeri kapsayıp kapsamadığının belirlenmesi, varsa çevre taşınmazlara ait kayıtlar da uygulanarak dava konusu yeri ne şekilde okuduğunun çevre taşınmazlarla toprak yapısı kıyaslanarak uzman bilirkişiler aracılığı ile uyuşmazlığa konu yerin ve niteliğinin saptanması gerekir.
Mahkemece yukarıda belirtilen ilkeler doğrultusunda gerekli inceleme ve araştırmalar yapılarak işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlık zilyetliğe dayalı elatmanın önlenmesi olarak nitelendirilerek sulh hukuk mahkemesinin görevli olduğundan bahisle davanın usulden reddi doğru görülmemiş, bu sebeple hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, istek halinde temyiz harcının yatırana iadesine, kararın tebiğinden itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.01.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.